Jan Kochanowski - Fraszki

mięsopust prawy — prawdziwe widowisko karnawałowe (zapustne), w czasie którego między gawiedź uliczną rzucano przysmaki, co wywoływało bójki.

krotochwile i włosy przypłaci — zabawę przypłaci włosami wydartymi mu w bójce.

Nazwa wiersza, który daje się czytać na wspak. Fraszka tak odczytana daje sens wręcz przeciwny, zawiera bowiem naganę kobiet. Żart poetycki polega na tym, że w środku wiersza stoi „nie”, które zaprzecza albo drugą, albo pierwszą jego połowę, oraz na podwójnych rymach, końcowych i początkowych. Wiersz czytany na wspak brzmi: Ma rada, sobie nie paniom folgujmy, / Przysada w nich jest nie wiernie miłujmy / Cnota tu za nic nie trzeba godności, / Złota tu pragną nie pragną miłości.

ciągnąć rzemień — zwrot utarty: wydawać pieniądze ze skórzanego, rzemiennego mieszka.

Anakreontowi, lirykowi z VI w. p.n.e., mylnie przypisywano autorstwo wydanego w r. 1554 przez paryskiego księgarza–humanistę, Henri Etienne’a, zbioru drobnych poezji greckich, odznaczających się błahą treścią i beztroskim nastrojem (topika miłosna, taniec, piękno, wino. itd.). W rzeczywistości najwcześniejsze spośród owych „anakreontyków”, ogromnie popularnych i często naśladowanych w w. XVI–XVIII, pochodzą z pierwszych lat naszej ery.

bardony — struny basowe nadające się do pieśni wojennych.

strony — struny.

Meryjona — Merion, jeden z greckich bohaterów w wojnie trojańskiej.

Sarpedona — Sarpedon, syn Jowisza, król Likii, sprzymierzeniec Trojan w wojnie z Grekami. Zginął w walkach pod Troją.

odejmować — bronić się przed czymś.

prawy wiła — prawdziwy szaleniec.

nama — nam (starop. liczba podwójna).

sajdak — pokrowiec na łuk i strzały.

na rękę wyzwała — wyzwała na pojedynek.

zasię — zaś.

karacena — rodzaj skórzanej zbroi z żelaznymi łuskami.

ciągnie rogi — naciąga łuk; rogi — wygięte końce łuku z nacięciami do cięciwy.

bełt — strzałę.

za pawęzą — pawęż to podłużna tarcza.

na górze — tu: na zewnątrz ciała.

Andrzej Trzecieski (zm. 1583) — poeta polsko-łaciński, tłumaczpsalmów, działacz reformacyjny. Był on autorem biografii Reja i wierszy na śmierć Kochanowskiego. Pozostawił po sobie bogatą bibliotekę.

należało — leżało, kryło się.

mieszkania przyczyny — przyczyny spóźnienia się.