Уільям Шэкспір - Тры камедыі

ВІЁЛА

( Убок .)

( Выходзіць .)

Дом Алівіі.

Уваходзяць камерыстка МАРЫЯ і блазен ФЭСТА .

МАРЫЯ

Не, галубок, калі не скажаш мне, дзе ты валачыўся, дык я і языком не павярну, каб заступіцца. Гаспадыня павесіць цябе, валацугу, за адлучку.

БЛАЗЕН

Няхай вешае. Хто на гэтым свеце навісіцца, той на тым — і д’ябла не пабаіцца.

МАРЫЯ

Чаму гэта?

БЛАЗЕН

Таму, што там ён нічога не ўбачыць.

МАРЫЯ

Складна, але не зусім дакладна. Я магу сказаць, дзе ты падабраў сваю чартоўскую прымаўку.

БЛАЗЕН

Ну дзе, дабрэйшая міс Мэры?

МАРЫЯ

У разбоях, вось дзе, разбойнік. I не дзіва, што ты яе смела абкатваеш у сваіх дурыках.

БЛАЗЕН

Што ж зробіш? Дай бог мудрасці тым, у каго яна ёсць, а дурням — карыстацца сваім талентам.

МАРЫЯ

I ўсё-такі цябе павесяць — гэта ж так доўга недзе швэндаўся! А калі не павесяць, то патураць з двара. Ці гэта табе не ўсё роўна?

БЛАЗЕН

Многіх вісусаў добрая вісельня ратуе ад благой жаніцьбы; прагоняць — скажам: «Дзякуй гэтаму дому, пойдзем к другому».

МАРЫЯ

Упарціся, упарціся, болей заробіш!

БЛАЗЕН

Я не ўпарчуся і не апраўдваюся; проста ў мяне — во памочніца з двух бакоў.

МАРЫЯ

Ага, значыць, калі лопне з аднаго боку, з другога прытрымае. А калі лопнуць абедзве, крый бог, дык і штаны з ног?

БЛАЗЕН

Удала, ей-жа-ей, вельмі ўдала. Шпар, шпар і далей такім манерам. Калі б сэр Тобі перастаў п’янстваваць, ты магла б яму быць самым смачным кусочкам Евінага мяса ва ўсёй Ілірыі.

МАРЫЯ

Прыкусі язык, мярзотнік,— хопіць дурыкаў. Вунь ідзе мая гаспадыня; прасі прабачэння і не блазнуй: табе ж самому будзе лепш. ( Выходзіць .)

БЛАЗЕН

О, мудрасць! Калі будзе на тое твая добрая воля, пашлі мне добрую дураслівасць. Тыя разумнікі, якія думаюць, што табой у іх набіты кішэні, вельмі часта аказваюцца набітымі дурнямі. А я ўпэўнены, што цябе мне якраз не хапае, магу выдаваць сябе за разумнага. Бо што сказаў філосаф Свінтафал? «Лепш разумны дурань, чым дурны мудрэц».

Уваходзяць АЛІВІЯ і МАЛЬВОЛЬЁ .

АЛІВІЯ

Блаславі вас бог, мадонна. Ганіце прэч дурное стварэнне...

БЛАЗЕН

Вы што, паглухлі ўсе? Ганіце прэч мілэдзі.

АЛІВІЯ

Прэч, прэч з вачэй, пустапарожні дурань! Вы мне больш не патрэбны. Акрамя сваіх заганных выхадак, вы яшчэ становіцеся проста непрыстойным.

БЛАЗЕН

Два недахопы, мадонна, можна выправіць з дапамогай спагады і добрай парады. Паспагадаўшы пустапарожняму дурню, дайце яму паесці і папіць — вось дурань і запоўніць сваю пустату. А непрыстойнаму парадзьце выправіцца. Калі ён выправіцца, то перастане быць непрыстойным, а калі не пойдзе на папраўку, то аддайце яго на рамонт нашым шаўцам. Усё, што іхнімі рукамі кратана,— так-сяк прыбіта і залатана; дабрадзейнасць з душком залатана грашком, выпраўленыя грахі зладзеяў — міласцю дабрадзеяў. Прыгодны вам гэта няхітры сілагізм — прымайце; не прыгодны — з дурня не спаганяйце. На бязрыб’і і рак — рыба, а ў багатым доме — і дурань мудрэц. Мадонна загадала выштурхнуць блазноту, таму я і паўтараю — праганіце яе!

АЛІВІЯ

Сіньёр, я загадвала прагнаць вас.

БЛАЗЕН

Мяне? Страшэннае непаразуменне! Мадонна, cucullus non facit; monachum — другімі словамі: «і ў блазна галава не булава». Найдабрэйшая, міласэрная мадонна, дазвольце мне даказаць, што іменна вы і ёсць блазнота.

АЛІВІЯ

А вы гэта зможаце?

БЛАЗЕН

Найлепшым чынам, дабрэйшая мадонна.

АЛІВІЯ

Дакажыце.

БЛАЗЕН

Для гэтага я павінен паспавядаць вас.

Дабрадзейная мая мышка, адказвайце мне.

АЛІВІЯ

Раз няма іншай забавы, я гатова.

БЛАЗЕН

Найдабрэйшая мадонна, па кім вы носіце жалобу?

АЛІВІЯ

Найдабрэйшы дурачына, па нябожчыку брату.

БЛАЗЕН

Я думаю, што яго душа ў пекле, мадонна.