Эдгар По - Маска чырвонае смерці

«Адмаўляць тое, што ёсць, і разважаць пра тое, чаго не існуе» — выказванне з рамана Ж. Ж. Русо «Юлія, або Новая Элаіза».

У той час, каліў Нью-Ёрку лютавала халера... — маецца на ўвазе эпідэмія пачатку 1830-х гадоў.

Жан Лабруер (1645-1696) — французскі пісьменнік-мараліст. Цытата ўзятая з яго працы «Характары, альбо Норавы нашага стагоддзя» (1688).

Горгій (каля 428-375) — старажытнагрэцкі філосаф і рытар.

Эўпатрыды — найстаражытнейшая атычная арыстакратыя; паводле традыцыі, заснавальнікам гэтага класа лічыўся Тэсей.

Лукіян з Самасаты (каля 120-180) — старажытнагрэцкі пісьменнік-сатырык. У дыялогах пад назвай «Выявы» (11) Палістрат, сярод іншага, кажа наступнае: «I такія вось жанчыны падобнымі мне падаюцца да егіпецкіх храмаў: і ў іх бо сам храм прыгожы і велічны, камянямі каштоўнымі ўпрыгожаны, золатам і роспісам расквечаны, але ўнутры, калі будзеш імкнуцца ўбачыць самое боства, паўстане малпа, ібіс, казёл ці кот».

Квінт Септымій Флорэнс Тэртуліян — гл. каментар да апавядання «Берэніка».

Морыс Рэц (1779-1857) — нямецкі мастак, аўтар ілюстрацыяў да гётэўскага «Фаўста».

«Садок душы» — кніга «Садок душы з дадаткам некалькіх маленькіх прамоваў» належыць страсбургскаму друкару Егану Грунінгеру (1450-1530). Паводле А. Нікалюкіна, По, хутчэй за ўсё, ведаў яе з другіх рук, бо яна не змяшчае нічога «гнюснага».

Джозэф Хол (1574-1656) — ангельскі біскуп, пісьменнік-мараліст і сатырык. Цытата ўзятая з кнігі «Сатыры» (1597).

« Лісты Юніюса » — ананімныя сатырычныя лісты, што друкаваліся ў лонданскім часопісе Public Advertiser у 1769-1772 гадах і ў якіх утрымлівалася крытыка ўраду.

Жалезная Маска — загадкавы вязень часоў французскага караля Людовіка XIV, які ніколі не здымаў з твару маску і памёр у Бастыліі ў 1703 годзе. Паводле адной з версіяў, гэта быў брат караля Людовіка XIV.

Томас Бартолін (1616-1680) — дацкі доктар, матэматык і багаслоў.

« Квартальны » — тут і ніжэй абыгрываюцца назвы найбуйнейшых брытанскіх і амерыканскіх часопісаў.

Парфірый Фінікійскі (233 — каля 304), — старажытнагрэцкі філосаф-неаплатонік.

Ямвліх (каля 280-330) — сірыйскі філосаф-неаплатонік, які каментаваў працы Платона ў эзатэрычным духу.

Плотын (204-270) — старажытнагрэцкі філосаф, заснавальнік неаплатанізму.

Прокл Дыядох (412-485) — старажытнагрэцкі філосаф-неаплатонік, кіраўнік Платонаўскай Акадэміі, пры якім неаплатанізм дасягнуў свайго апошняга ўзлёту.

Гіерокл (V ст.) — александрыйскі неаплатонік, знакаміты каментарамі да выслоўяў Піфагора.

Максім Тырскі (II ст.) — старажытнагрэцкі філосаф-неаплатонік.

Сірыян Александрыйскі (канец IV — пачатак V ст.) — старажытна-грэцкі філосаф, прадстаўнік Афінскай школы неаплатанізму, каментатар Платона і Арыстоцеля.

Ан Рабэр Жак Цюрго (1727-1781) — французскі палітычны дзеяч і эканаміст.

Рычард Прайс (1723-1791) — ангельскі філосаф-мараліст і эканаміст.

Джозэф Прыстлі (1733-1804) — ангельскі натураліст і філосаф-матэрыяліст.

Жан Антуан Кандарсэ (1743-1794) — французскі асветнік, дзеяч французскай буржуазнай рэвалюцыі.

Анна Луіза Жэрмена дэ Сталь (1766-1817) — французская пісьменніца.

Гамеамерыя — тэрмін філасофіі Анаксагора, складаны, бясконца дзялімы, але пры гэтым найменшы элемент нейкай матэрыяльнай якасці.

Яўсевій Кесарыйскі (каля 263-340) — адзін з бацькаў царкоўнай гісторыі.

Арый (256-336) — александрыйскі гісторык царквы, заснавальнік адной з ранніх ерасяў — арыянства.

Нікейскі сабор — царкоўны сабор, скліканы рымскім імператарам Канстанцінам у 325 годзе дзеля барацьбы з ерасямі. На гэтым саборы было асуджанае арыянства і выпрацаваны «сімвал веры».

П'юзеізм — вучэнне ангельскага тэолага Эдварда Буверы П'юзі (1800-1882), вядомае як Оксфардскі рух, ці Каталіцкае адраджэнне ў ангельскай царкве.

Гамузія і гамуёзія — два погляды на Ісуса Хрыста. Паводле першага, Хрыстос тоесны з Богам-бацькам, паводле другога — толькі падобны да яго.

Джыявані Чымбаўэ (каля 1240-1302) — італьянскі мастак і стваральнік фларэнтыйскіх мазаік.

Арпіна — італьянскі мастак Джузэпэ Чэзары (каля 1568-1640), празваны кавалерам д'Арпіна.

Віторэ Карпача (каля 1465-1522) — італьянскі мастак Ранняга Адраджэння, прадстаўнік венецыянскай школы.

Агастына — магчыма, маецца на ўвазе Агастына дзі Джавані (XIV ст.), італьянскі скульптар перыяду позняй готыкі.