Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

De oude speurder glimlachte. ‘Het is alweer langgeleden, dat ik regelmatig op visite kwam.’

Manke Greetje staarde nadenkend voor zich uit. ‘Dat was bij de gruwelijke moord op Zwarte Sjaan. Ik geloof, dat ik je enige getuige was. Toen had je mij nodig.’ In haar stem klonk een licht verwijt.

De Cock legde vertrouwelijk zijn hand op haar tengere schouders. ‘Zonder jouw hulp was het mij toen nooit gelukt de moordenaar te vinden.’ Hij glimlachte. ‘Ik ben je daar nog steeds dankbaar voor.’

Manke Greetje keek hem schuins onderzoekend aan. ‘Zit je weer in moeilijkheden?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘Ik weet het niet. Ik ben pas aan het begin. Er valt nog zo weinig van te zeggen. Er is een man verdwenen. Spoorloos. Misschien heb je wel eens van hem gehoord. Een man van voor in de vijftig. Zijn naam is Richard van Bovenkerken.’

‘Oom Rickie.’

‘Je kent hem?’ Manke Greetje gebaarde wat vaag voor zich uit. ‘Wat heet kennen? Hij is hier een paar maal over de vloer geweest. Tieneke bracht hem mee.’

‘Hoe?’

‘Hij is haar klant.’

De Cock trok verwonderd zijn wenkbrauwen op. ‘Peesde [2] Ontvangen van de klanten van een prostituee. Tieneke hier bij jou?’

Manke Greetje keek hem meewarig aan. ‘Rickie was een gentleman . Een echte heer. Hij nam geen genoegen met een vunzig hoerenkamertje. Hij huurde altijd een suite in een groot hotel. Heel chique… compleet met bediening.’ Ze schudde haar hoofd. ‘Nee, bij mij kwamen ze gewoon op visite. Uit beleefdheid, begrijp je. Om alles wat ik vroeger voor Tieneke heb gedaan.’

‘Waren ze erg intiem?’

‘Je bedoelt of het meer was dan de normale relatie tussen hoer en klant?’

‘Precies.’

Er gleed een trieste glimlach over haar gezicht.

‘Ik had wel eens het idee dat Tieneke gewoon verliefd op hem was.’

De grijze speurder plukte aan zijn onderlip. ‘Richard van Bovenkerken is getrouwd.’

‘Dat weet ik.’

De Cock gebaarde verrukt. ‘Ik heb haar eens ontmoet. Een knappe vrouw. Beeldschoon.’

Manke Greetje keek hem fel aan. Haar kleine groene ogen flikkerden. ‘Het is een serpent,’ schreeuwde ze, ‘een duivelse vrouw.

Waarom denk je dat Oom Rickie een klant van mijn Tieneke is geworden?’ Ze snoof verachtelijk. ‘Omdat hij bij haar niets mag. Al jaren niet. ’s Avonds sluit ze zich op in haar eigen kamer en als hij verlangend aanklopt en smekend vraagt om binnen te mogen komen, staat ze achter de deur en lacht.’

De Cock reageerde afwerend. ‘Dat zegt mij allemaal niets,’ zei hij wat wrevelig. ‘Elke hoerenkerel zoekt een verontschuldiging voor zijn gedrag en belastert daarbij zijn eigen vrouw. Ik heb nooit anders gehoord.’

Manke Greetje kneep haar lippen samen. ‘De Cock, ik bezweer het je. Die vrouw van Richard van Bovenkerken kan in jouw ogen nog zo mooi zijn, het is een rotwijf. Gemeen tot in haar ziel. Ik zit al vijfentwintig jaar in de business . Ik weet waarachtig wel iets van hoerenkerels af. Maar Rickie treft geen schuld. Hij was gelukkig getrouwd, had een knap huwelijk, een nette vrouw en twee al grote kinderen. Tot zij kwam opdagen. O, in het begin was ze zo gewillig als een schele maagd met platvoeten. Ze was voor alles in. Hij kon met haar doen wat hij wilde. Tot ze hem eenmaal had. Toen was het uit met de liefde, fini… kon hij voor haar bed op een matje slapen.’

De Cock glimlachte om de expressie. ‘Hoe heeft ze hem leren kennen?’

‘Dat weet ik niet. Ik heb het wel eens gevraagd, maar Rickie doet er nogal vaag over.’

‘Hoe komt hij aan dat vele geld?’

Manke Greetje trok een grimas. ‘Een van de dingen die je als meisje van de vlakte leert, is dat je daar nooit naar vraagt. Tieneke weet het niet. En ze wil het niet weten ook.’

‘Heb jij enig idee?’

‘Niet in het minst.’

De Cock streek over het grijze haar. ‘In de buurt wordt gezegd dat ze Blonde Tieneke al meer dan een week niet hebben gezien.’

Manke Greetje zuchtte diep. ‘Ik was al van plan om eens naar de Kit te komen.’

‘Waarom?’

Er gleed een zenuwtrek over haar mager gezicht. ‘Ik ben bang, De Cock. Ik wil mij voor jou niet flinker houden dan ik ben. Ik ben bang dat er iets met haar is gebeurd. Zie je, De Cock, ze is zomaar weggegaan. Zonder echt gedag te zeggen.’ Er glansden tranen in haar ogen. ‘Dat is niets voor mijn Tieneke. Ik heb altijd geweten waar ze zat. Wat ze deed. Zelfs toen ze tegen mijn zin in de business belandde.’

De grijze speurder keek haar onderzoekend aan. ‘Ze is geen kind meer, Greetje. Ze is een volwassen vrouw geworden.’

‘Dat heeft er niets mee te maken.’

‘Zou ze er met die Rickie vandoor zijn?’

Manke Greetje schudde triest het hoofd. ‘Dat geloof ik niet. Ze had het mij gezegd. Geloof me. Tieneke had voor mij geen geheimen. Dat hoefde ook niet.’

De Cock gebaarde in haar richting. ‘Misschien wilde Rickie niet dat jij het wist.’

Manke Greetje keek met een betraand gezicht naar hem op. ‘Rickie was zelf bang.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen op. ‘Bang?’ vroeg hij verwonderd.

Manke Greetje knikte traag.

‘Weet je, De Cock,’ begon ze, ‘mannen hoeven mij niet veel te zeggen. Ik ken ze te goed. Ik zie aan hun houding, hun gezicht, hoe ze denken… hoe ze voelen. Daar vergis ik mij niet meer in.’ Ze schudde bedroefd het hoofd. ‘Ik niet. Toen Rickie voor de laatste keer bij mij was, zei hij: aan alle mooie dingen komt een eind… nietwaar Greetje? Ik keek in zijn bruine ogen en las angst en diepe droefheid. Ik zei: “Ja, mijn jongen, daar heb je gelijk in. Aan alle mooie dingen komt eenmaal een eind. Zo is het leven.” Ze zweeg een tijdje, staarde langs De Cock heen in het niets. ‘Rickie had het moeilijk. Ik keek hem na toen hij hier de laatste keer de deur uitstapte. Zijn rug, zijn brede schouders… ze waren gebogen… als van een man die weet dat het einde nabij is.’

‘Larie.’

Vledder zwaaide breed. Zijn gezicht zag rood, opgewonden.

‘Allemaal larie. Kletskoek van een oude sentimentele hoer, die zichzelf door jouw bezoek aan haar erg belangrijk vond. Het is afgelopen met Rickie want toen hij wegging liet hij zijn schouders zo hangen .’ Hij grinnikte vreugdeloos. ‘Wat voor waarde moet je als politieman aan zo’n uitspraak hechten? Het enige concrete in haar hele verklaring is het feit dat Blonde Tieneke en haar geliefde Rickie al meer dan een week niet zijn komen opdagen. Wel, dat pleit voor mijn zienswijze: ze zijn er met z’n tweeën vandoor.’

De grijze speurder keek hem aan. ‘En daarmee is de zaak gesloten?’

Vledder knikte heftig. ‘Of wil je in Amsterdam elk echtelijk slippertje gaan onderzoeken?’ Het klonk sarcastisch. ‘Dan mag je aan de minister van Justitie wel vragen of hij een paar blikken met rechercheurs voor ons opentrekt.’

De Cock liep bij hem vandaan, waardig, bedaard. Hij wist uit ervaring hoe fel, hoe emotioneel Vledder kon zijn, hoe ongenuanceerd hij soms de problemen benaderde. Het deerde hem niet en deed geen afbreuk aan de vriendelijke, bijna vaderlijke gevoelens die hij voor de jonge rechercheur koesterde. Na een paar passen keerde hij zich om en bleef bij het bureau van Vledder staan. ‘Ik zou om te beginnen maar een landelijk telexbericht verzenden.’ Hij peinsde even. ‘De commissaris van het politiebureau aan de Warmoesstraat te Amsterdam,’ dicteerde hij, ‘verzoekt namens de familie de opsporing van de verblijfplaats van een man, genaamd Richard van Bovenkerken, en van een vrouw, genaamd Alberdina Tuijlinga. Een ongeluk wordt gevreesd.’

Vledder keek op.

‘Alberdina Tuijlinga?’

De Cock knikte. ‘De zondagse naam van Blonde Tieneke.’

Het regende en er stond een harde wind. Felle lichtreclames weerspiegelden zich in het natte wegdek van het Damrak. Vledder stuurde de politie-Volkswagen in de richting van de Dam.