Вячеслав Адамчик - Адзін месяц 2000 году

Серада, Груда,

Гаркач, Жур,

Семярнік, Чырвонка,

Дабрыян, Груша Антон,

Бусел Піліп, Міклаш,

Шастак, Харошка,

Сіняк, Дабрук,

Шышла, Сьліж,

Павачка, Ківуля Захар,

Даўгач, Ступак Арсен,

Мякіш, Раманюк,

Стырнік,

Мазоль,

Ярош-Яфімік,

Курачка Іван,

20.00. Высока [на] ўсходзе белая, трохі замурзаная поўня ў ясна-зеленаватай кароне. І на яе сіняватым дымам пачалі наплываць імклівыя хмары. Далей яны сівыя з цёмна-сінімі прагаламі (неба).

Ня ведаю, ці адпавядае гэта значэньню ў рускай мове, але па-польску (натрапіў у Аскара Колберга) лубянка азначае лубяны кораб, кошык, а ў пераносным значэньні — гняздо, дом.

Карэц — старапольская мера <���не> збожжа, якая дзеліцца на 4 чвэрці і 32 гарцы.

Латка — булка. Ці не адсюль рус. латок.

Лісаваты — руды, рыжы.

Мудрагель — мудрык.

Бастард [неразб.] — байструк.

Добаш — музыкант.

Белакуры — яснавалосы.

Piecuch — лежабока, гультай.

Чацьвер, 20 студзеня 2000 году.

8.45. Устаў і ледзьве ня ўпаў каля ложка — так закружылася галава. Але вось ужо згатавана аўсянка. Дзякуй Богу, прыткнуўся да стала, і трэба будзе, пераадолеўшы хваробы, вычытаць і выправіць навелу “Ксёндз”, перадрукаваную ці, праўдзівей, набраную на камп’ютэры тры месяцы таму. Трэба нарэшце вызваліцца, каб пісаць далей “Косьцю Мазуркевіча”.

З кожным днём дужэе мароз. –8 °C. Ноччу пад поўню з чыстым небам было, мусіць, больш. За карычневым у белых палосах сьнегу доўгім домам у сіва-ліловых хмарах гарыць празалота.

10.00. Нудзіць, ванітуе мяне. А сёньня пасьля сьнеданьня вырвала. І што за халера, адкуль узялася?

18.00. Людны — ні стаць, ні павярнуцца — тралейбус. Туды і назад. А паміж ім — “ЛіМ” (здаў апавяданьне “Ксёндз”), “Полымя” (успамінаў “Маладосць” Дамашэвіча і Кобец-Філімонаву, што дакляравала нас зарэзаць).

Пятніца, 21 студзеня 2000 году.

8.00. Пад завею, што зьмятае з дахаў учарашні сьнег, Чэсік ужо бяжыць у школу. Час пік. У транспарце — метро і тралейбусах — поўна народу.

Здаецца, –7 °C. Але праз нашэрхлы лёд на шыбе кепска распазнаю на градусьніку чырвоную рыску.

Хваробы мае не прайшлі. Хаджу па кватэры растапырыўшы/распасьцёршы рукі, каб за што зачапіцца і ня ўпасьці.

Польская навелістыка для вызначэньня кароткага апавяданьня ўзяла амерыканскі тэрмін skitze. У нас было бядулеўскае абразкі і раённа-газетнае — карацелькі. Але яны не прышчапіліся, як першае, так і другое. Потым, ці ня з рускай мовы, прыйшло вызначэньне мініяцюры.

Але калі прыгадаць Багдановіча, то ў яго былі эцюды.

У філасофіі ёсьць дасьведчаньні, эсэ, афарызмы, максімы, эксьперыменты, пробы, міфы, абсурдныя развагі.М.Капыловіч перапісаў М.Прышвіна хоць пісьменна, а В.К., перапісваючы А.Камю, так наквэцаў, што да сэнсу ўжо не дайсьці. Гэта не абсурдныя развагі, а абсурдныя эксьперыменты ці, прынамсі, пераліцаваныя чужыя апраткі.

Б. усё сьвядомае жыцьцё займаецца, як палякі кажуць, чапкаваньнем: прыкленчвае, прыніжаецца, здымае шапку перад тым, хто стаіць за яго вышай на прыступку. Затое, як умее сьпіхаць і таўчы тых, хто аказаўся ніжай.

Субота, 22 студзеня 2000 году.

У палове дзявятай сонца, вялікае, нібы чырвоны надзьмуты шар, трымалася на тонкай трубцы тэлеантэны. Цяпер яно, белае, але таксама велікаватае, купаецца ў дымных хмарах, з якіх ужо набэрсаным “бабіным летам” безупынна плыве і пагойдваецца лёткі сьняжок. –11 °C.

Галава яшчэ затуманеная, хаджу пахістваючыся. Хоць “расклёвана” не адна палоска з алюміневай фальгі. Таблеткі, ампулкі, але нічога па-сапраўднаму не памагае.

Як бывае ні пазьдзекуецца над чалавекам лёс. Густаў Курбе, знакаміты французскі мастак, зрабіўшыся дзейным, неўтаймаваным членам Парыжскай камуны, як заюхлены бальшавік 17-га году, прапануе (выкінуць вон) разбурыць, зьнесьці Вандомскую калону. Ад яго, як ад галоты, таксама сьмярдзіць стойлам. А мы хочам, каб усё сьвятое ня нішчыла чэрнь.

Ізноў жа ня дзіва ці, праўдзівей, страшнае дзіва, што, рабуючы Рым, разбураючы сьвятыні і адсякаючы людзям галовы, ландскнехты — нямецкія пехацінцы імператара Карла V, узброеныя пікай, гэтай жа пікай накрамсалі імя Лютэра на фрэсцы Рафаэля. Пасьля гэтага Мікеланджэла, зьняважаны ўбачаным, намалюе свой “Страшны суд”. Адпомсьціць, чым можа, за люты зьдзек.

Мы ж, беларусы, “Страшнага суда” — праўдзівай помсты і кары над чужымі заваёўнікамі і сваімі прадаўцамі — яшчэ не ўчынілі.

Як, узяўшы на ўзбраеньне эсэсаўскія карныя акцыі, рускае войска вынішчае Ічкерыю. Нават тэрміналогія, лексікон той самы — банды.