Larry Niven - De splinter in gods oog

Sally sliep nog niet. Zij en dr. Horvath hadden zojuist de Splinter in de kajuit van de Artillerieofficier geïnstalleerd. Het gezicht dat ze trok en de toon waarop ze ‘Ja, meneer Renner?’ zei, speelden het op de een of andere manier klaar Renner de boodschap te geven dat hij eruitzag als een kruising tussen een man en een mol — een opmerkelijk staaltje van gedachtenoverbrenging zonder woorden.

Renner ging eraan voorbij. ‘Er schoot me net iets te binnen. Heeft u uw zakcomputer bij de hand?’

‘Jazeker.’ Ze haalde hem te voorschijn en liet hem zien. ‘Doet u me een plezier, en probeert u dat ding eens.’ Met een verbaasde uitdrukking op haar gezicht schreef Sally een aantal letters op het schrijfraam van het platte doosje, veegde die weer uit, schreef toen een eenvoudig vraagstuk neer, en vervolgens een ingewikkeld vraagstuk, dat de hulp van de scheepscomputer vereiste. Tot slot riep ze willekeurige persoonlijke gegevens op uit het archief in het geheugen van de scheepscomputer. ‘Het ding werkt normaal.’ Renners stem klonk doezelig van de slaap. ‘Ben ik nou gek, of hebben we met eigen ogen gezien dat dat Splinterwezen dat ding uit elkaar haalde en toen weer in elkaar zette?’

‘Jazeker. En hetzelfde deed ze met uw pistool.’

‘Maar een zakcomputer?’ Renner staarde haar aan. ‘U weet toch dat dat onmogelijk is, niet waar?’

Ze dacht dat hij een grapje maakte. ‘Nee, dat wist ik niet.

‘Nou, het is toch heus zo. Vraagt u het doctor Horvath maar.’ Renner hing op en legde zich weer te slapen.

Sally kreeg dr. Horvath te pakken toen deze net zijn kajuit binnen wilde gaan. Ze vertelde hem van de computer.

‘Maar die dingen bestaan uit één groot geïntegreerd circuit. We proberen zelfs nooit ze te repareren…’ Horvath mopelde nog wat andere dingen in zichzelf.

Terwijl Renner sliep, schudden Horvath en Sally de mensen van de afdeling natuurwetenschappen wakker. Geen van allen kregen ze veel nachtrust die nacht.

‘Ochtend’ in een oorlogsschip is maar een betrekkelijk iets. De ochtendwacht is van vier tot acht uur voormiddag; een tijd gedurende welke het menselijk ras doorgaans pleegt te slapen. Maar daar houdt de ruimte geen rekening mee. De brug en de machinekamers dienen altijd volledig bemand te zijn, ongeacht hoe laat het is. Van iedere drie wachtperiodes had Whitbread er één dienst, maar het anders zo ordelijke dienstrooster van de MacArthur was hopeloos in de war geraakt. Hij was zowel gedurende de ochtend- als de voormiddagwacht vrij van dienst en beschikte dus over acht zalige uren om te slapen. Toch werd hij op de een of andere manier wakker en zat hij om negen uur al in de onderofficierskantine.

‘Ik mankeer niets,’ protesteerde Horst Staley. ‘Ik snap niet hoe je aan dat idee komt. Zet het uit je hoofd.’

‘Oké,’ zei Whitbread gemoedelijk. Hij koos vruchtesap en ontbijtvlokken en plaatste die op zijn dienblad. Hij stond vlak achter Staley in de rij voor het zelfbedieningsbuffet; dat sprak vanzelf, want hij was Staley naar binnen gevolgd.

‘Wat niet wegneemt dat ik je bezorgdheid op prijs stel,’ zei Staley tegen hem. Zijn stem verried geen spoor van emotie. Whitbread knikte toegeeflijk. Hij pakte zijn dienblad op en liep achter Staleys onnatuurlijk rechte rug aan. Zoals hij verwacht had, koos Staley een leeg tafeltje uit. Whitbread voegde zich bij hem. Er waren in het Keizerrijk talrijke planeten waarop het Kaukasisch blanke ras overheerste. Op zulke planeten zagen de afbeeldingen op de wervende aanplakbiljetten van de Marine er altijd uit als Horst Staley. Zijn kaak was vierkant, zijn ogen ijsblauw. Zijn gezicht was een en al vlakken en rechte hoeken, volkomen symmetrisch, en zonder enige uitdrukking. Zijn rug was kaarsrecht, zijn schouders waren breed, en zijn buik was plat en hard van de spieren. Hij contrasteerde scherp met Whitbread, die zijn hele leven met een gewichtsprobleem te kampen zou hebben, en overal op zijn minst lichtelijke rondingen bezat.

Ze aten zwijgend; het was een lang ontbijt. Eindelijk, wat al te terloops, stelde Staley de vraag waarvan Whitbread al die tijd geweten had dat hij zou komen: ‘Hoe is je opdracht verlopen?’

Whitbread had zijn antwoord klaar. ‘Het was behoorlijk zwaar. Anderhalf uur lang heeft dat Splinterwezen me aangestaard. Het waren de ergste uren van m’n leven. Moet je kijken.’ Whitbread stond op. Hij wrong zijn hoofd naar opzij en liet zijn knieën en zijn schouders doorzakken, zich inpassend in een onzichtbare doodkist van honderddertig centimeter hoogte. ‘Zo heb ik gestaan, anderhalf uur lang.’ Hij ging weer zitten. ‘Een marteling, dat kan ik je wel vertellen. Ik wenste aldoor dat ze jou ervoor genomen hadden.’

Staley liep rood aan. ‘Ik heb me wel degelijk als vrijwilliger gemeld.’ Midden in de roos. ‘Ja, maar het was mijn beurt. Jij had destijds al de overgave van de Defiant geaccepteerd, ginds bij Nieuw-Chicago.’

‘Ja, en me die bom af laten pakken door die maniak!’ Whitbread legde zijn vork neer. ‘O?’

‘Wist je dat dan niet?’

‘Natuurlijk niet. Denk je soms dat Blaine dat door het hele schip zou rondbazuinen? Je zag er inderdaad nogal geschokt uit toen je van die opdracht terugkwam. We vroegen ons af wat de reden was.’

‘Nou, dan weet je het nu. Een of andere idioot probeerde de overgave ongedaan te maken. De kapitein van de Defiant wist er een stokje voor te steken, maar het was hem bijna gelukt.’ Staley perste zijn handen tegen elkaar, zo hard dat het pijn deed. ‘Hij griste die bom uit mijn handen. En ik liet het toe! Ik zou er alles voor over gehad hebben als ik een kans gekregen had om —’ Staley stond met een ruk op, maar Whitbread wist hem nog net bij zijn arm te grijpen. ‘Blijf zitten,’ zei hij. ‘Ik kan je vertéllen waarom jij niet gekozen werd.’

‘O, je kunt dc gedachten van de kapitein lezen, zeker?’ Alsof dit stilzwijgend afgesproken was, hielden ze hun stemmen gedempt. De tussenschotten in het inwendige van de MacArthur waren weliswaar allemaal met geluidabsorberend materiaal bekleed, maar hoewel ze zachtjes spraken, waren hun stemmen toch erg duidelijk. ‘Een cadet doet er goed aan achteraf naar de beweegredenen van officieren te leren gissen,’ zei Whitbread. ‘Nou, waarom dan? Was het vanwege die bom?’

‘Indirect wel, ja. Je zou in de verleiding gekomen zijn je te rehabiliteren. Maar afgezien daarvan ben je veel te veel de held, Horst. Lichamelijk in volmaakte conditie, goeie longen — heb je ooit een admiraal ontmoet die een zachte stem had? — uiterste toewijding, en geen gevoel voor humor.’

‘Ik heb wel degelijk gevoel voor humor.’

‘Nee, dat heb je niét.’

‘Nee?’

‘Geen greintje. Deze situatie vroeg niet om een held, Horst. Hij vroeg om iemand die het niet erg vond zich belachelijk te laten maken voor een goed doel.’

‘Je houdt me voor de gek. Verdomme, bij jou weet je nooit wanneer je iemand voor de gek houdt en wanneer niet.’

‘Dit zou er een slecht moment voor zijn. Ik steek echt niet de draak met je, Horst. Hoor eens, het zou niet eens nódig moeten zijn, dat ik je dit allemaal uitleg. Je hebt het toch allemaal zelf gezien, nietwaar? Sally heeft me verteld dat ik op alle beeldschermen te zien was, live, in kleuren, en driedimensionaal.’

‘Ja.’ Staley glimlachte even. ‘Alleen jammer dat we je gezicht niet konden zien. Vooral toen je begon te vloeken. Zo maar, zonder enige waarschuwing. Het beeld sprong een beetje op en neer, en toen schreeuwde je tegen dat buitenaardse wezen, en iedereen lag krom van het lachen.’

‘Wat zou jij gedaan hebben?’

‘Dat in elk geval niet. Ik weet niet. Ik zou me strikt aan mijn opdracht gehouden hebben, denk ik.’ De ijsblauwe ogen vernauwden zich. ‘Ik zou in elke geval niet geprobeerd hebben me al schietend een weg naar buiten te banen, als je dat soms denkt.’