Вячеслав Адамчик - Дзённік 1998

Але ў апусцелай сумнай хаце мяўкаў толькі каток — гадзінніка на сцяне не было.

Зазірнуўшы на кухню, я ўбачыў у выбітай ніжняй шыбе кніжку, якую прыставілі заміж

шкла. Я стаў каленьмі на лаву і выцягнуў бруднаваты польскі лемантар — ён аказаўся

першай кніжкаю ў нашай хаце. Ці не з яго запомніўся верш Марыі Канапніцкай: “Ешчэ

снежак прушы, ешчэ хлодны ранак”.

Запомніўся і той сакавіцкі ранак з лёгкім замаразкам, з шорсткай намараззю на

саламяных стрэхах і на шарай пясчанай вуліцы, атуленай бэзам і абкладзенай абапал

замшэлымі валунамі.

З стрыечнымі братамі (двума з чатырох) я ўбачыўся толькі праз трыццаць чатыры

гады.

Ні з цёткай Настасяй, што памерла ўжо ў Сілезіі (Польшчы вярнулі нямецкія

землі, якія засяляліся палякамі, а разам і беларусамі з Сібіры, Казахстану і Заходняй

Беларусі), ні з стрыечнай сястрою, маёй равесніцай, ні з дзядзькам Янкам, ні з

старэйшымі яго сынамі я ўжо не спаткаўся… Франак загінуў у прадмесці Варшавы

Празе, дзе ішлі зімою 45-га ўпартыя баі, Уладак, прайшоўшы не менш страшнае пекла

— Монтэ-Касіна, застаўся… Можа, яшчэ судзіць доля ўбачыцца з ім.

Нядзеля, 16 жніўня 1998 году.

Як трэба стрымліваць сябе ад гутаркі, асабліва ў транспарце — аўтобусе ці

электрацягніку, — бо наўкруга цябе столькі дуроты — беларускай і наезджай

расійскай.

Бо каму патрэбна твая праведнасць. Быдлу? Як нізка мы ўсе апусціліся. Дарэчы,

гэта і ставіла за мэту расійская імперыя: растаптаць усё нацыянальна свядомае.

А я сказаў усяго адну фразу:

— Я не магу глядзець Беларускае тэлебачанне. Уключыш тэлевізар, а там — альбо

вусы, альбо камбайн.

— А без вусоў не пражывеш! — абярнуўся тлусты лысаваты мужчына.

— Ну чаму? Я вось, напрыклад, не нашу і жыву.

Пятніца, 21 жніўня 1998 году.

Нездароўчасць — болем і звонам напоўненая галава.

У хваробах сваіх я вінаваты сам — цягнуся да чаркі. А трэба пакінуць піць, як

пакінуў курыць. Не куру ўжо роўна дваццаць гадоў.

Зрабіцца вегетарыянцам для мяне было б лішнім, а ўстрымацца ад гарэлкі я мус.

Бо іншы раз напіваюся да страты прытомнасці. Як гэта здарылася летась ці пазалетась,

калі я ўпаў на стэлаж. Але самы найгоршы — кілішак для здароўя, які рэкамендуюць

нават дактары.

Адкаснуцца трэба ад усялякіх кілішкаў і чарак.

Віна і піва я не ўжываю, калі не лічыць паездку ў Малдову, дзе піў кабернэ.

22.00. Гадзіну назад мы з Міраславам вярнуліся з яўрэйскага пограбу на пляцы

Волі. Праседзелі доўга, чакаючы — я — курынае філе, ён — нешта бразільскае

(валовіну з фасоляй). А ў нас за спіною дзеразаваліся, свісталі, рагаталі і галёкалі

тоўстыя, як парсюкі на пудоў дванаццаць, няголеныя і нямытыя маладыя свінабоі.

Няма ў Мінску зацішнага кутка. Наўкруга брыда, рэспуст і лукашэнкі.

Аўторак, 25 жніўня 1998 году.

Украінскае “грае ў футбол” адпавядае і нашаму варакомскаму “граць у мячыка”.

Пятніца, 28 жніўня 1998 году.

Гудзе (як) свіння.

Кабыла паліцца.

Авечка міркітуе.

Карова бегаецца (ажно плынь цячэ).

Сучка палюе.

Кошка марцуе.

Трусіха…

Зайчыха

Ваўчыха

Новая хата пахла жывіцаю (смалою)

Жыжа (жыжка) — вогнішча, агонь.

Кабета, чыстая, акуратная, з ружовымі палатнянымі торбачкамі, сівавалосая;

напалову рас., напалову бел. гутарка:

— Муж памёр. Засталася з дваіма дзецьмі. І выгадавала. Не хопіць грошай — у

выхадныя раблю. А ў Расіі — гультаі. Усё быллём зарасло. Лянуюцца нават агарод

пасадзіць.

Наша варакомскае слоўца, якое ўжываў нябожчык бацька, — “збыт усяго” —

знайшоў у славенскім (славацкім) слоўніку — zbytok (zbytkovy) — звышак, лішак.

Тут жа ўспомнілася і вытворнае ад яго — “збыткуе” (дарма, лішне траціць).

Аўторак, 1 верасня 1998 году.

9.30. 1. Івана (Яся) Міхайлава Адамчыка з вёскі Аханяны сын Іосіф (Язэп), 1902

нараджэння, у 1953 годзе браў метрыку (ці не выпіска з Дзятлаўскага архіву ЗАГС).

9.30. 2. Віктар Захар’еў Адамчык. Дачка яго Агаф’я радзілася ў 1891 годзе. Ці не

Вітук Адамчык, што даводзіўся (прыходзіўся) майму дзеду Тодару дзядзькам. Як і

Міхал (Міхалка) Адамчык.

Яны абое, Віктук і Міхалка, былі роднымі братамі Янку Адамчыку, які прыйшоў у

прымы на Аблажэяў участак (Іосіф Аблажэй, Варакомшчына), і Алесю (Аляксандру,

1838–1919), якога Янка паклікаў з Аханянаў на багатую варакомскую гаспадарку сабе

ў помач.

На ўчастку Адамчыкаў у Аханянах (суседняя вёска за 3 км ад Варакомшчыны)

стаіць ужо хата нейкага Бадзюка.