Вячеслав Адамчик - Дзённік 1998

пакрыўджаным, недаравальным тонам у голасе.

З гадамі, успамінаючы гэты выпадак, я чую нейкую невымоўна цяжкую,

незразумелую і невытлумачальную віну перад Кандратам Крапівою. Але ў чым яна,

дабраць і асэнсаваць не магу.

Што ён, як казаў Дастаеўскі пра Пушкіна, забраў з сабою нейкую вялікую таямніцу,

то, мусіць, не. Крыўду, то, напэўна, так. Але ж пражыў нямала — 94 ці 96. То ў чым жа

яна?

Пятніца, 17 ліпеня 1998 году.

Мой самаробны флюгер, мільгаючы срэбна-бляшаным прапелерам, паварочваецца

на поўнач.

Гнуцца ўстрывожана-непакорныя, раскалыханыя ветрам, маладыя танканогія

яблынькі-прышчэпы, і на сетку доўгімі сівымі косамі, нібы ў актыніі, навальваецца

вербалоз.

Неба спрэс сівае, з дымам ірваных цемнаватых хмар, што сплываюць за цёмна-

зялёны гай. Адна да аднае ў знямозе ці ў жалобе туляцца, нагадваючы нечым усходніх

жанчын, затуленых чадрою, гнуткія бярэзіны. Сівыя дымкі ад нізкіх хмар перапаўзаюць

высокую спіну шмат’яруснуга лесу.

За акном пад застрэшкам франтону гудзе і віхрыць вецер.

Субота, 18 ліпеня 1998 году.

7.00. Прачнуўся пад гул, шэпт і падвыванне віхурнага ветру, ад якога парывала

і стагнала мансарда. Як вынік гэтых парываў — недзе зблытаныя электраправады —

святла няма.

Сад трапеча, кіпіць, варушыцца, гнецца доўгімі маладымі галінамі ледзьве не да

зямлі.

Сівыя воблакі рваных хмараў, пераплыўшы праз зубчаты хрыбет лесу, спадаюць у

лагчыну.

Дуб, падняўшы круглую крону, нібы амёба шчупальцамі, варушыць ёю, плыве

супраць ветру.

І вал за валам сіва-дымных нізкіх хмараў коціцца за прылізаны, нібы павернуты

спінаю да ветру, ссутулены гай. Успомніўся гэтак захмараны, дажджлівы і ветраны май,

калі я, прыехаўшы ў Варакомшчыну, хадзіў на поле, дзе была Папушчына, сасновы лес,

высечаны калгасам (старшыня — антыхрыст Каско), шукаць сунічнік, праўдзівей — яго

кветкі. Каля каменняў, нассованых з поля, каля іхніх лежбішчаў, што нагадвалі

прыморскія лежбішчы маржоў, нага наступіла на сухія сасновыя шышкі. Я ажно

зніякавеў і падняў іх як прыкмету, як знак, што некалі тут шугалі і ўздымаліся да неба

стрункія сосны.

Наўкруга на боханістых грудах ляжала лілова-карычневая ралля з кволымі

жаўтлява-зялёнымі ўсходамі ячменю ці аўса. І душу высмоктваў смутак, і сэрца сціскала

жальба, што ўсё мілае і знаёмае змалку — зацішная сцяна хвоек з падлескам крушыны,

берасклету і цёмна-зялёных купчастых елачак з чырвоным агнём і лопатам цецерукоў —

так беззваротна адышло.

Быў лес, прытулак… А цяпер я стаяў нібы расхрыстаны ці бессаромна голы сярод

голага, бязлесага і нібы чужога поля. О, як гэта цяжка: хаваць не толькі чалавека, але і

родны лес, што прыветна цягнуў да цябе выгнутыя галіны з ёршыкамі зялёных ігліц і

лашчыў душу мяккім цёплым шэптам.

Які бязбожны, нечысцівы і шкодны чалавек, бывае, народзіцца на зямлі.

Субота, 18 ліпеня 1998 году.

15.00. Парывісты вецер (заходні ці нават заходне-ўсходні), перагонамі дождж, як у

глыбокую восень. Дзень схіліўся на вечар, а сонца яшчэ і не прабілася праз тоўшчу сіва-

белаватых хмар. І Ніна мусіць расіцца ў мокрых кустах, каб назбіраць вядзерца парэчак.

Дачнікі паціхеньку ўцякаюць у горад. Балазе з’явілася электрыка, а то і мы, як

кажуць, навастрылі лыжы. Паедзем заўтра.

Няўжо ж не распагодзіцца?

Праз авёс, вядома ж мокры, з пустымі кашамі, бо памахвае імі, прэцца на дачы

грыбнік. Апрача баравікоў, лісіц, асавікоў і падбярозавікаў высыпалі ўжо апенкі —

асеннія грыбы. І сіўцоў (ваўчакоў) поўна.

Грузавік гудзе. Мусіць, нейкая “Татра” ці “МАЗ”, што з жвіровішча пад Заслаўем

(бяруць) возяць пясок.

Нядзеля, 19 ліпеня 1998 году.

7.15. Пагодны, ветраны ранак. Але на ясна-блакітнае неба наплываюць кудзеркі

белых хмарак. Адна за адною. А на небасхіле белая рабізна іх.

Мігціць осцямі, выпусціўшы колас, жаўтлява-зялёны ячмень пад кучарава-зялёным

дубам. Па загонах бульбы засвяціліся пяцікутна сонечна-жоўтыя кветкі гарбузоў.

Ніна ў гародзе з пучком цыбулі (пер’я). Збіраемся ў Мінск, нарыхтаваўшы ў дарогу

па вядзерку чырвоных і чорных парэчак (смародніку).

Серада, 22 ліпеня 1998 году.

18.50. На градусніку +30 °C. Але ён на сонечным баку і нагрэўся за дзень. Усё ж на

праспект не высунуцца — ідзеш як па Афрыцы і цябе прыціскае да асфальту.

Вярнуўшыся з Масквы, заходзіў Міраслаў. Заўтра ці паслязаўтра ён прынясе

карэктуру “Развітальнай аповесці”, майго зборніка прозы.