Яраслаў Гашак - Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка ў сусьветную вайну

Пачаўшы сход, перш чым пачаць абмеркаваньне гэтых двух пытаньняў, палкоўнік Шрэдэр зазначыў, што перад ад‘ездам, які ўжо не за гарамі, трэба часьцей сустракацца. З брыгады было паведамлена, што там чакаюць загадаў ад дывізіі. Каманда павінна быць у баявой нарыхтаванасьці, і ротныя камандзіры павінны пільна сачыць за тым, каб усе былі на месцы. Потым ён яшчэ раз паўтарыў усё тое, што плёў учора. Даў зноў агляд ваенных падзей і зазначыў, што нічога ня можа зламаць баявы дух арміі і што салдаты рвуцца ў бой.

На стале перад ім была прымацавана карта тэатру ваенных дзеяньняў з флажкамі на шпільках, але флажкі былі пераблытаны і фронты перасунуты ўперад, выцягненыя шпількі з флажкамі валяліся пад сталом.

Увесь тэатр ваенных дзеяньняў ноччу спрэс разбурыў кот, якога трымалі ў палкавой канцылярыі пісары. Уночы кот, пасьля таго, як напаскудзіў на аўстра-вэнгерскі фронт, хацеў кучку загрэбці, паваліў флажкі і размазаў кал па ўсіх позыцыях, пакрапіў фронты і перадавыя позіцыі і загадзіў усе армейскія карпусы.

Палкоўнік Шрэдэр быў вельмі нізкі на вочы. Афіцэры маршавага батальёну з цікавасьцю сачылі за тым, як палец палкоўніка Шрэдэра набліжаецца да кучкі.

— Шлях на Буг, панове, ідзе цераз Сокал, — сказаў палкоўнік з выглядам прарока і пасунуў, ня гледзячы, паказальны палец да Карпат, пры гэтым улез у адну з тых кучак, з дапамогаю якіх кот стараўся зрабіць карту тэатру ваенных дзеяньняў рэльефнай.

— Wahrscheinlich, Katzendreck, Nerr Oberst [99] Мусіць, гэта кашачы кал, пан палкоўнік. , — сказаў за ўсіх вельмі далікатна капітан Сагнэр.

Палкоўнік Шрэдэр рынуўся ў суседнюю канцылярыю, адкуль пачуліся грымотныя праклёны і страшэнныя пагрозы, што ён прымусіць усю канцылярыю вылізаць языком пакінутыя катом сьляды.

Допыт быў кароткі. Высьветлілася, што ката два тыдні таму назад прывалок у канцылярыю малодшы пісар Цвібэльфіш. Пасьля высьвятленьня справы Цвібэльфіш сабраў усе свае манаткі, і старшы пісар завёў яго на гаўптвахту і пасадзіў да далейшага расцараджэньня пана палкоўніка.

Гэтым, уласна, нарада скончылася.

Вярнуўшыся да афіцэраў, увесь чырвоны ад злосьці, палкоўнік Шрэдэр забыўся, што трэба было яшчэ пагаварыць пра лёс вольнапісанага Марэка і камандзіра разьдзелу Тэвелеса.

Ён ляконічна заявіў:

— Прашу паноў афіцэраў быць гатовымі і чакаць маіх загадаў і інструкцый.

Так і засталіся пад вартаю на гаўптвахце вольнапісаны і Тэвелес, і, калі потым да іх далучыўся Цвібэльфіш, яны маглі скласьці «мар‘яж», а пасьля мар‘яжу прыставалі да сваіх каравульных з патрабаваньнем, каб тыя павылоўлівалі ўсіх скакуноў з сяньнікоў.

Потым да іх увапхнулі яфрэйтара Пэрэўтку з 13-й маршавай роты, які, калі ўчора пашла па лягеры чутка, што адпраўляюцца на позіцыі, зьнік і раніцою быў знойдзены патрулём у Бруку «У Белай ружы». Ён апраўдваўся тым, што хацеў перад ад‘ездам паглядзець славутую гуту графа Гараха ў Бруку. Ідучы назад ён заблудзіў і толькі раніцою зусім змардованы, дайшоў да «Белай ружы». (А ў той час ён спаў з Розачкаю з «Белай ружы»).

Сітуацыя засталася паранейшаму нявысьветленай. Будзе полк адпраўлены ці не? Швэйк па тэлефоне выслухаў у канцылярыі 11-й маршавай роты самыя рознастайныя думкі: пэсымістычныя і оптымістычныя. 12-я маршавая рота тэлефонавала, што нібы нехта з канцылярыі чуў, што раней будуць адбывацца практыкаваньні ў стральбе па рухомай мішэні і што толькі пасьля гэтага полк кранецца ў дарогу. Гэтага оптымістычнага погляду не падзяляла 13-я маршавая рота, якая тэлефонавала, што толькі што з гораду вярнуўся капрал Гаўлік, які чуў ад аднаго чыгуначнага служачага, што вагоны пададзены ўжо на станцыю.

Ванэк са злосьцю вырваў з рук у Швэйка трубку і закрычаў, што чыгуначнікі ні храна ня ведаюць і што ён сам толькі што прышоў з палкавой канцылярыі.

Швэйк самаахвярна заставаўся на сваёй варце пры тэлефоне і на запытаньні: «Якія навіны?» — адказваў, што яшчэ нічога пэўнага няма.

Так ён адказаў і на запытаньне паручніка Лукаша.

— Якія ў вас навіны?

— Яшчэ нічога пэўнага няма, пан обэр-лейтэнант, — стэрэотыпна адказаў Швэйк.

— Асёл! Павесьце трубку.

Потым прышло некалькі тэлефонограм, якія пасьля доўгіх перапытваньняў Швэйк прыняў.

У першую чаргу тая, якая не магла быць прадыктавана яму яшчэ ноччу праз тое, што ён не павесіў трубкі і спаў. Тэлефонограма гэта была пра сьпіс тых, якія зрабілі і якія не зрабілі супроцьтыфуснай прышчэпкі.

Потым Швэйк прыняў запозьненую тэлефонограму пра консэрвы. Пытаньне гэта было высьветлена ўжо ўчора.