Варлен Бечык - Радкі і жыццё

Уласныя пісьмы вярнулі безнадзейна страчаныя кавалкі жыцця, і ў іх — таксама трапятанне, рух, пошук. Не такая пустэча, як здавалася.

«У інтэрв'ю для ЛіМа Алена Абразцова (2.1.1981): Чым больш я спяваю, тым лепш я спяваю».

9.12.

Гаворыць: — Я захварэю. Мне снілася, што я павінна жыцъ у доме, дзе ўсе кватэры на адзін бок калідора. Як у бальніцы.

Елена Образцова. «Записки в пути. Диалоги». — Цікавая кніга, многа штуршкоў. Вобраз работы і вобраз сапраўднага жыцця ў мастацгве. Водгулле сапраўднай музыкі і чуйнага да яе спеву.

Добра, што кніга ўвесь час да нечага абавязвае і на нешта кліча, яна — у адказах, што ў мастацтве ўсё абавязковае і неабходнае. У мяне, зразумела, усё праігрывалася на паэзію, і я па-новаму чытаў (і хацеў чытаць) Блока, Ясеніна. Пакрыўдзіўся за Галянішчава-Кутузава — вершы яго, маўляў, не вельмі значныя і не засталіся ў рускай паэзіі. Проста трэба некаму пра іх напісаць. Крытык павінен пісаць пра паэзію так, быццам яна сама яму усё гаворыць.

Адзін «Орел» Галянішчава-Кутузава ўжо класіка.

В раздумье гордом и немом,

Вперив в пространство взор глубокий,

Орел на камне полевом

Сидел, как странник одинокий.

Крикливых птиц враждебный рой

Над головой его кружился,

И вихрь, взметая прах земной,

Кругом испуганно носился.

Но недвижим, питомец спал,

Не внемля суетному шуму,

Орел на камне отдыхал

И думал царственную думу...

Когда ж, очнувшись, оглянул

Весь этот жалкий мир бессилья,

Затосковав, он развернул

Седые, медленные крылья.

И — царь заоблачных высот, —

Случайный гость земли печальной. —

Направил вольный свой полет

За грани туч, к лазури дальиой...

Высоко от красы земной

Вознесся, праху неподвластный,

И, к дольней жизни безучастный,

Исчезнул в бездне голубой.

Адзінота, гордасць, узнесенасць. Мірское і высокае... і яшчэ, яшчэ.

I што мой смутак? Смутак чалавека, які не ведаў сапраўднага гора?

Прабачце. Я галадаў і мёрз, я не меў дзяцінства, я дзічэў у адзіноце 43-га — 44-га года, я быў інвалідам другой групы, я не буду мець уласных дзяцей і наўрад ці прыйдзе хто на маю магілу.

У некаторых людзей — не параўнаеш з маім. Але ці можаце вы сказаць, што я ўжо зусім не ведаю гора? Каб сцвярджаць гэта, вам трэба зведаць хоць трохі больш.

Брытва лёсу некалькі разоў была каля самага май­го горла.

21.12.

Выклік у аддзел прапаганды — дырэктара і гал. рэдактара. Кружышся, жылы рвеш, а яшчэ і лаюць, прытым моцна. Ды і пагражаюць. У пачатку наступнага года мяркуецца калегія па нашаму выдавецтву.

Але што гэта? Жыў, не ведаў, вяла думкі чыста літаратурная плынь.

Пасля публікацыі ў «Литературной газете», дзе я гавару як намеснік гал. рэдактара выдавецтва пра першыя кнігі, — званкі, лісты.

Толькі што — рукапіс на маё імя ад Леонтьевой Нины Викторовны. «...Очень хочется узнать, к какой категории пишущих Вы отнесете меня — к тем, кому Вам хотелось бы помочь (в профессиональном отноше­нии) или, наоборот, к другим...»

Кніга Кандратовіча пра Твардоўскага («Ровесник любому поколению») — цікавая кніга, і А. Т. бачыцца з яе, і добра, што яна ёсць. Але ж не ўстрымаўся ад доўгіх маналогаў, якія нібыта гаварыў Твардоўскі, ча­сам выразна бачыцца перабор, хоць тон (адносна свайго месца і ролі) дакладны.

Сябры Пушкіна. Як і кніга пра дзекабрыстаў, асноўным сваім матэрыялам і тонам гэта кніга пра высакароднасць, вернасць, абсалютную несфальшыўленасць у галоўным і неабходным. Не разумець гэтага, ісці іншай дарогай — дзеля чаго? Дарослым людзям (якія мы сёння) нельга па-дзіцячы лічыць цукерку за радасць. Зрэшты, і памагчы чалавеку — не радасць, а неабходнасць, нават і смутак: чалавеку давялося пакарыстацца тваёй паслугаю.

Григорий Виеру. «Радуйтесь» (перевод А. Старости­ной):

До поры, пока струятся

Родники по белу свету.

Радуйтесь тому, что живы,

Радуйтесь зиме и лету.

До поры, пока есть место

Золотому винограду,

Радуйтесь тому, что живы,

Миру радуйтесь и ладу.

До поры, пока деревья

Песней дрозд легко колышет,

Радуйтесь тому, что живы,

Радуйтесь, кто песню слышит.

«Достоинство и благородство» — у перакладзе пачынаюць гучаць аднагучна: «годнасць і высакароднасць».

Па ціхім снезе, спакоі начных зорак, слабым ветры халоднага поўдня — прыбавіўся дзень на адну мінуту. Выкарыстаць гэту прыбаўку, і тады я ўсё паспею.

Самае немагчымае — убачыць сябе чужымі вачыма. Хто ты — няздора? Кар’ерыст? Вузкалобы артадокс і дагматык? Самазадаволены тупіца?