Ніл Гілевіч - Талісман

Талісман, ты мяне беражы,
Беражы, талісман, беражы,
I на самым крутым віражы
Затрымай на апошняй мяжы.
Я так веру ў цябе, талісман!
Я цалую цябе, талісман!..

Талісман, ты мяне беражы
I мацней да жыцця прывяжы.
На зямлі, дзе радзіўся і рос,
Дзе паверыў аднойчы ў свой лёс,
Не аддай у бязвер'е і зман,
— Ты адзіны мой бог, талісман!..

Талісман, ты мяне беражы,
Беражы і яшчэ паслужы:
На развілку дарог у глушы,
Дзе бялее рушнік на крыжы, —
Пераймі ад кашчавай ганца —
Каб я песню дапеў да канца

25.XІ.93.

Сябры мае!
Браты і пабрацімы!
Я ўспамінаю вас усіх дабром.
Калі ж прыедзеце ў мой край гасцінны?
Калі мяне запросіце ў свой дом?

Чаго чакаем?
Покуль нас зусім
Не перасвараць злыдні-звадыяшы?
Чаму ж як непрытомныя маўчым?
Дзе нашы розумы і сэрцы нашы?

Ці ж для таго,
Каб жыць раздрай-разборам,
Віталі мы свабоду ў добры час?..
Не ведаю, як вам,
А мне — дык сорам,
Што я не бачу і не чую вас.

27.XІ.93

Вы ўсё — аб дэмакратыі?
А дзе яна? Ну дзе яна?
Што песня не за кратамі —
Ад свету не аддзелена?

Не ходзіць падканвойнаю?
I не вісіць на почапцы?
Што можа птушкай вольнаю
Ляцець, куды захочацца?

Чаму ж, стуліўшы крылачкі,
Знямоглая, аціхлая,
Пад шэлест нейчай выручкі
Яна ледзь чутна ціўкае?

I ўжо жыццю не радая,
Глядзіць на свет калекаю...
А вы — пра дэмакратыю!..
А вы — пра волю нейкую!..

27.XІ.93

Ты кпіш з маіх пакут?
З маёй бяды вялікай —
Маёй і многіх? Што ж!
Пасмейся! Пахіхікай!
Цябе не мог працяць
Разрыўны боль пякучы.
Ты маску зняў — і ўсё:
I ўсе твае пакуты!..

5.XІІ.93

Кветкі маміны — вяргіні:
Аж бел-чырвана ў двары!
Ці не гэтым дарагімі
Сталі мне вы з той пары?

Пэўна, горкі, пэўна, кепскі
Быў бы лёс мой, каб не вы.
Кветкі мамінай нявесткі.
Сімвал святасці жывы.

12.ХІІ.93

Люся Шульман, мой сябрук-равеснік
Ты быў першы ў нашай Слабадзе,
Хто... Я помню, як узбоч ад весніц
Ты ляжаў на жухлай лебядзе;

Як цямрэлі ў роспачы слабодцы:
"Ну за што? I што тут трэба ім?..''
Ты быў першы... Па квітках забойцы
Я тым летам мусіў быць другім.

Ці анёл мой кулю перастрэціў?
Ці сцярог мяне мой зорны знак?..
Брат мой Люся, ў дзевяноста трэцім
Ты прысніўся мне не проста так.

12.XII.93

Вярнуўшыся з прагаліны лясной,
Дзе сонечна было, нібы вясной,
I сосны жоўтыя тым сонцам мыліся,
I гурбы снежныя наўсцяж іскрыліся,
I хмаркі белыя, ну не інакш,
Як з пашаноўнай думаю аб ім,
Усё ў абмін плылі, усё ў абмін,
Не засланілі сонца і на міг, —
Я гэта бачыў па вачах дзяўчат,
Вясёлых лыжніц, позіркі якіх
Такім святлом яснелі, што й цяпер,
Вярнуўшыся ў свой пасмурны пакой,
Я жмуруся — як быццам мне няўсцерп
Ад зыркасці, і цяжкаю рукой
Міжброўе заціскаю. I маўчу.
Хто я ў святле тым? — зразумець хачу.

12.XІІ.1993

У слаўным горадзе Францыска,
Дзе я святкую свята Слова, —
Твае вытокі і калыска,
Твой лёс, пачаты звыш сурова.

Вось тут ты, гордая ад роду,
На плынь Дзвіны штодня глядзела,
I аб адным снавала крозу,
I аднаго ў жыцці хацела:

Каб родны край быў вечна вольны,
Не знаў палону, ганьбы рабства;
Каб твой народ, пракляўшы войны,
У мужных сэрцах песціў брацтва.

I час настаў: з імглы далёкай
Нам зорыць дзей тваіх пачатак!..
Таму так молада, так лёгка
I я хаджу тут, твой нашчадак.

У слаўным горадзе Францыска
Шапчу: "Жыве і не загіне!.."
I ўдзячна кланяюся нізка
Табе, прасветлая княгіня.

13.XІІ.1993

Я да сляпой не клічу помсты,
Ды калі ўсё ж наступіць час —
I выбух грымне векапомны, —
Я шкадаваць не буду вас —
Вас, павукі, у кім апошні
Праменьчык людскасці пагас.