Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

‘U bent lid van het genootschap?’

Monique van Bovenkerken knikte. ‘Ik ben het geworden toen ik met Richard trouwde.’

‘En u gelooft ook aan zelfmoord?’

Ze antwoordde niet direct. ‘Ik… ik heb moeite om aan moord te geloven,’ sprak ze weifelend.

De Cock keek haar met grote verwondering aan. ‘Maar u verwachtte het toch?’ riep hij. ‘U was de eerste die in deze affaire over moord sprak.’

Monique van Bovenkerken liet haar hoofd iets zakken.

‘Ik weet wat u bedoelt. Maar toen ik die dag bij u kwam om zijn vermissing te melden, had ik geruime tijd niets van Richard gehoord. Ik was wat overspannen. Angstig. En met als achtergrond het turbulente leven dat Richard leidde, vond ik toen moord niet ondenkbaar.’

‘En nu?’

Ze trok haar fraaie schouders op.

‘Ik weet het niet,’ zei ze onzeker. ‘Het is alsof ik in het duister tast. Ik heb nu, na zijn dood, het gevoel, dat ik hem nooit heb gekend. Ik bedoel dat ik het wezen, het karakter van Richard nooit heb doorgrond. Ik ben jaren met een vreemde getrouwd geweest.’

De Cock wreef zich achter in de nek.

‘U wist van zijn verhouding met Blonde Tieneke?’ Hij gebaarde. ‘Dat is het vrouwtje met wie hij samen in de gracht werd gevonden.’

Ze knikte traag voor zich uit.

‘Richard had vele verhoudingen. Hij was seksueel gezien een onmatig mens.’

De Cock kneep zijn ogen samen. ‘Het ging boven uw eh… vermogen?’

Ze streek met de vingers door het lange haar.

‘Seksualiteit,’ sprak ze weifelend, ‘het geslachtsverkeer, is voor mij het hoogtepunt van een liefdesbeleven…, geen daad op zich.’

De Cock knikte begrijpend. ‘Destijds wilde u ons doen geloven dat uw huwelijk met Richard bijna volmaakt was.’

Ze reageerde triest. ‘Je wilt als vrouw nu eenmaal graag de schijn ophouden.’

De Cock boog zich iets naar haar toe. ‘Heeft Richard wel eens over een scheiding gesproken?’

Ze keek naar hem op. In haar ogen glansde achterdocht. ‘Inderdaad, dat heeft hij.’

‘Om met die Blonde Tieneke te kunnen trouwen?’

‘Ja.’

‘U stemde in een scheiding toe?’

Monique van Bovenkerken knikte langzaam. ‘Ik voelde dat het geen nut had mij ertegen te verzetten. Ik zou de strijd uiteindelijk toch verliezen. Richard was nu eenmaal zo. Ook Rosita Stuyvenburg had het niet gered. Het leek mij het beste om gewoon als goede vrienden uit elkaar te gaan.’

De Cock keek haar grijnzend aan. ‘Maar u stelde wel uw voorwaarden?’

Ze hief het hoofd op, fier, strijdbaar. ‘Ik wilde dat hij uit het genootschap ging.’

‘Waarom?’

‘Hij bestal de gelovigen.’

‘En voor die gelovigen wilde u opkomen?’

‘Inderdaad.’

De Cock lachte vals. ‘Hoe edel.’ Het klonk spottend.

Ze maakte een verontschuldigend gebaartje. ‘Ik kon het gewoon niet langer aanzien.’

De grijze speurder reageerde fel.

‘Hij bestal al jaren de gelovigen. En dat wist u.’ Hij klemde zijn lippen op elkaar en strekte zijn arm naar haar uit. ‘Toen u er nog profijt van had, hield u braaf uw mond… zag u genoeglijk toe hoe Richard zich aan de gelden van de gelovigen vergreep. Pas toen Richard u dreigde te ontglippen, stelde u de harde voorwaarde dat hij zijn functie in het Carillon moest neerleggen.’

Ze stond geagiteerd op, gebaarde afwerend.

‘Dat is niet waar,’ riep ze heftig. ‘Dat is niet waar. Ik heb wel honderdmaal tegen. Richard gezegd dat hij zich niet aan de gelden van de gelovigen mocht vergrijpen. Ik heb hem aangeraden een baan te zoeken. Als vertegenwoordiger. Wat dan ook.’

‘Hij had geen andere bronnen van inkomsten?’

‘Nee.’

De Cock knikte traag voor zich uit. Om zijn brede mond zweefde een droeve grijns. ‘U hebt beiden dus al die lange jaren alleen van de misdaad geleefd.’ Hij zwaaide om zich heen naar de wanden, naar het meubilair. ‘Dit alles.’ Zijn stem klonk bitter. ‘En zijn talloze uitspattingen zijn gefinancierd met de centjes die de gelovigen in hun ijver voor missie en zending bijeenbrachten.’

Ze was weer gaan zitten. Klein, ineengedoken.

‘Ik kon toch niet anders,’ jammerde ze verontschuldigend. ‘Wat had ik moeten doen? Toen ik met Richard trouwde, dacht ik dat hij een welgesteld zakenman was. Toen ik na enige tijd besefte hoe hij aan het vele geld kwam, kon ik niet meer terug. Richard was geen man die in armoede kon leven.’

De Cock snoof verachtelijk. ‘U wel?’

Monique van Bovenkerken antwoordde niet. Ze boog diep het hoofd. Het haar viel als een sluier voor haar gezicht.

De Cock stond op en keek vanuit de hoogte op haar neer. Het verhoor had haar ontluisterd. De magische uitstraling leek verdwenen. Het gouden haar glansde nog, maar de betovering was uitgewerkt.

Hij slenterde door de kamer en bezag de schilderijen aan de wand. Onder de fraaie landschappen herkende hij er een van John Constable, een Engelse schilder die tot de klassieken behoorde. Hij vroeg zich af of het schilderij een imitatie was. Een echte John Constable vertegenwoordigde een vermogen.

Hij liep terug naar zijn fauteuil en ging weer zitten.

‘Herinnert u zich nog wanneer u Richard voor het laatst hebt gesproken?’

Monique van Bovenkerken keek naar de grijze speurder op. In haar ogen glinsterde een traan.

‘Toen hij… toen hij voor de laatste keer van huis ging.’

‘U moet mij de waarheid zeggen.’

Ze likte aan haar lippen. ‘Ik zeg u de waarheid.’

De Cock schudde het hoofd. ‘De laatste keer dat u hem sprak, was via de telefoon in uw appartement in het Albergo Cristallo in Cortina d’Ampezzo in Italië.’

Haar ogen werden groot en angstig. ‘Dat… dat weet u?’

De grijze speurder knikte bedaard.

‘En ik weet nog veel meer.’ Hij keek haar aan. ‘U deelde uw appartement in dat hotel met broeder Rigobertus, een man die als hoogste en absolute leider van het Genootschap van de Heilige Zegeningen de plechtige gelofte van kuisheid had afgelegd.’

Monique van Bovenkerken sloot haar ogen. Ze zag bleek. Een diepe zucht ontsnapte haar.

‘Broeder Rigobertus is een lieve, zachtaardige, begrijpende man. Een verademing… na Richard.’

De Cock knikte.

‘Hoelang hebt u al een verhouding met hem?’

Ze streek met haar hand langs het voorhoofd. Het was een vermoeid gebaar.

‘Al een paar maanden. Het was voor ons beiden vaak een beproeving. We moesten ons voortdurend bedwingen. In de boezem van het genootschap mochten wij uiteraard niets van onze liefde voor elkaar laten blijken.’

De Cock plukte nadenkend aan zijn onderlip.

‘Daarom vluchtten jullie zo nu en dan naar Cortina d’Ampezzo.’ De grijze speurder keek haar strak aan, hoopte dat hij goed gokte. ‘En daar werd u in het begin van deze maand gezien door het echtpaar Schoonenbeek, dat daar toevallig een wintervakantie hield.’

Een moment weifelde ze, toen knikte ze langzaam. ‘We hadden die dag een lange skitocht gemaakt en zaten samen ergens in een bar. Plotseling kwamen ze binnen. Ze stapten rechtstreeks op ons toe. We konden nergens heen. Er was geen ontkomen aan.’

De Cock stond op en boog zich over haar heen.

‘Toen na een paar algemene opmerkingen mevrouw Schoonenbeek de plechtige gelofte van kuisheid ter discussie bracht en aankondigde alle broeders en zusters van het genootschap bijeen te roepen, begrepen jullie beiden dat er snel moest worden gehandeld.’

Ze week terug en keek hem angstig aan.

‘Ik… ik weet niet wat u bedoelt,’ verweerde ze stotterend.

De Cock grijnsde. Een blik van triomf in zijn ogen.

‘Monique van Bovenkerken… ik beschuldig u… en broeder Rigobertus… van moord op het echtpaar Schoonenbeek…, gevolgd door de moorden op Richard van Bovenkerken en Blonde Tieneke.’