Wiktor Suworow: Kontrola

Gość nie zdejmując płaszcza, usiadł w fotelu komisarza, zdjął czapkę i położył na zielonym suknie. Biurko ludowego komisarza spraw wewnętrznych przypominało boisko do gry w piłkę nożną. Barwą i rozmiarami.

Mężczyzna w szynelu nie miał w zwyczaju czytać książek od początku. Otwierał je na pierwszej lepszej stronie i czytał, póki go nie znudziło. Srebrnym nożem do papieru przeciął wybraną na chybił trafił stronę. Przeczytał pierwsze słowa, uśmiechnął się. Ze srebrnego pucharu sportowego służącego za pojemnik wybrał gruby czerwony ołówek ze złoconymi kantami, złotym wizerunkiem wieży Spaskiej i złotym napisem KREML, po czym grubą kreską zakreślił paragraf szósty: “Nieoczekiwany atak działa paraliżująco”.

Pędzi NACZSPECREMBUD, a kierownik pociągu specjalnego krząta się przy Nasti jak przy noworodku. Najważniejsze zbić gorączkę. Trudna sprawa. Nie pomaga ani owijanie w mokre prześcieradła, ani przykładanie lodu. Dobrze, że chociaż wypiła trochę wody. Po troszku je kawior, a kawior wywołuje pragnienie. Dobre i to. Bo kiedy człowiekowi już nic się nie chce, to koniec.

Zwilża Ciech Ciechowicz usta Nasti źródlaną wodą i rozmyśla o tym i owym. Dlaczego Chołowanow się zapija? To do niego niepodobne. Tyle już lat jeżdżą razem po całym kraju. Dziewczyny — tak. To słabość towarzysza Chołowanowa. Ale wódka? A tu nic, tylko mu przynoś butelki. Cytrynówkę. Pieprzówkę. I tę nową, co przysłali na spróbowanie. Stolicznaja się nazywa. W dodatku nie zakąsza. Jemu też by się przydało, żeby ktoś trzymał go za głowę i srebrną łyżeczką karmił kawiorem. A może pije z radości? Nie, z radości tak się nie pije. To o co chodzi? Uratowali dziewczynę. Dziewczyna wiezie ważny meldunek dla towarzysza Stalina. Czy to źle? Chołowanow powinien się cieszyć.

Skomplikowane te pańskie fanaberie.

Na pozór Chołowanow cieszy się, że Nastia dotarła do pociągu. A tak, jakby się jej bał. Chyba targają nim sprzeczne uczucia. Dlatego pije. I Ciech Ciechowicz podjął decyzję.

Mężczyzna w szynelu podniósł słuchawkę. Słuchawka momentalnie zameldowała:

— Tu dyżurny operacyjny, starszy major bezpieczeństwa państwowego Snigirow.

— Kto z kierownictwa NKWD jest na miejscu?

— Zastępca ludowego komisarza, towarzysz Beria.

— Dobry z niego pracownik! Proszę go nie niepokoić. Niech sobie spokojnie pracuje. A towarzysza Jeżowa i wszystkich zastępców niezwłocznie wezwać do mnie.

— Tak jest. W tej chwili.

— I ludowego komisarza łączności, towarzysza Bermana.

— Tak jest! — ryknęło w słuchawce tak służbiście, że Stalin aż się skrzywił.

Noc nad światem. NACZSPECREMBUD pędzi, reflektorem rozcina ciemność. Przed nim Moskwa.

Chołowanow przestał pić.

Puste butelki włożył do kosza, żeby się nie walały po podłodze. Całkiem pokaźna sterta. Towarzysz lubi porządek. Umył się, uczesał. I znowu wygląda, jakby nic nie pił. Jak na lotnika przystało, zarzucił biały jedwabny szalik. Szalikiem można łatwo udusić. Tak załatwiono imperatora Pawła. Co prawda w jego czasach nie było jeszcze lotników i białych szali ze spadochronowego jedwabiu. Dlatego musieli udusić srebrzystym. Takie nosili oficerowie gwardii. Ale lotniczy lepiej się nadaje. I nie zostają na nim odciski palców. To rzecz wielokrotnie sprawdzona.

Przeciwnika najlepiej zaskoczyć w niedzielę o czwartej, nad ranem.

Kiedy już opadło napięcie pracowitego tygodnia. Kiedy ochrona poluzowała pasy. Kiedy wartownicy rozpięli guziki pod szyją. Kiedy oficer dyżurny zameldował telefonicznie, że noc minęła spokojnie i błogo się przeciągnął. Kiedy ucichły place i ulice. Kiedy milicjanci na placu Dzierżyńskiego pomyśleli, że już po zmianie. Kiedy oficerowie kończący dyżur rzucili karty i dopili kieliszki. Kiedy naczelnik oddziału odwalił wreszcie sprawozdanie kwartalne; oznajmił sekretarce, że nie trzeba teraz przepisywać, odprowadził ją do domu i zanocował u niej, bo trolejbusy nie chodziły.

Teraz, kiedy ostatni niebieski trolejbus bierze ostatni zakręt, właśnie teraz należy działać. Przez zaskoczenie.

Niech zaterkoczą telefony, niech się. zachłysną podnieconymi głosami. Niech ruszą gońcy i kurierzy. Niech się obudzą komisarze ludowi, którzy ledwie zdążyli przyłożyć głowę do poduszki. I ich zastępcy. Niech klnąc wciągają oporne cholewki. Niech zawyją klaksony samochodów. Niech kierowcy sypną przekleństwami. Niech telefoniści i dyżurni krzyczą w słuchawki do utraty tchu. Niech się miotają i szaleją.

— Halo! Halo! Towarzysz Jeżow? Nie? A gdzie go można znaleźć? W Komitecie Centralnym? Dzwoniliśmy. W Lefortowie na śledztwie? Też dzwoniliśmy. W Suchanowie? Nie. Nie ma. Na Łubiance? Nie zawracajcie dupy! A jak myślicie, skąd? Nie ma go tutaj. U kochanki? Ale skąd. U najlepszego przyjaciela? Aha. Halo! Nie ma u was przypadkiem towarzysza Jeżowa? Co? Obudźcie go! Powiedziałem: obudźcie! Halo! Z towarzyszem Bermanem proszę! Nie ma? U przyjaciela? Halo! Budźcie! Towarzysz Frynowski? To wy, towarzyszu? Tak. Natychmiast. Tak, bardzo pilne. Nie. Plac nie jest otoczony. Ani czołgami, ani wojskiem. Tak, sam. Bez ochrony. Tak. Powtarzam: jest sam. W gabinecie towarzysza Jeżowa. Tak. Czeka.

Można, towarzyszu Stalin?

— Wejdźcie.

— Zastępca ludowego komisarza spraw wewnętrznych, komandarm pierwszego stopnia Frynowski, zgodnie z waszym…

— Siadajcie, siadajcie.

Towarzysz Stalin wciąż nie może się oderwać od małej książeczki. Tu coś podkreśli, tam coś zaznaczy. Na pierwszy rzut oka książeczka wygląda na “Kodeks karny” z 1926 roku. Tyle tylko, że w czerwonej okładce.

Chołowanow wyjrzał na korytarz. Nikogo. Kto zresztą miałby być? Tylko ich troje w całym wagonie. Nastia majaczy w swoim przedziale, a Ciech Ciechowicz śpi w pomieszczeniu służbowym. Zmęczył się podczas podróży. Dotąd oka nie zmrużył.

Błyszczących oficerek Chołowanow nie włożył. Po co skrzypieniem zakłócać spokój? Skarpetki ma z angielskiej wełny. Specjalnie sprowadzone dla lotników polarnych z londyńskiego Harrodsa. Stąpa się w nich bezszmerowo. Chodnik też gruby, miękki. Jak na zamówienie. Skrada się Chołowanow jak tygrys. Nie. Jak Stalin.

Stalin odłożył “Regulamin polowy” i uśmiechnął się do Frynowskiego.

— Czytaliście?

— Niestety nie, towarzyszu Stalin.

— Koniecznie przeczytajcie. Sam tego też nie czytałem. Dopiero dziś wpadło mi w ręce. Bardzo ciekawa rzecz. I na czasie. Właśnie kończymy oczyszczać kraj z niepożądanych elementów. Z wrogami wewnętrznymi już prawie się uporaliśmy. To, co najważniejsze, zostało zrobione. Nieźle się napracowaliście, żeby skutecznie rozprawić się z wrogami wewnętrznymi. W związku z tym otrzymacie nowe zadanie. Dokończeniem tamtej sprawy my się zajmiemy. Obecnie na plan pierwszy wysuwa się walka z wrogiem zewnętrznym. Dlatego musicie tę książeczkę znać na pamięć. Tylko żebyście nie zapomnieli zwrócić jej towarzyszowi Jeżowowi, bo wziąłem bez jego pozwolenia. Towarzysz Jeżow też powinien się z nią dokładnie zapoznać. Wkraczamy w nowy etap. Nadchodzący rok 1939 przyniesie wojnę. Oczywiście, nie przystąpimy do niej od razu. Ale główną naszą troską muszą teraz być wrogowie zewnętrzni. Naradziliśmy się tutaj z towarzyszami i zdecydowaliśmy, towarzyszu Frynowski, powierzyć wam ten decydujący odcinek. Obejmiecie stanowisko ludowego komisarza marynarki wojennej.