Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

Rechercheur De Cock van het bekende politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat beende door de grote recherchekamer. Het was een gewoonte. Hij deed het vaak. Bij de cadans van zijn tred lieten zijn gedachten zich gemakkelijker ordenen. Zijn breed, grof gezicht stond ernstig. Diepe denkrimpels lagen op zijn voorhoofd. Bij het bureau van Vledder bleef hij staan.

De jonge rechercheur keek naar hem op. ‘Wat heb je?’ vroeg hij verward. ‘Je bent zo onrustig. Zo somber.’

De Cock streek over zijn grijze haar. ‘Ik kom er niet uit. Het lukt gewoon niet. Toch heb ik het onbestemde gevoel dat iemand een macabere grap heeft uitgehaald.’

Vledder grijnsde wat wrang. ‘Eerlijk gezegd… de humor ontgaat me. Twee doden, dat is moeilijk nog een grap te noemen. Heb je echt het idee dat ze beiden zijn vermoord?’

De grijze speurder trok zijn machtige schouders op. ‘Dat is juist mijn probleem. Het is zo vredig. Zo geweldloos. Als je een lyrische geest had, zou je het een idyllische zelfmoord kunnen noemen.’

‘Zelfmoord in duplo?’

De Cock gebaarde met beide handen. ‘Dat is op zichzelf niet zo vreemd. Daar zijn in de literatuur voorbeelden genoeg van. Ik ben het zelf in de praktijk wel tegengekomen.’

‘Ook hand in hand?’

De Cock knikte heftig. ‘Zeker. Al verschilde soms de methodiek. Samen dezelfde dosis vergif, samen aan het gas. Er zijn zelfs zeer ingenieuze schietinstallaties uitgedokterd om samen, gelijktijdig, door middel van een schot door het hoofd van het leven te scheiden.’

Vledder schudde verbaasd het hoofd. ‘Idiote mensen.’

De Cock wreef over zijn gezicht. ‘Je moet bedenken,’ zei hij traag, ‘dat bij zelfmoord in duplo vaak een wederzijds wantrouwen bestaat.’

‘Wantrouwen?’

De speurder blikte somber voor zich uit. ‘Of de ander ook inderdaad de gemaakte afspraken zal nakomen en niet op z’n eentje verder gaat leven. Het is nogal wat… zo’n besluit tot zelfmoord. Men bouwt zekerheden in.’

‘Ook bij verdrinking?’

De Cock schudde triest het hoofd. ‘Dat is het ’m juist. Ik ken geen voorbeelden,’ riep hij kriegel. ‘Ik ken geen voorbeelden van verdrinking op deze manier. Het is ook zo moeilijk voor te stellen.’ Hij zweeg even en hield een uitgestoken wijsvinger voor de neus. ‘Laten we eens aannemen, dat het echtpaar Schoonenbeek inderdaad gezamenlijk tot het besluit is gekomen om tegelijkertijd zelfmoord te plegen, gedreven door een sterk met emoties beladen gevoel van trouw tot in de dood . Ze gaan samen arm in arm en hand in hand aan de wallenkant van de Keizersgracht staan en springen.’ Hij zuchtte. ‘Hoe sterk het doodsverlangen van die twee ook mag zijn, er volgt onmiddellijk een reflex, een schrikreactie als ze in het koude water terechtkomen.’ Hij keek de jonge rechercheur aan. ‘Begrijp je, ze laten elkaar los.’

In de ogen van de jonge rechercheur kwam een verschrikte blik. ‘En ze zijn samen arm in arm en hand in hand gevonden.’

De grijze speurder knikte droef. ‘De armen door elkaar. De vingers nauw ineengestrengeld.’

‘Zoals bij innig geliefden.’

‘Precies.’

Een tijdlang zwegen beiden. Buiten in de Warmoesstraat lalde een dronken sloeber een somber lied. Boven hun hoofden zoemde een defecte tl-buis. Het was Vledder, die het zwijgen verbrak. ‘Komt er een gerechtelijke sectie?’

De Cock schoof een stoel bij en ging er achterstevoren op zitten. ‘De commissaris heeft er op mijn aandringen wel over gebeld. Maar de officier van justitie zag er geen aanleiding toe. Ook de familie was er sterk op tegen. Het had iets te maken met hun geloofsovertuiging… moeilijkheden bij het laatste oordeel. Ze hadden de officier van justitie daarover al benaderd. Vermoedelijk had hij al toezeggingen gedaan. Hij stond nogal afwijzend tegenover mijn voorstel om toch een gerechtelijke sectie te doen verrichten. Hij vroeg direct aan mij of er duidelijke aanwijzingen waren dat er misdrijf in het spel was. Die aanwijzingen waren er niet. Ik kon ze niet noemen. Aan de heer en mevrouw Schoonenbeek waren uiterlijk geen sporen van geweld te ontdekken. Ik heb met dokter Den Koninghe samen de beide lichamen nauwkeurig bekeken… van alle kanten. Ik heb gelet op de kleinste punctieplekjes. Er was niets onregelmatigs te zien. Ze waren volkomen gaaf.’

Vledder snoof.

‘Dus zelfmoord door verdrinking.’ Het klonk wat spottend.

De Cock knikte. ‘Precies. Zelfmoord door verdrinking. Dat was de conclusie van de lijkschouwer.’

‘En jij?’

‘Wat bedoel je?’

‘Wat is jouw conclusie?’

De Cock streek met zijn pink over de rug van zijn neus. ‘Ik weet het niet,’ sprak hij bedachtzaam. ‘Het is zo moeilijk om in die dubbele zelfmoord te geloven. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen of voortekenen. Het echtpaar was net terug van een geslaagde wintervakantie in het Italiaanse Cortina d’Ampezzo. Ik heb vakantiefoto’s gezien… twee ontspannen mensen… lachend, een glas wijn in de hand. Er is geen testament gemaakt en er zijn geen afscheidsbrieven. Er zijn ook geen toespelingen in het verleden, die op een naderende zelfmoord duiden. Ik heb met de enige zoon van het echtpaar gesproken. Hoewel hij tot geen andere conclusie kon komen, vond hij zelfmoord maar een absurd idee. Twee lieve mensen van rond de vijftig, die het heel goed met elkaar konden vinden…’

‘Rijk?’ onderbrak Vledder.

De Cock schudde het hoofd. ‘Hij was bankemployé. Een redelijk inkomen. Meer niet. Afdelingschef… of een soortgelijke functie.’

‘Schulden?’

‘Ook niet… niet beduidend. Ik heb op de bank waar hij werkte, de zaken nog eens laten nagaan. Er was geen sprake van fraude. De heer Schoonenbeek stond als uiterst betrouwbaar te boek.’

‘Een ongeneeslijke ziekte?’

De Cock grijnsde. Hij streek over zijn haar. Het was een vermoeid gebaar. ‘Volgens hun huisarts mochten de beide echtelieden zich in een uitstekende gezondheid verheugen.’

Vledder schudde vertwijfeld het hoofd. ‘Geen aanwijzingen voor zelfmoord.’ Hij keek naar de grijze speurder op. ‘Voor moord?’

De Cock kwam wat traag overeind. ‘Wie zou twee lieve mensen van rond de vijftig, die het heel goed met elkaar konden vinden…’ Hij maakte zijn zin niet af.

Er werd geklopt en de deur van de recherchekamer ging langzaam open. In de deuropening stond een jonge vrouw. Ze wachtte even voor het effect, de hand in de zij, de linkerheup iets naar voren. Toen schreed ze op de mannen toe, traag, met sierlijke bewegingen.

De Cock hield de adem in. Ze was mooi, vond hij, uitzonderlijk mooi, bijna klassiek, met een weelde aan uitbundige vormen. Ze hield het fraaie hoofd recht omhoog. Lang, goudblond haar golfde glanzend over een korte purperrode cape.

De Cock vroeg zich af of hij haar kende, of hij haar eens ergens had ontmoet. Koortsachtig tastte hij in het doolhof van zijn herinneringen. Ze doemde niet op, kreeg geen duidelijke contouren. Hij bedacht met enige weemoed, dat al vele knappe blonde vrouwen zijn bewogen speurderspad hadden gekruist. Op een of andere manier leken ze op elkaar, hadden ze op hem dezelfde betoverende werking. Aarzelend, bijna schuchter stak ze hem een hand toe. ‘Ik ben Monique… Monique van Bovenkerken.’

Haar stem klonk warm, melodieus.

De grijze speurder slikte. Zijn adamsappel wipte op en neer. Voorzichtig drukte hij de toegestoken hand. ‘Mijn naam is De Cock,’ sprak hij hees. ‘De Cock met ceeooceekaa.’ Hij gebaarde zwierig opzij. ‘En dat is mijn dierbare collega Vledder.’

Ze schonk de jonge rechercheur een kort hoofdknikje. ‘Ik durfde eerst niet goed te komen,’ sprak ze schuchter. ‘Ik heb echt wel een tijdje geaarzeld. Ziet u, het politiebureau aan de Warmoesstraat heeft niet zo’n beste reputatie.’