Міхась Чарняўскі - Як пошуг маланкі

Ошуковская Чеслава Брониславовна и Бартошевич Мария Александровна, проживая в гор. Сморгонь и обучаясь в Сморгонской средней школе, зная о том, что осенью 1949 года на территории города Сморгонь из числа молодежи, враждебно настроенной по отношению Советской власти, была создана антисоветская подпольная группа, возглавляемая сыном священника Лапицким (арестован), которая ставила перед собой задачу — ведения вооруженной борьбы против Советской власти, с целью реставрации в СССР капиталистического строя, рассчитывая на поддержку со стороны Англии и Америки, которая занималась сбором оружия, и взрывчатых веществ, боеприпасов, и распространением среди населения города Сморгонь антисоветских листовок, в которых возводилась клевета на Советскую действительность, содержались призывы к свержению Советской власти, и к саботажу мероприятий партии и Советского правительства, обе подсудимые скрыли от органов Советской власти о наличии контрреволюционной группы и ее практической деятельности и тем самым дали возможность этой группе продолжать свою враждебную деятельность.

Изложенные обстоятельства нашли полное подтверждение в суде в показаниях допрошенных свидетелей, и в личном признании вины подсудимой Ошуковской.

На основании изложенного, коллегия нашла установленной виновность Барташевич и Ошуковской в пр. пр. ст. 73 УК БССР.

Определяя меру наказания каждой из подсудимых, Коллегия принимает во внимание все обстоятельства настоящего дела, личности подсудимых и возраст подсудимой Ошуковской.

В силу изложенного и руководствуясь ст.ст. 319 и 320 УПК БССР Коллегия по уголовным делам Молодечненского областного суда

ПРИГОВОРИЛА

Ошуковскую Чеславу Брониславовну и Бартошевич Марию Александровну на основании санкции ст. 73 УК БССР лишить свободы с отбытием в исправительно-трудовых лагерях сроком:

Бартошевич Марию Александровну на (10) десять лет;

Ошуковскую Чеславу Брониславовну на (8) восемь лет;

С последующим поражением Бартошевич Марию Александровну в избирательных правах на (5) пять лет.

Самых падземнікаў судзіў Ваенны трыбунал Беларускай вайсковай акругі. Суд праходзіў у Маладзечне ў будынку колішняга польскага афіцэрскага казіно. Зараз ён даволі моцна перабудаваны, знаходзіцца каля гарадскога парку. Слуханні, калі ix можна так назваць, адбываліся ад 17 да 20 ліпеня 1950 года. Арыштаваных, як заўсёды з завязанымі чырвонымі павязкамі вачыма i скручанымі рукамі, прывезлі да будынка, увялі ў залу. Затым знялі павязкі, развязалі рукі, пасадзілі на лавы. Навокал была ўзброеная ахова з аўчаркамі. За сталом сядзеў "трыбунал", што прыехаў з Менска — тры мужчыны ў форме з пагонамі. Не памятаюць падсудныя i "гледачоў" у зале. Аднак напэўна ж яны там недзе прысутнічалі.

Фактычна на судзе не было ніякіх дыскусій ці спрэчак. Не прысутнічаў ні пракурор, ні адвакаты. Толькі аднаго разу, калі Кастусь Іваноўскі паскардзіўся, што яго паказанні выбітыя на следстве, выклікалі следчага. Той, вядома ж, заявіў, што i пальцам не крануў гэтага хлопца.

Нехта з трыбунальцаў доўга зачытваў абвінавачанні на кожнага прысутнага, з такім жа доўгім пералікам розных артьгкулаў. І ў канцы падсуднага пыталіся, ці згодны ён з абвінавачаннямі. Потым такую ж працэдуру праводзілі з наступным. І так цягнулася амаль чатыры дні, бо абвінавачаных сядзела ажно сямнаццаць, i за папярэднія месяцы следчыя панапісвалі шмат. Апраўдвацца ці там нешта аспрэчваць амаль не давалі.

Аднаму Расціславу Лапіцкаму, як арганізатару i кіраўніку падземнай арганізацыі, дазволілі выказацца. Ён гаварыў, як сведчаць, амаль дзень. Падсудны не апраўдваўся, яго прамова была абвінавачаннем камуністычнаму рэжыму. Расціслаў гаварыў пра сябе i сваю сям'ю, як з ix здзекаваліся, як пасадзілі старэйшага брата Алега, a ў зімовую сцюжу выкінулі з хаты на вуліцу, не пакідалі ў спакоі за тое, што ён вернік. Гаварыў пра самаволю чынавенства, непасільныя падаткі, прымусовае зганянне сялян у калгасы, ад чаго некаторыя гаспадары вешаюцца. Не абышоў увагай распачатую камуністамі русіфікацыю ўсіх бакоў грамадскага жыцця ў Беларусі. Вінаваціў рэжым за пераслед вернікаў, закрыццё бажніц. "Адчыніце наноў усе цэрквы i касцёлы, — казаў юнак, — i я стану першым сярод камуністаў". Лапіцкі ўсю віну браў на сябе: гэта ён вынес з клуба машынку, сам пісаў i друкаваў улёткі, рабіў гэта ў лесе ў лазні Ахрамовічаў, без ведама гаспадароў, сам закопваў машынку. У сваёй крытыцы Лапіцкі пачаў з мясцовых партыйных i савецкіх чыноўнікаў i ўрэшце перайшоў да самога "вялікага Сталіна".