świerzopa – klacz.
fryzyjski – pochodzący z Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii.
braniec (daw.) – jeniec.
rycerz rozbójnik (niem. Raubritter )– rycerz utrzymujący się z rabunku.
polepa – gliniana podłoga.
ongi (daw.) – dawniej.
dżdże (daw.) – deszcze.
starunek (daw.) – opieka.
karbowy – osoba nadzorująca pracę chłopów.
kasztel (daw.) – zameczek, niewielka twierdza.
kasztel (daw.) – zameczek, nieduża twierdza.
częstokół – palisada, wał z zaostrzonych bali.
czatownia – wartownia.
tedy (daw.) – więc, zatem.
odsep – opłata w formie odsypanej mąki.
Jadwiga – (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej.
zali (daw.) – czy.
czeladź – służba.
wskróś tej przyczyny (daw.) – dlatego.
doma (daw.) – w domu.
jeno (daw.) – tylko.
niepożyty (daw.) – niepokonany, nie do zniszczenia.
jary (daw.) – mocny.
przygodzić się (daw.) – przydarzyć się.
małmazja – słodkie wino greckie.
Anna Cylejska – (ok. 1380–1416 w Krakowie), druga żona Władysława Jagiełły, wnuczka Kazimierza Wielkiego.
niedziela (daw.) – tydzień.
napierać się (daw.) – upierać się, usilnie na coś namawiać.
Mikołaj Powała z Taczewa – (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.
skwapliwie (daw.) – chętnie.
przeznać (daw.) – poznać.
komtur – zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
Władysław II Jagiełło – (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.
Zyndram z Maszkowic – (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.
jąć (daw.) – zacząć.
czysty – tu: prawdziwy.
ceber (daw.) – duże naczynie, wykonane z drewnianych klepek.
poprąg – rzemień podtrzymujący siodło.
przywieść (daw.) – przyprowadzić, doprowadzić.
wymiarkować (daw.) – zorientować się, zrozumieć.
zabawić (daw.) – przebywać.
Wniebowzięcie Najświętszej Panny – 15 sierpnia.
chudy – tu: skromny, mało obfity.
lech – obszar ziemi uprawnej.
opat – przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
zapuścić – zaniedbać, pozwolić zarosnąć.
do dnia (daw.) – rano.
kasztel (daw.) – zameczek, nieduża twierdza.
przysposabiać – przygotowywać.
znojny (daw.) – męczący, pracowity.
przebodzion (daw.) – przebity.
zaściągnięty – dziś popr.: zaciągnięty.
ruja – okres godowy u zwierząt.
przygodzić się (daw.) – przydarzyć się.
zali (daw.) – czy.
rychło (daw.) – szybko, wkrótce.
Fryz a. Fryzyjczyk – mieszkaniec Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii.
ninie (daw.) – teraz.
nie masz (daw.) – nie ma.
jeno (daw.) – tylko.
berdysz – szeroki topór na długim drzewcu.
piastować (daw.) – opiekować się.
sczeznąć (daw.) – zginąć.
dawać baczenie – uważać, obserwować, opiekować się.
przepomnieć (daw.) – zapomnieć.
nowoć, nowina – świeżo wykarczowany grunt.
nowina – świeżo wykarczowany grunt.
do grodu – do sądu grodzkiego.
zjechać się (daw.) – spotkać się.
swary – spory, kłótnie.
w podle (daw.) – obok.
Żmudź – historyczna nazwa tzw. Dolnej Litwy, nizinna kraina geograficzna i region administracyjny.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
Władysław II Jagiełło – (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.
Читать дальше