Уладзімір Правасуд - Соль і перац

І гэтак у думках, бывае, лунаю,
А кім лепей стаць? —
І па сёння не знаю.

ВЯСНУШКІ

Грыміць на рэках крыгаход.
Злізала сонца покрыў снежны.
Вясна стаіць каля варот,
Трымае у руках падснежнік.

Вароты — насцеж! Добры дзень!
Заходзь! Будзь госцяю жаданай!
І па зямлі Вясна ідзе
І прыбірае ўсё старанна:

Абрусам засцілае луг,
Сады ўбірае дбайна ў квецень...
Як гаспадыня, без патуг
Запрэгла і вясновы вецер.

Такі ў яе заўсёды лёс —
Усё перайначваць безупынку.
І дзіва-дзіўнае з дзівос —
На тварах у дзяўчат крапінкі.

Не празявайце гэты дзень,
Чаргу займайце, рагатушк?!
І без чаргі, і па чарзе
Вясна раздорвае вяснушкі.

Кухары мы, кулінары,
Аб адным мы толькі марым,
Аб адным мы дбаем толькі,
Каб хапала ўсяго з гакам,
Каб стол гнуўся ад прысмакаў,
Каб і выбар быў па густу.
Вось вам свежая капуста,
Вось салацік толькі з градкі,
Ешце, ешце, калі ласка?
Вось вяндлінка, вось каўбаска
Толькі, толькі што з патэльні.
Ешце шніцель! Смачны вельмі.
Вось катлеты адбіўныя,
Языкі вось заліўныя.
Мы гасцям заўсёды рады.
Свежы карп пад марынадам
Пададзім на стол, як казку.
Ешце, ешце, калі ласка!
А як трэба што да чаю —
І да чаю мы ўсё маем.
Вось ляжыць, бы кветка, торт —
Сам ён просіцца у рот.
Шчыра запрашаем вас:
— У любы заходзьце час!

Наш брыгадзір Антось — цыркач,
Не скажаш тут іначай,
І хоць спявай ты або плач —
Яго не перайначыш.
Ён дзень у дзень, як калаўрот,
Снуе без дай патрэбы.
А справы усе — наадварот,
Ідуць не так, як трэба.
Вось, скажам, вывезлі мы гной...
Ну, на палі, вядома.
Не зааралі ў час — і ён
Не гной ужо — салома.
Затое сёлетняй зімой
(Далася яна ў знакі)
3 саломы атрымаўся гной
За ніпанюх табакі.
Альбо: на ферме — гразь, вада.
Кароў чуваць рыканне,
А у паілках — зноў бяда! —
Вады няма і звання.
І так усюды і ва ўсім.
І кажуць людзі жартам:
— Тут не брыгада — нейкі цырк,
Які глядзець не варта.
Як нам такое назіраць?
Як даць Антосю рады?
Яму б у цырку выступаць —
Не кіраваць брыгадай!

Экспедытар не па ўласнай волі
Ветрагонаў Станіслаў не раз
Гаварыў у роспачы;
«Даволі
Марна траціць дарагі мне час!»
Часта ў інстытуце чуў на лекцыях
(Пажаданні там цяклі ракой):
«Ваша справа — перш за ўсё селекцыя,
Мяса каб было і малако».

Пажаданні —што й казаць — найлепшыя,
Бо наказ той — поспеху выток.
Толькі крокі ў гаспадарцы першыя
Павялі зусім у іншы бок.

Не паспеў, як кажуць, і агледзецца,
Падступіць к селекцыі на крок,
Старшыня сказаў яму:
«Расседжвацца
У нас табе не выпадзе, браток.
Той наказ забудзь на час, як водзіцца,
І адсунь яго пакуль назад,
Разважаць тут доўга не даводзіцца,
Спешна едзь на мясакамбінат.

Там прыём жывёлы штось зрываецца,
Значыць, страты зноўку будуць нам.
Вось і пасядзіш там, паваждаешся,
Покуль уладкуеш справы там.
А затым...»

Затым — пайшло-паехала...
Што ні дзень, ні месяц, што ні под.
Справы неадкладныя з прарэхамі
Закружылі, нібы калаўрот.

Разважаць не будзеш, як на лекцыях,
Любай справе часу не знайсці...
...Дарагая, мілая селекцыя,
Як жа да цябе мне падысці?

«Падхалім ды падхалім...» —
Шэпчуцца за вочы...
У маёй бы скуры ім
Пабываць аднойчы.

Паспыталі б «каравай»,
А калі б прыпекла,
Зразумелі б, што не рай
У мяне, а пекла.

Што не рай — не гавары,
Можа быць прамакашка:
Падхалімам быць, сябры,
Цяжка, вельмі цяжка.

Тут асобны трэба нюх,
Каб не быць на мелі:
Устаў начальнік сёння з дзвюх,
А ці толькі з левай?

І асобны мець сакрэт
На любое выйсце —
Як зайсці у кабінет
І назад як выйсці?

Трэба ведаць мне, між тым
(Каб не змог надзьмуцца),
Як сагнуцца перад ім
І як разагнуцца.

Толькі гэта іншы раз
Мне вылазіць бокам...
Запытаць хачу я ў вас:
Хіба ж гэта лёгка?

«БЮРО ДАВЕДАК»

Ёсць у мяне сусед-дзівак,
Ён вып'е і як след закусіць.
Затым — на гэта ён мастак —
Любую павядзе з дыскусій.
У курсе ўсіх зямных турбот,
Ад вас таіцца ён не стане
Пра перарод, пра недарод,
Дзе што было і ў які год —
Даведнік па усіх пытаннях.
Спытайце, дык сусед і ў сне
На запытанне вам адкажа:
Калі ў Сібіры выпаў снег,
Калі растаў ён на Каўказе.
Калі ж хто ў гутарцы кране
Пытанне цэн, дык безупынку
Ён назаве, не праміне,
Якія цэны дзе на рынку —
Пад Кіевам і пад Масквой,
Пад Талінамі і пад Калугай,
Пад Тулай і пад Кастрамой
І нават за Палярным кругам.
Аднойчы так сказаў ён мне,
А гаварыў, нібыта марыў:
— Эх, яблыкі ў якой цане
У тым далёкім Нар'ян-Мары!
А ў нас іх — проста гаць гаці.
А колькі страт, а колькі глуму!
А там за яблыкі — плаці!
Плаці — і немалую суму.
Ва ўсім ён праяўляе спрыт,
Ён адчувае нюхам спрытам
І што сягоння дэфіцыт,
Што заўтра стане дэфіцытам.
Здзіўляешся такому, каб
Адзін ён мог так многа ведаць...
Ну, не сусед, а проста скарб,
Сапраўднае бюро даведак.
І не прафесар, і не ўрач,
Не быў экскурсаводам зроду.
...Ўсяго ён наўсяго «штурхач»,
Якіх нямала на заводах.