Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

‘Wist jij het niet?’

Vledder schudde het hoofd. ‘De broeder met wie ik sprak, heeft er tegen mij met geen woord over gerept.’

De Cock glimlachte. ‘Het was heel eenvoudig. Nadat ik jou om informatie had gestuurd liet ik thuis mijn vrouw naar de tempel van het genootschap bellen met het verzoek om documentatie. Ze vertelde dat een kennis van haar al lid was en dat ze nu zelf ook ernstig overwoog om lid te worden.’

‘En?’

De Cock grinnikte jongensachtig.

‘Ze stuurden haar een prachtige brochure.’

Vledder trok een grimas.

‘En daar stond in dat broeder Rigobertus een plechtige gelofte van kuisheid had afgelegd.’

‘Precies. Het moest gezien worden als een offer van broeder Rigobertus om zich nog beter te kunnen wijden aan zijn verheven taak om de broeders en de zusters naar een stadium van absolute blijheid te leiden.’

Vledder snoof verachtelijk. ‘Intussen dolde hij onbekommerd met mooie Monique van Bovenkerken.’

De Cock plukte aan zijn neus. ‘Een puur menselijk trekje. Persoonlijk kan ik dat wel waarderen.’

Vledder keek hem verwonderd aan. ‘Bedoel je te zeggen dat het geen motief kan zijn voor moord?’

De Cock fronste zijn ruige wenkbrauwen. ‘Voor wie?’

Vledder gebaarde heftig. ‘Voor Monique van Bovenkerken en broeder Rigobertus.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht. ‘De beschuldiging die je tegen Monique uitsprak, was kundig opgebouwd. Ik heb er ook met een waar genoegen naar geluisterd, maar ze was beslist niet waterdicht. Er zijn nogal wat praktische bezwaren.’

‘Welke?’

‘Bezwaren in de tijd. Iemand moet de tijd hebben gehad om een moord te plegen.’

Vledder keek hem onderzoekend aan. ‘En hadden Monique en broeder Rigobertus die niet?’

Aan het einde van de Haarlemmerstraat, midden op de brug over de Singel, bleef De Cock staan, draaide zich half om en steunde met de ellebogen op de leuning. Hij had van hier een prachtig uitzicht over het open havenfront en de fraaie architectuur van het Centraal Station.

Vledder bleef naast hem staan, wachtend op antwoord. ‘Nou,’ drong hij aan, ‘hadden ze de tijd?’

‘Je hebt zelf gezegd dat de beide dubbele moorden eenzelfde signatuur dragen… duidelijk door dezelfde dader of daders zijn begaan. De slachtoffers zijn ook allen verdronken in een Amsterdamse gracht gevonden. Toen we nagingen of Richard van Bovenkerken in Cortina d’Ampezzo mogelijk met de heer of mevrouw Schoonenbeek had getelefoneerd, bleek dat het echtpaar toen al, levend en wel, uit Italië was vertrokken. Maar op dat moment waren Monique en broeder Rigobertus nog in het Albergo Cristallo. Het lijkt mij dus moeilijk om die twee van de moord op het echtpaar Schoonenbeek te verdenken. Ze hadden er eenvoudig de tijd niet voor. Ook ten aanzien van de moord op Richard van Bovenkerken en Blonde Tieneke stuiten we op bezwaren in de tijd. Denk maar na: die twee verdwenen op de eerste februari. Op die dag had Richard nog een telefoongesprek met Monique, die op dat moment nog in Cortina d’Ampezzo was.’

De jonge rechercheur knikte traag voor zich uit. ‘Ik vrees,’ sprak hij somber, ‘dat ik je weer eens gelijk moet geven.’

De Cock glimlachte. ‘Toch sluit ik beiden niet uit.’

Vledder keek hem van terzijde verwonderd aan. ‘En zojuist beweerde je zonneklaar dat ze het niet gedaan kunnen hebben.’

De Cock stak een vinger op. ‘Er blijft namelijk een mogelijkheid open.’

‘En die is?’

De Cock bracht de opgestoken vinger naar de neus. ‘Stel, dat de op vermoeden van onkuisheid betrapte broeder Rigobertus zijn leiderschap in het genootschap niet zomaar wenste prijs te geven… dan zou het voor hem mogelijk zijn geweest om het echtpaar Schoonenbeek na te reizen en hen vrijwel onmiddellijk na hun aankomst in Amsterdam te vermoorden.’

Vledder zwaaide uit protest met zijn arm. ‘Maar op de eerste februari was broeder Rigobertus nog in Cortina d’Ampezzo.’

De Cock grijnsde een beetje vals. ‘Hoe weet jij dat?’

‘Van Monique… Monique van Bovenkerken verklaarde dat broeder Rigobertus naast haar stond toen Richard met haar in het Albergo Cristallo telefoneerde.’

‘En?’

‘Wat en?’

De Cock keek de jonge rechercheur doordringend aan. ‘Als Monique liegt… opzettelijk… om broeder Rigobertus voor moord een perfect alibi te verschaffen?’

‘Je bedoelt… dat hij helemaal niet in Cortina d’Ampezzo behoefde te zijn, maar in Amsterdam.’

‘Precies.’

Het gezicht van de jonge rechercheur verbleekte. Hij streek met de rug van zijn hand langs zijn mond.

‘Dan…’ stamelde hij, ‘dan kan hij ook Richard en Blonde Tieneke om het leven hebben gebracht.’

De Cock maakte zich van de brugleuning los en stapte verder. ‘Zo is het, m’n jong,’ sprak hij gelaten. ‘Zo is het.’

Via een bedrijvige Nieuwendijk slenterden ze naar de Oudebrugsteeg. De schele haringman op het Damrak had het druk. De jonge Vledder staarde wat mokkend voor zich uit. Zijn gezicht stond somber. Hij had het onbehaaglijke gevoel dat hij bij het verhoor van Monique van Bovenkerken in zijn enthousiasme toch had misgetast, dat hij er weer niets van begreep. Het hele onderzoek scheen hem te ontglippen. In al de jaren dat hij nu al met De Cock optrok had hij de grijze speurder nooit geheel kunnen doorgronden. En dat verdroot hem. Op beslissende momenten leek De Cock een goochelaar die uit een duidelijk lege hoed toch steeds weer kleurige linten trok.

Hij blikte opzij. ‘Hoe bewijzen we het?’

‘Wat?’

‘Dat broeder Rigobertus in Amsterdam was.’

De Cock plukte nadenkend aan zijn oude hoedje. ‘Dat wordt moeilijk. Tenzij Monique tot inkeer komt en ons de waarheid vertelt.’

‘Verwacht je dat ze dat zal doen?’

De Cock schudde traag het hoofd.

‘Eerlijk gezegd niet. Als we niet iets vinden om haar onder druk te zetten…’ Hij maakte zijn zin niet af, stapte het politiebureau aan de Warmoesstraat binnen. Vledder volgde.

Meindert Post, de grote stoere Urker wachtcommandant bulderde vanachter zijn schrijfbureau: ‘Bennen jullie er eindelijk?’

De Cock stapte op de balie toe. ‘Had je ons nodig?’

Meindert Post grijnsde. ‘De recherche… als je ze nodig hebt, zijn ze er niet.’

De Cock keek hem quasi verwonderd aan.

‘Dat is toch het hele wezen van de politie… als je ze nodig hebt, zijn ze er niet.’

Ze lachten beiden. Meindert Post wees naar de notities op zijn bureau. ‘Zonder gekheid, ene Smalle Lowietje was hier. Hij wilde je wat vertellen… over seks.’

‘Over seks?’

Meindert Post trok zijn schouders op. ‘Misschien doet hij wat aan voorlichting.’ Hij lachte opnieuw. ‘En dan zit er boven nog een geestelijke op je te wachten.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Een broeder?’

Meindert Post raadpleegde zijn aantekeningen. ‘Broeder Crispijn.’

Op een korte wenk van De Cock kwam hij binnen: een slanke jongeman met kort krullend blond haar, gestoken in een fraai gesneden zwart kostuum, compleet met witte boord en parelgrijze das. Hij had de onbevangen blik van een man die gedreven wordt door zekerheden. Met vaste tred en uitgestoken hand dreunde hij op de grijze rechercheur toe.

‘Crispijn,’ jubelde hij. ‘Broeder Crispijn van het Genootschap van de Broeders en de Zusters van de Heilige Zegeningen.’

De Cock drukte de toegestoken hand.

‘Een uitdunnend genootschap,’ reageerde hij spottend.

Op het gezicht van broeder Crispijn zweefde verwondering. ‘Uitdunnend?’

De Cock knikte. ‘Na het droef verscheiden van het echtpaar Schoonenbeek is kortelings ook broeder Christiaan uit de gelederen van het genootschap getreden.’

Broeder Crispijn boog deemoedig het krullenhoofd. ‘God hebbe zijn ziel.’