Генрых Далідовіч - Міланькі

— І працавіты, і школу любіць, і сям'ю глядзіць, калі цвярозы, але во гарэлка губіць... Адна я не перамяню яго...— і яна ўсхліпнула, зусім растрывожыўшы гэтым настаўнікаў.

Села на крэсла і выцерла шчокі хусткаю, паміргала вачыма і зірнула на ўсіх, але неяк невідушча, з клопатам, які цяпер зусім не сароміў яе.

— Вы працуеце дзе? — спытаў загадчык.

— Не,— адказала яна.— Дзіця малое...

— Міхась Рыгоравіч аддае вам палучку?— зноў спытаў загадчык.

— Не ўсю...

Міхась Рыгоравіч незадаволена зірнуў на жонку, але нічога не сказаў, толькі іранічна ўсміхнуўся і паківаў галавою, прыплюшчыў і так вузенькія вочы і зноў зірнуў на плакат.

— Гаварыце, таварышы, вы ж болей ведаеце,— сказаў Давід Мойшавіч.— Бо мы ўжо — райана — будзем не толькі гаварыць, але і прымаць меры... Для настаўніка такія факты недапушчальныя... Канечне, і настаўнік чалавек, на зямлі жыве, сярод людзей, але ён — настаўнік... Выхавацель...

«Відаць, трэба і мне выступіць...— падумаў Васілец.— Але што сказаць свайму завучу, калегу, старэйшаму чалавеку? Горкую праўду? Але ці маю я на гэта права? Ды я і не ведаю яе, тую праўду. Бо не ведаю, як жыў Вяртун у вайну, пасля вайны, як ступіў на гэту сцежку любіцеля чаркі і чаму ступіў... А толькі асуджаць яго — відаць, гэта не зусім справядліва? Тут трэба разабрацца. Усе маўчаць. Але ж некаму трэба і пачынаць. Усім, відаць, цяжка...»

— Тады я першы пачну...— пачуўся строгі голас Івана Сямёнавіча, у якім ён пачуў папрок ім, настаўнікам, і папрок асабіста яму, Паўлу.— Факт гэты, канечне, непрыемны, для настаўніка зусім нягожы. Але ён, на жаль, ёсць... Я даўно, з дзяцінства, ведаю Міхася Рыгоравіча, ваяваў разам з ім, многа ўжо разам настаўнічаю... Настаўнік ён сумленны, вучыць, як ведае. Як завуч... Але сёння не пра гэта гаворка, цяпер размова пра яго рысы характару і паводзіны... Вось адна з гэтых рыс — слабая воля, бескантрольнасць — і шкодзіць яму... Міхась Рыгоравіч павінен перш за ўсё сам узяць сябе ў рукі, кантраляваць свае ўчынкі, стрымліваць сябе... А каб ён думаў пра гэта, я прапаную аб'явіць яму строгую вымову. Калі ж гэта будзе паўтарацца, перададзім яго справу ў райана...

— Будзе...— сказала Вертунова жонка,— Ён мне ўжо тысячы разоў абяцаў, што не будзе піць... А як узяў адну чарку — то і забывае пра абяцанні...

— А што вы скажаце, Міхась Рыгоравіч? — спытаў Давід Мойшавіч, пагладзіў пальцам свой востры нос, паглядзеў на гадзіннік, а пасля і ў акно — там, за плотам, стаяла яго «Волга».

— Працую ў школе, як умею...— саромеючыся, яшчэ гусцей заліваючыся чырванню, прамовіў той.— Ну, бывае, калі вып'ю, а яна крыку наробіць...

— Бывае...— перакрывіла яго жонка.— Ты ўжо не можаш без яе...

— Як табе не брыдка! — з гневам пазіраючы на яе, вымавіў Міхась Рыгоравіч.— І сябе і мяне на ўвесь раён славіш... Чарку возьмеш калі, як і трэба,— а ты ў крык...

— Давайце па-дзелавому, таварышы,— папрасіў Давід Мойшавіч,— без... Як вы, Міхась Рыгоравіч, самі далей гледзіце на гэта, на сваю слабую волю да... да гарэлкі?

— Можа, не кіну, але пастараюся трымаць сябе ў руках...— буркнуў той, зноў апускаючы галаву.

Яго жонка на гэта іранічна ўсміхнулася, гучна цмокнула, недаверліва пакруціла галавою.

— Хто яшчэ выступіць? — спытаў Давід Мойшавіч, пазіраючы на маладых настаўнікаў.— Так, крытыка ў вас тут не на ўзроўні!.. Па сваім вопыце ведаю: дзе няма крытыкі і самакрытыкі, там будуць згодніцтва і абыякавасць, кулуарныя размовы...

Міхасю Рыгоравічу аб'явілі строгую вымову, за што ўсе галасавалі аднагалосна.

— Не паможа гэта яму,— паднялася і сказала Вертунова жонка,— няма ў яго характару адмовіцца ад гэтай халеры... Бесхарактарны ён,— надзела паліто, развіталася і падалася з настаўніцкай.

— Будзем верыць, Міхась Рыгоравіч, у вашую волю,— прамовіў Давід Мойшавіч і папрасіў дазволу ў жанчын закурыць; як прыпаліў цыгарэту, глыбока зацягнуўся і набраў шмат дыму, пасля тоненька выпусціў яго ўверх, каб ён сцягнуўся ў адчынены люфцік.— Многа, Іван Сямёнавіч, у вас дзяўчат, і ўсе такія прыгожыя...

— Выдаём замуж пакрысе іх,— усміхнуўся і Рагатка.— Мая Сцяпанаўна першая асмелілася тут застацца, выйсці ва тутэйшага, за ёю Міхаіл Апанасавіч узяў тутэйшую, і вось нядаўна выйшла замуж Ірына Васільеўна. У перспектыве яшчэ вяселлі будуць, а за імі і хрэсьбіны...

— Гэта добра,— усміхнуўся Давід Мойшавіч, прыязна пазіраючы на Таццяну Сяргееўну,— Трэба, Іван Сямёнавіч, усіх тут маладых ажаніць ці замуж выдаць, каб затрымаць, мець свае вопытныя і добра падрыхтаваныя кадры...