Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

De Cock keek nog wat rond en nam toen plaats op een brede bank. Hij wees naar de schoorsteenmantel. ‘Een knap paar. Die twee moeten heel veel van elkaar hebben gehouden.’

Mevrouw Van Wijngaerde ging tegenover hem zitten en knikte. ‘Dat was ook zo. Adriaan is een lieve jongen. Hij heeft veel verdriet. Nog steeds.’

‘En u?’

Ze friemelde wat nerveus aan haar mouw. ‘Ik heb geleerd wat afstand te nemen. Een jaar daarvoor stierf mijn man. Verdriet loutert.’

De Cock knikte instemmend. ‘Had u een goed contact met uw dochter?’

‘Zeker. We hebben altijd een vrijwel ideaal gezin gevormd. Gelukkig. Jessica was erg op haar vader gesteld. Meer nog dan op mij. Maar na de dood van mijn man scheen ze dichter naar mij toe te groeien. Ze werd openhartiger.’

De Cock beet op zijn onderlip. ‘Toch kwam haar dood voor u onverwachts. Ik bedoel, er was voorheen niets dat in de richting van een aanstaande zelfmoord wees?’

Ze schudde traag het hoofd.

‘Ik heb mij later suf gepiekerd wat het kon zijn geweest. Alles leek zo zonnig, zo probleemloos.’

De Cock zuchtte diep. ‘Ze heeft met u nooit over moeilijkheden gesproken?’

Mevrouw Van Wijngaerde gebaarde wat kribbig. ‘Die waren er volgens mij ook niet. Integendeel. Jessica leek uiterlijk zeer gelukkig. Ze was pas met Adriaan verloofd. Het was een heel feest. Ze hadden van familie en kennissen leuke spulletjes gekregen en spaarden samen voor een huis.’

‘In het proces-verbaal stond dat ze Adriaan op de avond voor haar dood niet wilde ontvangen. Ze sloot zich op in haar kamer en liet zich niet meer zien.’

‘Dat klopt.’

De Cock gebaarde. ‘Dan moet er toch iets gebeurd zijn.’

Mevrouw Van Wijngaerde schudde droef het hoofd.

‘Ik weet niet wat ik ervan denken moet. Jessica was een lief en intelligent kind. Ze stond hoog in aanzien en was pas ingewijd.’

De Cock schoof gespannen naar voren op zijn stoel. ‘Ingewijd?’

Mevrouw Van Wijngaerde knikte. ‘Ze was, net als mijn man en ik, al vanaf haar kinderjaren lid van het Genootschap van de Broeders en de Zusters van de Heilige Zegeningen.’

De Cock slikte. ‘Als wat werd ze ingewijd?’

‘Als eerste vrouwelijk lid van het Carillon.’

De Cock sloeg zijn handen voor het gezicht. Langzaam trok hij ze weg en keek naar de vrouw voor hem.

‘Zuster Charisse.’

Ze reden zwijgend terug naar de Warmoesstraat. Het was al donker. Een miezerig regentje kleefde aan de ruiten. Felkleurige lichtreclames weerspiegelden zich in het natte asfalt. De Cock zat ontspannen. De handen op de knieën. Het monotoon bewegen van de ruitenwissers had op hem een kalmerende werking. Hij had het gevoel dat hij eindelijk de ontknoping naderde. De foto had hem een gouden draad in handen gespeeld. Er moest ergens een verband bestaan tussen de zelfmoord van Jessica en de reeks daaropvolgende moorden. Het kon niet anders. Wanneer hij de nog ontbrekende schakels vond, kon hij alle aanwijzingen aaneensmeden tot een hechte keten van onwrikbare bewijslast. Dat was zijn taak. Hij glimlachte. Hoeveel bewijslast had hij in zijn lange carrière al aangedragen? Hij besloot er niet over te piekeren.

Vledder, aan het stuur, staarde somber voor zich uit op de weg. Zo nu en dan blikte hij opzij. Op het gezicht van zijn leermeester lag een uitdrukking die hij kende uit de vele avonturen die zij samen hadden beleefd. Hij wist dat De Cock dicht bij de oplossing was, dat hij het hoe en waarom van de moorden doorzag. Het ergerde hem dat hij zelf nog in het duister tastte en hij was te trots om nu al opheldering te vragen.

Voor het bureau was nog een parkeerplaatsje vrij. Vledder reed de wagen in een enkele beweging tegen de stoeprand. Toen ze voorbij de balie liepen, schreeuwde de wachtcommandant. De Cock herkende het alles overstemmende geluid van Meindert Post. Hij slenterde naar hem toe.

De wachtcommandant overhandigde hem een brief. ‘Voor jou,’ zei hij simpel.

De Cock bezag de enveloppe. Er was geen postzegel, geen poststempel, geen afzender. Hij keek op. ‘Waar komt die vandaan?’

Meindert Post trok zijn machtige schouders op.

‘Gebracht, denk ik, hij lag plotseling hier op de balie. Jouw naam stond erop. Ik had hem eerst naar de recherchekamer willen laten brengen, maar boven zeiden ze dat je er niet was.’

De Cock scheurde de bruine enveloppe wat ruw open en frommelde de brief eruit. ‘Geachte heer,’ las hij. ‘Ga eens kijken in het atelier van beeldhouwer Zanderveen op het Prinseneiland. U zult verbaasd zijn.’

De brief was in vlotte blokletters geschreven. Er was geen ondertekening, geen datum. Hij gaf de brief aan Vledder. Toen die het epistel gelezen had, keek hij naar De Cock op.

‘Beeldhouwer Zanderveen… een bekend kunstenaar. Hij maakt fraaie beelden. Meest in brons. Ik ben wel eens bij hem in het atelier geweest. Een indrukwekkend man.’ Hij schudde het hoofd. ‘Maar wat moeten wij met een beeldhouwer?’

De Cock nam de brief weer van Vledder over en stopte hem nonchalant in een zak van zijn oude regenjas. Daarna draaide hij zich om en holde naar de deur.

De jonge rechercheur keek hem geamuseerd na. De Cock in draf was een komisch gezicht. ‘Waar ga je heen?’ riep hij.

De Cock keek grijnzend om. ‘Naar het Prinseneiland… om mij te verbazen.’

Vanaf het Haarlemmerplein reden ze onder het viaduct door naar de Nieuwe Teertuinen, hobbelden over de houten ophaalbrug en sloegen de Galgenstraat in.

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Het is op het Prinseneiland links, niet ver van het kippenbruggetje. Zanderveen woont bij zijn atelier in een klein huisje. Ze zeggen dat ook Breitner daar vroeger heeft gewerkt.’

‘De schilder van de fraaie Amsterdamse stadsgezichten.’

Vledder blikte opzij. ‘Weet je, dat hij voor zijn onderwerpen al gebruik maakte van de fotografie?’

De Cock schudde wat afwezig het hoofd. Het onderwerp interesseerde hem niet zoveel. Hij nam de anonieme brief uit zijn regenjas. ‘Ik mag er wel wat voorzichtiger mee omspringen. Misschien, dat ik hem later nog nodig heb voor een vergelijkend schriftonderzoek.’

‘Heb je enig idee van wie hij afkomstig is?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘De brief op zich verbaast mij bijzonder.’

‘Waarom?’

De Cock trok een grimas. ‘Het is de eerste keer in dit onderzoek dat iemand het nodig vindt mij een aanwijzing te geven. Ik vraag mij dan ook af wat er in dat atelier te vinden is.’

Ze parkeerden de Volkswagen bij een houten schutting en stapten uit. Het Prinseneiland was slecht verlicht. Er waren duistere hoeken en diepe schaduwen. Gevels van oude pakhuizen rezen omhoog. De omgeving ademde een sfeer van geheimzinnigheid.

Bij het huisje met een verveloze deur belde Vledder aan. Het duurde even. Toen verscheen in de deuropening een baardige man, groot, breed, indrukwekkend. Een zwarte trui omspande zijn borst. De Cock wreef zich achter in de nek. Hij wist niet goed hoe hij zijn bezoek moest toelichten. ‘Wij zijn rechercheurs van bureau Warmoesstraat,’ opende hij wat onzeker. ‘Een schrijver van een anonieme brief raadde ons aan eens een kijkje te nemen in uw atelier.’

In de ogen van de man tegenover hem glansde verwondering. ‘Op dit uur?’

De Cock knikte nadrukkelijk. ‘U zou ons zeer verplichten,’ sprak hij vriendelijk. ‘We behandelen een reeks beangstigende dubbelmoorden. Iets of iemand in uw atelier zou daarmee verband houden.’ Hij gebaarde met zijn handen. ‘Althans, dat neem ik aan.’

Beeldhouwer Zanderveen schudde het hoofd. ‘Ik heb met moorden niets te maken,’ bromde hij. Nonchalant trok hij een arm omhoog. ‘Maar als u wilt kijken…’ Hij maakte zijn zin niet af, ging naar binnen en kwam even later terug, gekleed in een korte jekker. ‘Het is hier pal naast.’