Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

‘Ik heb gehoord,’ opende hij voorzichtig, ‘dat je lid bent geweest van het Genootschap van de Broeders en de Zusters van de Heilige Zegeningen.’ Hij nam haar bevallig figuurtje in zich op en glimlachte innemend. ‘Hoe ben je er zo toe gekomen?’

Ze maakte een bijna verontschuldigend gebaartje. ‘Ik ben van christelijken huize. Mijn ouders waren gereformeerd. Toen ik een tijdje in het leven zat, kreeg ik als klant een aardige, al wat oudere baas. Hij was lid van het genootschap. Hij zei dat ik een zondig leven leidde en dat de broeders en zusters van het genootschap begrip hadden voor een terugkeer tot de Heer.’

‘En toen ben je lid geworden?’

Ze knikte aarzelend. ‘Niet direct. Ik heb eerst een paar diensten in de tempel meegemaakt. Dat was wel indrukwekkend. Er werd gezongen en gepreekt. Het was eigenlijk net als vroeger, toen ik als klein meisje naast mijn vader op de bank in de kerk zat en op een pepermuntje sabbelde.’

De Cock knikte begrijpend. Hij keek haar nog eens aan. Als hij de zware make-up even wegdacht, bleef een lief, maar dom gezichtje. ‘Het deed je toch wel goed.’

Ze draaide wat op haar stoel en glimlachte. ‘Ik begon mij als meisje van de vlakte weer echt zondig te voelen. Ik ben ook kort daarna uit het leven gestapt. Een paar maanden heb ik bij die oude baas in huis gewoond. Het was een leuke tijd. Echt waar. Hij was erg lief voor me. En ik hoefde er niet eens veel voor te doen. Op zijn aanraden heb ik mij ook laten dopen.’

‘In de tempel?’

‘Ja, in het bassin. Broeder Rigobertus deed het persoonlijk. Dat was een hele eer. Ik heb ook…’

De Cock stak onderbrekend zijn hand omhoog.

‘Ik ben een keer in de tempel geweest. Ik heb toen geen bassin kunnen ontdekken.’

Ze gebaarde om zich heen. ‘Die is precies in het midden. Onder de vloer. Bij een normale dienst is hij met een plankier afgedekt. Als er doopplechtigheden zijn, wordt het plankier weggehaald en zitten alle broeders en zusters om het bassin.’

‘Zo ook bij jou?’

Ze knikte heftig. Haar ogen schitterden. ‘Bij mijn doop waren ze er allemaal. Behalve de zieken die niet konden komen. Ik heb het nooit slecht gehad na mijn doop. Ik ben door de broeders en zusters altijd goed onthaald.’

De Cock spreidde zijn handen in verbazing. ‘Waarom ben je dan teruggekomen?’

Om haar lippen zweefde een wrange grijns. ‘Toen de edelachtbare heren van het Carillon mijn eh… bekoorlijkheden opmerkten, werd ik dikwijls uitgenodigd om extra zegeningen te ondergaan.’

De Cock hield het hoofd wat schuin. ‘Dat betekende?’

Ze trok een bandje van haar bustehouder recht. ‘Er werd uitgebreid over mijn zondig verleden gesproken. Ik moest dan precies vertellen wat ik als meisje van de vlakte allemaal met mijn bezoekers had moeten doen. Vaak eindigde dat in een demonstratie.’

‘Aan de heren van het Carillon?’

Ze trok een grimas. ‘Och, ik vond het niet zo erg. Ik was wel wat gewend.’

Ze keek naar De Cock op. ‘En ik dacht ook dat het erbij hoorde, dat het een onderdeel was van mijn loutering… mijn belijdenis.’

De Cock grinnikte vreugdeloos. ‘Seks als loutering.’

Ze knikte traag. ‘Zoiets ja. Ze deden het ook erg religieus voorkomen. Of het een gunst was, begrijpt u. Of het een zegen was, dat zij hun blijheid met mij wilden delen.’

De Cock keek haar onderzoekend aan. ‘Is het nog zo?’

Ze trok zuchtend haar schouders op. ‘Dat weet ik niet zo precies. Ziet u, sinds broeder Castor op aandringen van zijn vrouw uit het geëerde Carillon trad, ben ik niet meer voor bijzondere zegeningen in de tempel uitgenodigd.’

‘Dat is toch al meer dan een maand geleden.’

Ze knikte en gleed met haar tong langs haar lippen. ‘Het heeft ook een tijdje geduurd voordat ik wakker werd. Voor ik besefte, dat de leiders van het genootschap erg onwaarachtig waren, vies, huichelachtig. Toen ben ik ook opgestapt. Ik dacht bij mijzelf: als ik op die manier geestelijk voedsel tot mij moet nemen, kan ik net zo goed teruggaan naar de business .’ Ze maakte een schuifbeweging met duim en wijsvinger en lachte naar Manke Greetje. ‘Dan houd ik er nog wat aan over.’

De Cock staarde haar een tijdje verbijsterd aan. En dan, plotseling, in een impuls, spreidde hij zijn handen over haar uit. Het was een theatraal gebaar.

‘Lief kind,’ sprak hij plechtig, ‘mijn oprechte zegeningen.’ Hij schudde het grijze hoofd. ‘En daarvoor behoef je niet met mij naar bed.’

De beide rechercheurs liepen vanuit de steeg via de Achterburgwal terug naar de Warmoesstraat. Vledder keek naar zijn oude leermeester, die in gepeins verzonken naast hem voortsjokte.

‘Geloof jij het?’

De Cock keek hem wat verstrooid aan. ‘Wat?’

‘Van die extra zegeningen. Ik heb zo’n gevoel dat er geen bliksem van waar is.’

‘Waarom niet?’

Vledder gebaarde. ‘Jij loopt al zoveel langer mee dan ik. Je weet toch hoe die jonge hoertjes zijn, meestal ongeloofwaardig en belust op sensatie.’

De Cock plukte aan zijn neus en knikte. ‘Misschien heb je wel gelijk. Het is een sensationeel verhaal, passend in de vaak wonderlijke gedachtewereld van een prostituee. Toch herinner ik mij dat ook Monique van Bovenkerken over knoeierijen met meisjes en jonge vrouwen sprak.’

Vledder stak zijn wijsvinger omhoog. ‘Alleen ten aanzien van Richard. Maar als we die Blonde Anneke mogen geloven, dan waren alle heren van het Carillon uiterst seksbewust.’

De Cock blikte opzij, een pijnlijke trek op het gezicht. ‘Ik heb het verhoor te vroeg afgebroken. Ik had Anneke moeten vragen van welke heren van het Carillon zij die extra zegeningen ontving.’ Hij zweeg even, groette een oude penozejongen die voorbijliep. ‘Ik vond het bepaald opmerkelijk dat de uitnodigingen aan Anneke ophielden, nadat broeder Castor uit het Carillon was getreden.’

Vledder haalde zijn schouders op. ‘Misschien viel ze niet meer in de smaak, was men op haar uitgekeken.’

De Cock schudde het hoofd. ‘Ik heb veel meer het gevoel dat mevrouw Schoonenbeek zo’n maand geleden iets ter ore is gekomen en toen aan de heren een soort ultimatum heeft gesteld. Met als dwingende voorwaarde, dat haar man uit het Carillon trad. Ik vermoed dat de anderen toen wat bang zijn geworden… voorzichtig.’

Vledder lachte.

‘En daarom besloten ze om hun activiteiten een poosje te staken?’

De Cock antwoordde niet. Hij ging het politiebureau binnen, liep de wachtcommandant groetend voorbij en besteeg de trap naar de tweede etage. Vledder volgde.

Op het moment, dat zij de recherchekamer binnenstapten, rinkelde de telefoon. De jonge rechercheur greep de hoorn en luisterde. Hij keek naar De Cock. Met een bleek gezicht legde hij de hoorn op het toestel terug.

‘We… we moeten naar de Keizersgracht.’

‘Wat is daar?’

Vledder hijgde. ‘Een baggermolen van de reiniging heeft twee lijken boven water gebracht.’

De Cock staarde hem ontsteld aan. ‘Wie?’

Vledder slikte.

‘Broeder Rigobertus en Monique van Bovenkerken.’

Rechercheur De Cock sprong lenig van de hoge wallenkant op een dekschuit en stapte vandaar op het natte en glibberige dek van de oude baggermolen. De twee lijken lagen naast elkaar op de smalle ruimte naast de schuin omhoogrijzende keten van baggerbakken. De schipper had de lichamen niet losgemaakt. De armen haakten nog in elkaar en de vingers waren ineengestrengeld.

Vanuit de hoogte keek de rechercheur op hen neer. Het beeld was bijna vredig, intiem, alsof beiden tijdens een gelukkige wandeling plotseling hadden besloten om onaangekondigd het hiernamaals binnen te stappen. De Cock schudde het hoofd. De impressie was bedrieglijk, schijn. Een macabere poging om moord als een idylle te presenteren. De oude rechercheur snoof, rond zijn brede mond lag een grimmige trek. Inwendig vervloekte hij zichzelf omdat hij deze zinloze moorden niet had kunnen voorkomen en in zijn hart groeide een angstig vermoeden, dat wanneer hij niet snel ingreep, er nog meer slachtoffers zouden vallen. Het was alleen zo ellendig dat hij het hoe en waarom nog steeds niet begreep. Het was en bleef voor hem een raadsel. Ondanks zijn inspanningen tastte hij omtrent het motief van de dader of daders nog volkomen in het duister. Toch moest er tussen de reeks moorden een verband bestaan. Welk verband? Ergens in het troebele brein van een man of een vrouw lag de sleutel tot deze misdaden. Welk brein was dat? En wat waren de vreemde hersenkronkels waarlangs de motivering verliep?