Philip Farmer - De Rivierplaneet

‘Dat is geen excuus om leugens over een hele groep te schrijven,’ zei Frigate.

‘Leugens! Ik heb de waarheid geschreven!’

‘Je hebt misschien gedacht dat het de waarheid was, maar ik kom uit een eeuw, waarin men zeker wist dat het de waarheid niet was. In feite zou niemand uit jouw tijd, die bij zijn volle verstand was, dat gezwam hebben geloofd!’

‘De feiten zijn,’ zei Burton, ‘dat de joodse woekeraars in Damascus de armen duizend procent rente op hun leningen berekenden. De feiten zijn, dat zij deze monsterlijke woekerrente niet alleen uit de Christelijke en Moslim-bevolking persten, maar ook uit eigen mensen. De feiten zijn, dat toen mijn vijanden in Engeland mij van anti-Semitisme beschuldigden, veel joden in Damascus mij te hulp kwamen. Het is een feit, dat ik bij de Turken protesteerde toen zij de synagoge van de joden in Damascus aan de Grieks-Orthodoxe Bisschop, die er een kerk van wilde maken, verkochten. Het is een feit, dat ik er op afging en achttien Moslims optrommelde om ten behoeve van de joden te getuigen. Het is een feit, dat ik de Christelijke missionarissen tegen de Druzen beschermde. Het is een feit, dat ik de Druzen waarschuwde, dat dat vette, glibberige, Turkse varken, Rashid Pasha, hen tot een revolutie probeerde op te zetten zodat hij hen kon afslachten. Het is een feit dat, toen ik door de leugens van Christelijke missionarissen en priesters, van Rashid Pasha en joodse woekeraars van mijn consulaire ambt ontheven werd, duizenden christenen, Moslims en joden mij te hulp kwamen, hoewel het toen te laat was.’

‘Het is bovendien een feit, dat ik jou of welke man dan ook, geen verantwoording voor mijn daden schuldig ben.’

Het was echt iets voor Frigate om zo’n irrelevant onderwerp op zo’n ongeschikt tijdstip ter sprake te brengen. Misschien probeerde hij zijn eigen schuldgevoelens te onderdrukken door zijn angst en woede tegen Burton te keren, of misschien was hij werkelijk van mening dat zijn held tekort geschoten was.

Lev Ruach had al die tijd met zijn hoofd tussen zijn handen gezeten. Hij hief zijn hoofd op en zei op geveinsde toon: ‘Welkom in het concentratiekamp, Burton! Dit is je eerste kennismaking ermee. Voor mij is het een oude geschiedenis en in het begin wilde ik er al niet meer van horen. Ik zat in een nazikamp en ik ontsnapte. Ik zat in een Russisch kamp en ik ontsnapte. In Israël werd ik door Arabieren gevangengenomen en ik ontsnapte. Misschien kan ik nu dus opnieuw ontsnappen, maar waarheen? Naar een ander kamp? Er schijnt geen eind aan te komen. De mens blijft ze altijd bouwen om er de eeuwige gevangene, de jood, of wie dan ook, in op te sluiten. Zelfs hier, waar we met een schone lei begonnen en waar alle godsdiensten, alle vooroordelen op het aambeeld van de verrijzenis verbrijzeld hadden moeten zijn, is er weinig veranderd.’

‘Hou je mond,’ zei een man naast Ruach. Hij had rood haar, dat zo sterk krulde dat het wel kroeshaar leek, blauwe ogen en een gezicht, dat knap geweest zou zijn als hij geen gebroken neus had gehad. Hij was één meter tachtig lang en zag er als een worstelaar uit.

‘Dov Targoff,’ zei hij met een pittig Oxford-accent. ‘Voormalig commandeur in de Israëlische vloot. Luister niet naar deze man. Hij is een van die ouderwetse joden, een pessimist, een jammeraar. Hij gaat liever tegen de muur staan janken dan dat hij opstaat en vecht als een man.’

Ruach stikte van woede en zei toen: ‘Jij arrogante sabra! Ik heb gevochten, ik heb gedood en ik ben geen jengelaar! Wat doe jij nu, jij dappere soldaat? Ben je niet evengoed een slaaf als wij allemaal?’

‘Het is een oud verhaal,’ zei een vrouw. Zij was lang en donker van haar en zou vermoedelijk mooi zijn geweest als zij niet zo broodmager was. ‘De oude geschiedenis. Wij vechten tegen elkaar terwijl onze vijanden overwinnen, precies zoals we onder elkaar vochten toen Titus Jeruzalem belegerde en we meer van onze eigen mensen dan Romeinen doodden. Net als ...’

De twee mannen keerden zich tegen haar en alle drie begonnen luid te ruziën totdat een bewaker hen met een stok te lijf ging.

Later zei Targoff met gezwollen lippen: ‘Ik kan dit niet veel langer meer verdragen. Heel gauw... nou, die bewaker neem ik voor mijn rekening.’

‘Heb je een plan?’ vroeg Frigate onstuimig, maar Targoff wilde niet antwoorden.

Kort voor zonsopgang werden de slaven wakker gemaakt en naar de graalrots gevoerd. Opnieuw kregen zij een minimum aan voedsel. Na het eten werden zij in twee groepen opgesteld en naar hun verschillende arbeidsplaatsen gevoerd. Burton en Frigate werden naar de noordelijke grens gebracht. Zij werden met duizend andere slaven aan het werk gezet en zwoegden de hele dag naakt in de zon. De enige rustpauze was toen zij tegen het middaguur hun gralen naar de rots brachten om voedsel te halen.

Het was Göring’s bedoeling een muur tussen de bergen en De Rivier te bouwen. Bovendien had hij het plan een tweede muur op te richten die een volle vijftien kilometer parallel aan de Rivieroever zou lopen en een derde muur aan het zuidelijke einde.

Burton en de anderen moesten een diepe greppel graven en vervolgens van de uitgegraven aarde een wal opwerpen. Het was zwaar werk, want zij hadden alleen maar stenen schoffels, waarmee ze in de grond konden hakken. Omdat de wortels van het gras een dikke, ineengestrengelde laag van zeer taai materiaal vormden, konden deze alleen door herhaald hakken doorgekapt worden. De grond en wortels werden op houten schoppen geveegd en op grote bamboesleden geworpen. Deze werden door groepen mannen boven op de aarden wal gesleept en daar werd de grond eruit geschept, zodat de wal zelfs nog hoger en dikker werd.

’s Avonds werden de slaven weer in de palissade gedreven. De meesten vielen direct in slaap, maar Targoff, de roodharige Israëli, ging gehurkt naast Burton zitten.

‘Soms druppelt er wat sap uit de wijnstok,’ zei hij. ‘Ik heb gehoord van het gevecht dat jij en je bemanning geleverd hebben. Ik heb ook gehoord dat je geweigerd hebt je bij Göring en zijn bloedhond aan te sluiten.’

‘En wat heb je over dat infame boek van me gehoord?’ vroeg Burton.

Targoff glimlachte en zei: ‘Ik had er nog nooit van gehoord totdat Ruach het onder mijn aandacht bracht. Je daden spreken voor zichzelf. Bovendien is Ruach erg gevoelig voor dit soort dingen. Je kunt hem dat natuurlijk niet kwalijk nemen na alles wat hij heeft meegemaakt, maar ik geloof niet dat jij je zo zou gedragen als je werkelijk zo was als hij zegt. Ik geloof dat je een flinke kerel bent, het soort dat we nodig hebben en dus...’

Dagen en nachten van hard werken en karige rantsoenen volgden elkaar op. Door bemiddeling van ‘wijnstok’ hoorde Burton nieuws over de vrouwen. Wilfreda en Fatima verbleven in Campbell’s vertrekken en Loghu zat bij Tullius. Göring had Alice een week bij zich gehouden en haar daarna aan een luitenant, een zekere Manfred von Kreyscharft, overgedaan. Het gerucht ging dat Göring zich over haar frigiditeit beklaagd had en haar aan zijn lijfwacht had willen geven om met haar te doen wat zij wilden, maar Von Kreyscharft had om haar gevraagd.

Voor Burton was het een voortdurende kwelling. Hij kon de innerlijke beelden van haar met Göring en Von Kreyscharft niet verdragen. Hij moest dat ongedierte uitschakelen, of tenminste bij een poging daartoe de dood vinden. Laat op die avond kroop hij uit de grote hut, die hij met vijfentwintig mannen deelde, naar Targoff’s hut en maakte hem wakker.

‘Je zei, datje wist dat ik aan jullie kant sta,’ fluisterde hij. ‘Wanneer neem je me eindelijk in vertrouwen? Ik kan je net zo goed meteen waarschuwen dat, als je dat niet onmiddellijk doet, ik van plan ben met mijn eigen groep en iedereen, die zich bij ons wil aansluiten, een uitbraak op touw te zetten.’

‘Ruach heeft me nog meer over je verteld,’ zei Targoff. ‘Ik begreep echt niet waar hij het over had. Kan een jood iemand, die zo’n boek schreef, vertrouwen? Of zou je erop kunnen vertrouwen dat zo’n man zich niet tegen je zou keren nadat de gemeenschappelijke vijand verslagen is?’