Вячеслав Адамчик: Адзін месяц 2000 году

Сонца, ужо нават прыкметна высокае, не перадкаляднае, у валакністых хмарах. І ім падсьвечаны, плыве, пагойдваецца калматы сьнег. Забялелі, папрыгажэлі ржава-бляшаныя паласатыя дахі.

А на зьмену надвор’я — востры боль у скронях.

21.45. Сьцягнуў шкарпэткі і бачу — апухлі ногі, костачкаў ужо не відаць.

Панядзелак, 17 студзеня 2000 году.

17.00. Хадзьба па крузе: “Энцыклапедыя” (падпісана дамова), “Полымя” (“Ноч на Галавасека” перанесена ўжо на трэці нумар), “ЛіМ” (аддаў машыністцы перадрукаваць “Трывушчую”). Ну, і па дарозе — гастраномы.

У сінім небе, высока на ўсходзе — малочны ліхтар месяца ў кудзерках падсьвечаных хмараў. Ноччу мае быць мароз. А цяпер — хлюпота, перагонамі волкі сьнег.

Аўторак, 18 студзеня 2000 году.

7.15. Згатаваў каву. Але нагнуўся, каб выцерці падлогу, і чуць ня рухнуў галавою ўніз — зноў перад вачыма закружыўся сьвет. Як абрыдлі мне мае хваробы. Ня ведаю, як уратавацца ад галавакружэньня, боляў у скронях і звону ў вушах — цынарызін не дапамагае. Ды якія таблеткі ўжо не ўжываю.

У лілова-сівых хмарах высокая ясна-блакітная шчыліна. Начны мароз утрымаў на д[а]хах вуграваты сьнег, што нацерушыўся ўчарашнім надвячоркам. Трэба было б разгортваць жоўты сшытак з пачатым ужо апавяданьнем пра Косьцю Мурзіча. Але імпэту, моцы занадта мала, каб перадужаць апатыю і нездароўчасьць.

З носу паказалася кроў і, як ў п’янага, парывы на рвоту.

10.20. За акном мігціць ледзьве відочны сьняжок. На градусьніку 0. Гарбатыя дахі спрэс белыя. Як глыбокая вада, цёмна-сіняватыя вокны. Засьнежаныя дрэвы ў дварах, чорныя ліпы і шара-зеленаватыя клёны.

Гэты мільгатлівы сьнег, белая зіма перанесьлі м[я]не ў засыпаную гурбамі Варакомшчыну 19-га стагоддзя, у паэму Янкі Купалы “Зімою”.

16.30. Хлюпата, разводдзе. А нанач, здаецца, пачало падмарожваць.

Завітаў да сыноў у офіс. Міраслаў з Вільні прывёз лякарства. Дамовіўся з Валодзем, што калі ў “Полымі” раптам пачнуць круціць носам, то “Ноч на Галавасека” аддам у “Arche”. Бо цяпер ва ўсіх рэдакцыях са шчылінаў, як шапаткія прусакі, вылезла і заварушыла вусікамі самацэнзура. Шабалін і Далідовіч ня ведалі, што ў мяне пакідаць, а што крэсьліць.

Нарэшце чарга дайшла да “Полымя”. Дарэчы, тут бальшавіцкая пільнасьць, прылашчаная Пташнікавым, ніколі ня зводзілася і глушыла ўсё, як сьмярдзючая сьнітка.

20.00. Паваліў густы калматы сьнег.

Заходзіла Наталя, расказвала пра розныя страсьці-мардасьці: іхнюю сваячку ці не сваячку зарэзаў каханак дачкі, што ўжо два разы сядзеў у турме. Яны яго ўсё прывячалі. Дачка, вярнуўшыся з навагодніх сьвятаў ажно другога студзеня, убачыла маці ўжо нежывою ў лужыне крыві. Дзьве нажавыя раны: адна ў поласьць жывата, другая — у сэрца.

Серада, 19 студзеня 2000 году.

10.00. Праз сваю нездароўчасьць (круціць, ломіць мяне ўсяго) ніяк не дайду да стала. –4 °C. Імгліць сьняжок. У высокіх разарваных хмар[ах], што наплываюць з поўначы, то вызірне, то схаваецца, то зьнікне сонца. Над дваром, над кантэйнерамі з сьмецьцем, учуўшы пад крылом тугі сіверны вецер, кружаць, планіруюць гракі. Ад пасьвятлелага дня балючая рэзь у вачах. Сонца ў калматых хмарах белаватае і вялікае, як перад заходам. І наўкруга яго ясна-ліловы арэол.

На сонцы іскрыць блёсткамі мігатлівы сьняжок. Белыя, у ледзьве прыкметных палосах, гарадскія дахі. Чорны грак кружыць перад акном. Шары дзяркаты топаль у засьнежаных ніжніх галінах. На сьметніку каля карычневых кантэйнераў топчуцца два мужчы[ны], разьдзіраючы кардонныя скрынкі. Пэўна, на макулатуру. А мне бачыцца Варакомшчына. Куст бэзу, абсыпаны чародкаю цьвіркатлівых вераб’ёў. І маці ў цяжкіх валёнках марудна ідзе ад гумна ў хату. Голыя, без рукавіцаў, рукі засунутыя на грудзях пад бурачковую камізэльку, апранутую на чырвоную кофту. На галаве — суконная, туга закручаная наўкруга шыі, сіваватая хустка. А за вуглом чуваць востры цюк і трэск — там недзе на калодцы бацька коле дровы…

Не, нікога няма. І хата, пэўна, замеценая нярушаным сьнегам, на якім не відаць ні сьцежкі, ні шнурка сьлядоў. Ужо васемнаццатую завейную зіму.

Зноў хадзьба па крузе: сьпярша “ЛіМ”, дзе забраў перадрукаваную навелу, потым — “Полымя”, дзе пакінуў яе, каб перадалі ў “Звязду”, нарэшце — гастраномы.

Так мінуў пусты дзень, бо ніводнага радка на паперы не засталося. Не спрыяла здароўе, а перамагчы хваробы ня мог. Якую ж трэба мець дужасьць і моц, каб пераступіць цераз нямогласьць і пісаць.

Прозьвішчы:

Варывош (капыльскае),

Мясаед, Апалонік,