Albert Baantjer - De Cock en de broeders van de zachte dood

De jonge rechercheur liet het stuur van de wagen even los en zwaaide met beide handen.

‘Denk eens aan haat, vijandschap. Er zijn veel religieuze sekten, die elkaar fel bestrijden, waarvan de leden puur onverzoenlijk tegenover elkaar staan. Dat juist enige hoge functionarissen van het genootschap het slachtoffer zijn geworden, geeft volgens mij toch wel te denken.’

De Cock reageerde niet. Hij probeerde de gedachtegang van zijn collega te volgen. Toen dat niet lukte, drukte hij zijn hoed weer naar voren en zakte gezapig onderuit.

Vledder ging enthousiast verder.

‘Denk eens aan de dood van Richard van Bovenkerken met Blonde Tieneke, een hoertje van de Wallen. Dat is voor een vijandige sekte toch een prachtstunt om te bewijzen hoe goddeloos, hoe verdorven die luitjes van het genootschap wel zijn.’ Hij keek glimlachend naar De Cock. ‘Hoe zei de dweperige broeder Constantijn het ook weer?’

De grijze speurder bromde van onder zijn hoed.

‘De Boze heeft zijn werk gedaan. Geketend aan het voorwerp van zijn zonde voer hij ter helle.’

Vledder lachte uitbundig. ‘Amen!’ brulde hij.

De Cock klopte bescheiden. Toen hij achter de deur een duidelijk ‘ja’ hoorde, stapte hij naar binnen. Commissaris Buitendam keek hem breed glimlachend aan. Hij schoof een stapel processen-verbaal opzij en wees naar de stoel voor zijn bureau.

‘Ga zitten, De Cock,’ sprak hij vriendelijk. ‘Ik neem aan dat je bent gekomen om mij te vertellen dat je van je dwalingen bent teruggekeerd.’

De Cock nam omzichtig plaats. ‘Ik begrijp niet precies wat u bedoelt.’

Commissaris Buitendam gebaarde met zijn hand. ‘Dat dwaze idee van jou,’ sprak hij wat smalend, ‘dat die luitjes die uit die gracht…’ Hij keek wat verstoord op. ‘Welke gracht was het ook weer?’

‘Keizersgracht.’

‘Oh ja… Keizersgracht zijn opgehaald… door misdrijf om het leven zijn gekomen.’

‘Vermoord.’

‘Inderdaad ja… vermoord.’

De Cock schudde langzaam het hoofd. Hij klopte met de vingers van zijn rechterhand op de borst. ‘Ik… ik behoef niet van dwalingen terug te komen,’ sprak hij grijnzend. ‘Ik heb niet gedwaald.’

Het gezicht van de commissaris versomberde.

‘Heb je aanwijzingen dat er toch misdaad in het spel is?’ vroeg hij met duidelijke argwaan.

De Cock wreef over zijn kin. ‘Die eh… die aanwijzingen heb ik niet.’

De edele gelaatstrekken van commissaris Buitendam ontspanden zichtbaar. Er lag een glinstering in zijn ogen.

‘Die heb je niet,’ herhaalde hij traag. Het klonk als een opluchting. Hij was ook direct weer in zijn rol. ‘Dan zal ik de officier van justitie daarvan verwittigen. Ik kan hem adviseren het dossier te sluiten.’

Hij keek de grijze speurder lachend aan. ‘Het zal hem een pak van het hart zijn. Dat verzeker ik je. Zie je, De Cock, jij hebt als speurder een zekere reputatie. Iedereen kent jouw verdiensten. Het blijft een hachelijke zaak om tegen zoveel ervaring in te gaan.’

De Cock knikte bedaard. ‘Daarom dring ik er nogmaals op aan een gerechtelijke sectie te laten doen.’

Commissaris Buitendam keek hem met grote ogen aan. Op zijn bleke wangen verschenen rode blosjes. ‘Je… je kent het standpunt van de officier van justitie,’ stamelde hij.

De Cock sloeg de handen in elkaar. ‘Maar dat standpunt van de officier van justitie is onjuist. Als we niet snel genoeg zijn, gaan er misschien belangrijke sporen verloren. Het kan nog. Ik kan nu de lijken van de slachtoffers nog in beslag nemen en dokter Rusteloos kan desnoods vanavond of vannacht nog een gerechtelijke sectie doen.’ Hij wees dwingend naar de telefoon op het bureau. ‘Bel de officier van justitie en probeer hem tot andere gedachten te brengen.’

‘Heb je nieuwe aanwijzingen?’

‘Nee… geen duidelijke.’

‘Dan bel ik de officier niet.’

De Cock boog zich zuchtend naar voren. ‘Morgen is het te laat!’ riep hij bijna smekend. ‘Om tien uur worden alle slachtoffers van die verdrinkingen gecremeerd. U kunt nu nog bellen.’

‘Nee.’

De Cock kwam overeind. Hij strekte zijn arm beschuldigend naar de commissaris.

‘Onkunde kan een excuus zijn voor stommiteiten,’ sprak hij scherp. ‘Onwil nooit.’

Hij zweeg even en veranderde van toon. ‘Als ik deze zaak geklaard heb, kom ik op dit onderhoud terug.’

De commissaris klemde zijn lippen op elkaar. ‘Is dat een dreigement?’

De grijze speurder keek hem aan en schudde het hoofd.

‘Geen dreigement… maar een vriendelijke toezegging om over falend beleid te praten.’

Commissaris Buitendam slikte. Zijn adamsappel danste op en neer. Bevend wees hij naar de deur. ‘Eruit!’ brulde hij.

De Cock ging.

Toen hij in de recherchekamer terugkwam, keek Vledder hem onderzoekend aan. ‘Je was bij de commissaris?’

De Cock knikte. ‘Ik heb geprobeerd om alsnog een gerechtelijke sectie te bewerkstelligen.’

‘Lukte het?’

De Cock schudde mistroostig het hoofd. ‘Ik werd er weer eens uitgestuurd. De commissaris had er geen oren naar. Ik kon hem ook niet overtuigen. Zonder duidelijke aanwijzingen van misdrijf wilde hij de officier van justitie niet benaderen. Ik kan het natuurlijk ook zelf doen, maar dan zijn helemaal de rapen gaar.’ Hij bleef midden in de kamer staan en streek over zijn haar. ‘Bij een normale begrafenis hadden we nog een kansje. Als we dan iets tastbaars hadden ontdekt, konden we de officier later altijd nog tot een exhumering bewegen.’

‘Een exhumering?’

‘Ja, opgraven.’

De jonge rechercheur keek hem wat verward aan. ‘Opgraven? Waar ben je op uit?’

De Cock gebaarde heftig. ‘De lijken laten onderzoeken op vergif.’

‘Vergif?’

‘Ja, een weerloos makend vergif.’

Vledder keek hem aan en slikte. ‘Ze zijn toch verdronken?’

De grijze speurder knikte bedachtzaam. ‘Verdrinking… dat is de feitelijke doodsoorzaak. Ook de officiële. Maar ik heb je al meer gezegd: moord door verdrinking is geen eenvoudige zaak. Integendeel. Ik geloof er ook niet in. Zeker niet in deze gevallen. Ik heb een sterk vermoeden dat de slachtoffers eerst onschadelijk zijn gemaakt… weerloos.’

De jonge rechercheur keek hem met grote ogen aan. ‘En pas daarna verdronken.’

De Cock strekte zijn rechterwijsvinger.

‘Heel goed. Mogelijk zijn ze in een weerloze of bewusteloze toestand in de gracht geworpen. De slachtoffers ademen dan nog en sterven uiteindelijk een verdrinkingsdood. Dat verklaart ook het water in de longen.’ Hij stokte even en zuchtte diep. ‘Kun je nu begrijpen, waarom ik op het laatste moment nog op een gerechtelijke sectie heb aangedrongen? Na een crematie heb ik vrijwel geen kans meer om aan te tonen dat de lijken van de slachtoffers vergif bevatten.’

Vledder keek hem peinzend aan.

‘Kunnen we de crematie niet verhinderen?’

De Cock schudde vedrietig het hoofd.

‘Dat is onmogelijk. Ik heb wettelijk gezien geen poot om op te staan.’

‘En nu?’

De grijze speurder blikte voor zich uit. De vriendelijke accolades rond zijn mond verstarden. Hij sloeg met zijn vuist op de kap van zijn schrijfmachine.

‘Ondanks alle tegenwerking… ik zal deze affaire ontwarren… tot de laatste knoop.’ Hij gebaarde in de richting van Vledder. ‘Jij gaat morgenochtend om tien uur naar het gemeentelijk crematorium Westgaarde aan de Ookmeerweg en kijkt wie er belangstelling voor die crematie hebben.’ Hij pauzeerde even en streek nadenkend met de pink over zijn neus. ‘En probeer erachter te komen waarom onze slachtoffers geen christelijke begrafenis krijgen.’

Vledder keek hem verwonderd aan. ‘Wat is een christelijke begrafenis?’

De Cock schudde glimlachend het hoofd.

‘Gelovigen laten zich in de regel niet cremeren. Dat is in strijd met het laatste goddelijke oordeel… in strijd met de opstandingsgedachte. Vroeger stond ook in de wet, dat eenieder recht had op een christelijke begrafenis. Dat betekende, keurig in z’n geheel, begraven in een kerk of rond een kerk op een ordentelijk kerkhof. En voor rooms-katholieken bovendien… in gewijde grond.’