Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

‘Nee, nee, nee!’

Monique van Bovenkerken gilde wild, onbeheerst. ‘Dat hebben wij niet gedaan.’ Ze sprong overeind. ‘We zouden het ook niet hebben kunnen doen. Broeder Rigobertus is daar niet toe in staat. Hij is de zachtaardigste mens die ik ooit in mijn leven heb ontmoet.’ Ze keek de grijze speurder hoofdschuddend aan, gebarend met beide handen. ‘Moord… hoe kunt u het van ons denken?’

De Cock trok gelaten zijn schouders op.

‘Moord is niet alleen een onkies, maar ook een puur menselijk bedrijf. Ik heb onder de zachtaardigste mensen moordenaars ontmoet.’

Ze ging weer zitten en keek met een bleek gezicht naar hem op. De tranen hadden haar make-up aangetast. Zwarte mascaravegen bedekten haar wangen.

Ze schudde weer het hoofd. ‘Broeder Rigobertus en ik hebben het niet gedaan. U moet dat van mij geloven.’

De Cock reageerde niet. De opmerking gleed langs hem heen.

‘Hoe wist uw man dat u in het Albergo Cristallo in Cortina d’Ampezzo was?’

‘Dat had ik Richard gezegd. Hij wist altijd waar ik heen ging.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Kende uw man uw eh… heimelijke verhouding met broeder Rigobertus?’

Monique van Bovenkerken schudde traag het hoofd. ‘Ik heb er altijd over gezwegen. En volgens mij wist Richard het ook niet.’ Ze stokte even. ‘Hij heeft ook nooit toespelingen in die richting gemaakt.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘Hoe verklaarde u dan wel uw eh… geregelde uitstapjes naar een of ander hotel in het buitenland?’

Ze blikte omhoog. Er kwam weer wat kleur op haar wangen. ‘Ik bedong ze van Richard.’

‘Bedong?’

Ze liet haar hoofd iets zakken en knikte. ‘In eh… in ruil voor wat genegenheid.’

De Cock lachte wat schamper. ‘Anders hield u de deur van uw slaapkamer op slot?’

Ze knikte langzaam en zuchtte. ‘Daar,’ sprak ze aarzelend, ‘kwam het ongeveer op neer. Ik zei tegen Richard dat mijn leven aan zijn zijde voor mij ondraaglijk zou zijn, als ik er niet zo nu en dan een poosje tussenuit kon.’

De Cock snoof verachtelijk. Zijn puriteinse ziel had het nu eenmaal moeilijk met dergelijke arrangementen. Hij tuitte zijn lippen. ‘En dan trok u naar een of ander hotel in het buitenland, waar broeder Rigobertus u trouw volgde.’

‘Zo ging dat, ja.’

‘En Richard wist steeds waar u was?’

‘Ja, dat wist hij.’

De Cock glimlachte.

‘Was u niet bang dat hij u een keer zou nareizen? Dan was alles uit, kwam uw affaire met broeder Rigobertus aan het licht.’

Om haar lippen zweefde een droeve grijns.

‘Richard had het veel te druk met zijn eigen affaires. Hij barstte gewoon van viriliteit. Het schijnt, dat er ook in het Genootschap van de Broeders en de Zusters van de Heilige Zegeningen dingen zijn gebeurd die later met de mantel der liefde zijn bedekt.’

‘Wat voor dingen?’

‘Knoeierijen met meisjes en jonge vrouwen.’

De grijze speurder viel terug in zijn fauteuil. Het verhoor had hem wat afgemat. Hij blikte opzij naar Vledder, die de wenk begreep.

Hij boog zich wat voorover naar Monique van Bovenkerken. ‘Waarover belde Richard u in Cortina d’Ampezzo?’ vroeg hij, het verhoor overnemend.

Ze streek het haar uit haar gezicht. ‘Over onze eventuele scheiding. Hij zei, dat hij tot een definitief besluit was gekomen: hij zou met Tieneke gaan trouwen. Hij had geld van de bank gehaald en zei dat hij niet meer naar hier… naar ons huis aan de Brouwersgracht zou terugkeren.’

‘Dat was alles?’

Ze aarzelde, friemelde met haar vingers in haar schoot.

‘Richard vroeg mij of ik nog steeds bij mijn scheidingseis bleef, dat hij zijn functie van schatmeester in het Carillon moest neerleggen.’

Vledder trommelde met zijn vingers op de leuning van zijn fauteuil. ‘En?’ vroeg hij gespannen.

Ze knikte traag. ‘Ik zei hem onomwonden dat ik niet van gedachte was veranderd, dat ik niet in een scheiding zou toestemmen als hij zijn functie niet opgaf.’

De jonge rechercheur glimlachte. ‘Hoe reageerde Richard?’

‘Hij vloekte en verbrak de verbinding.’

Vledder krabde zich nadenkend achter in de nek. Daarna maakte hij een gebaar in haar richting.

‘Was broeder Rigobertus bij u in de kamer? Ik bedoel, kon hij uw gesprek met Richard volgen?’

‘Dat kon hij. Hij stond vrijwel naast me.’

Vledder stak zijn rechterwijsvinger omhoog. ‘Hij wist dus dat Richard fraude pleegde.’

Ze knikte gelaten. ‘Dat wist hij al een poosje. Ik had het hem verteld.’

Vledder reageerde verbaasd. Hij fronste zijn wenkbrauwen. ‘Vond hij het goed?’

Ze schudde nadrukkelijk het hoofd. ‘Broeder Rigobertus zon op maatregelen. Hij zocht naar een elegante oplossing… een oplossing die het vertrouwen van de gelovigen niet zou ondermijnen.’ De jonge rechercheur grinnikte.

‘Zodat de gelden bleven vloeien.’ Het klonk sarcastisch.

Monique van Bovenkerken kwam uit haar fauteuil overeind.

‘Ik behoor niet tot het Carillon,’ sprak ze verontschuldigend. ‘Ik draag dus geen verantwoording voor het gevoerde beleid.’ Ze liep naar een spiegel aan de wand en bezag de ruïnes van haar make-up. Met een minuscuul zakdoekje veegde ze de zwarte plekken mascara van haar gezicht en schikte het blonde haar wat. Ze leek zelfbewuster, wat hersteld van de schokken die de grijze speurder haar had toegebracht. Ze liep van de wand terug naar haar fauteuil, bevallig, gracieus, en ging weer zitten. Ze sloeg de benen over elkaar. ‘U moet niet vergeten dat het Genootschap van de Heilige Zegeningen vele charitatieve instellingen steunt.’

Vledder keek haar scherp aan. ‘Als ik het goed zie, dan kwam de plotselinge dood van de schatmeester van het genootschap leider Rigobertus niet ongelegen.’

Ze reageerde fel. ‘Hij heeft met de dood van Richard niets te maken!’ riep ze.

De jonge rechercheur grijnsde met een scheve mond.

‘Ook de plotselinge dood van het echtpaar Schoonenbeek kon door hem als een van de eh… de heilige zegeningen worden beschouwd.’

Het gezicht van Monique van Bovenkerken verstrakte. In haar groene ogen kwam een vlammend vuur.

‘Broeder Rigobertus had de consequenties van hun ontdekking al getrokken. Toen mevrouw Schoonenbeek in Cortina d’Ampezzo dreigde dat zij bij thuiskomst onmiddellijk een algehele samenkomst zou laten beleggen, zei broeder Rigobertus, dat hij bereid was zijn leiderschap omwille van zijn liefde voor mij op te geven.’ Vledder boog zich ver naar haar toe. ‘Toch stierven zij!’ riep hij hard.

Monique van Bovenkerken keek de jonge rechercheur aan. Ineens veranderde de uitdrukking op haar gezicht. Het was alsof uit het duister van haar herinnering iets opdoemde. Haar ogen werden groot en haar mond viel open.

‘Broeder Crispijn,’ stamelde ze ontzet. ‘Hij was de enige, die het wist.’

Ze liepen beiden zwijgend van de Brouwersgracht via de Herenmarkt naar de Haarlemmerstraat. Het oude, vierkante gebouw van de voormalige West-Indische Compagnie zag er door een recente brand wat gehavend uit. Eens had de zeerover Piet Hein hier aan de Hoogmogende Heren zijn geroofde Spaanse schatten afgedragen. Vledder en De Cock trokken achteloos aan het verleden voorbij. Het heden hield hen sterk bezig. De uitspraken van Monique van Bovenkerken hadden het raderwerk van hun denken in versnelling gebracht.

Het was Vledder, die het zwijgen verbrak. ‘Ik vond je vanmiddag erg goed,’ sprak hij bewonderend. ‘Een goed verhoor. Vooral de conclusie die je trok, dat broeder Rigobertus en Monique van Bovenkerken in Cortina d’Ampezzo door het echtpaar Schoonenbeek waren gezien, vond ik prachtig. Monique had geen enkel verweer. Ze gaf onmiddellijk toe dat het zo was. Nu, na de dood van het echtpaar, had ze het gemakkelijk kunnen ontkennen.’ Hij keek peinzend naar hem op. ‘Hoe wist jij dat leider broeder Rigobertus een plechtige gelofte van kuisheid had afgelegd?’