Яраслаў Гашак - Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка ў сусьветную вайну

— Я табе давяду адваротнае, Вадзічка. Ведаеш Нэкланаву вуліцу на Вышаградзе [68] Вышаград — частка Прагі, старажытная крэпасць. . У сьлёсара Ваборніка там была майстэрня. Ён быў вельмі людзкі чалавек і аднаго дня, вярнуўшыся пасьля выпіўкі дадому, прывёў да сябе начаваць яшчэ аднаго гуляку. Пасьля гэтага ён доўга ляжаў, а жонка яго перавязвала яму кожны дзень рану на галаве і прыказвала: «Вось бачыш, Тонічак, каб ты прышоў адзін, я-б з табою толькі трохі павалтузілася, і не заехала-б табе па галаве вагою». А ён потым, калі ўжо мог гаварыць, адказаў: «Твая праўда, маці, другі раз, калі пайду на выпіўку, з сабою нікога больш не прывяду».

— He хапала яшчэ, каб гэты мадзьяр захацеў нам заехаць чым-небудзь па галаве, — раззлаваўся Вадзічка. — Схаплю яго за горла і спушчу яго з другога паверху па ўсходах. Паляціць у мяне, як тая шрапнэль. З мадзьярскай дрэньню трэба жвава распраўляцца. Няма чаго з імі цацкацца.

— Вадзічка, ды ты-ж шмат ня выпіў. Я выпіў на дзьве чвэрткі больш за цябе. Зразумей, што нам падымаць скандал нельга. Я за гэта адказваю. Справа-ж ідзе пра жанчыну.

— І ёй трахну, мне гэта ўсёроўна. Ты, Швэйк, дрэнна старога Вадзічку ведаеш. Раз, у Забегліцах, на «Ружовым востраве», адна такая храпа не хацела са мною танцаваць, — у цябе, кажа, морда апухшы. Праўда, што і казаць, морда ў мяне была апухшы, бо я якраз прышоў з танцулькі з Гостываржа, але сам падумай, такая абраза ад гэтакай флюндры! «Будзьце ласкавы і вы, шаноўная паненачка, кажу, спажыць адну аплявуху, каб вам крыўды ня было». Разок ёй заехаў, a яна паваліла садовы стол, за якім сядзела, разам з таткам, з мамкай І з двума брацікамі. Толькі кубкі паляцелі. Але мне, брат, увесь «Ружовы востраў» быў нішто. Былі там знаёмыя хлопцы з Вршовіц [69] Ускраіна Прагі. , яны мне і памаглі. Адлупілі мы гэтак з хлопцамі разам пяць сямей. Нябось і ў Міхле было чутно. Потым у газэтах надрукавалі ўсё, як мае быць: на сямейным гуляньні ў такім вось садзе, наладжаным такім вось дабрачынным гуртком, родам з такога вось гораду і гэтак далей… А таму, кажу, як мне памаглі, так і я заўсёды свайму сябру памагу, калі ўжо на тое пашло. He адыдуся ад цябе ні на крок, ні за якія прысмакі. Дрэнна, брат, ты мадзьяраў ведаеш… He чакаў, брат, я, што ты ад мяне захочаш адчапіцца; убачыліся мы з табою, так доўга ня бачачыся, ды яшчэ пры такіх абставінах…

— Добра, пойдзем ужо разам, сказаў Швэйк. — Але трэба ўсё рабіць аглядаючыся, каб не нажыць бяды.

— He клапаціся, сябар, — ціха сказаў Вадзічка, калі абодва ўжо ўвайшлі ў вароты. — Я яго я-к трахну!.. — і яшчэ цішэй дадаў: — Вось убачыш, з гэтым мядзьярскім рылам ня будзе шмат работы.

І каб у варотах быў хто-небудзь, хто разумеў-бы па-чэску, дык пачуў-бы з усходах досыць моцна сказаны лёзунг Вадзічкі: «Дрэнна, брат, ты мядзьяраў ведаеш!» — Лёзунг, які нарадзіўся ў ціхім шынку над ракою Літавай, сярод садоў славутай Кіраль-Хіды, абкружанай узгоркамі, пра якія, праклінаючы будуць да самай сьмерці ўспамінаць салдаты, якія хадзілі туды і да вайны і ў час вайны на заняткі, дзе іх тэорэтычна і практычна навучалі біць і рэзаць.

Швэйк з Вадзічкам стаялі ля дзьвярэй кватэры пана Каконя. Перад тым, як націснуць гузік званка, Швэйк сказаў:

— Ці чуў ты калі-небудзь прыказку, Вадзічка, што асьцярожнасьць — маці мудрасьці?

— Гэта мяне не кранаецца — адказаў Вадзічка. — Нельга яму даваць час рот разявіць…

— Ды мне таксама няма з кім асабліва лізацца, Вадзічка.

Швэйк пазваніў, а Вадзічка моцна сказаў:

— Эйн, цвей — і паляціць па ўсіх усходах.

Адчыніліся дзьверы і паказалася ў дзьвярах служанка, якая спыталася па-вэнгерску:

— Што трэба?

— Nem tudom [70] Не разумею. , — зьняважліва сказаў Вадзічка. — Навучыся, дзеўка, гаварыць па-чэску.

— Verstehen Sie deutsch? [71] Вы разумееце па-нямецку? — спытаўся Швэйк.

— A pischen [72] Трошкі (дыялект). .

— Also, sagen Sie, der Frau, ich will die Frau spechen, sagen Sie, dass ein Brief ist fon einem Herr, draussen in Kong [73] Скажэце пані, што я хачу з ёю гаварыць. Скажэце. што для яе ёсьць ліст ад аднаго пана ў пярэднім пакоі. .

— Я дзіўлюся з цябе, — сказаў Вадзічка, уваходзячы ўсьлед за Швэйкам у пярэдні пакой. — Як гэта ты можаш са ўсякай дрэньню размаўляць?

Зачыніўшы за сабою дзьверы, абодза стаялі ў пярэднім пакоі. Швэйк заўважыў:

— Добрая абстаноўка. Ля вешалкі нават два парасоны, а вунь тэй Езус на малюнку таксама нядрэнны.

З пакояў, дзе, чутно было, зьвіяелі лыжкі і талеркі, зноў вышла служанка і сказала Швэйку: