Генрых Далідовіч - Міланькі

— Ну і з бракам працаваць — ніякай радасці няма,— адказаў Павел,— тады сам сябе не любіш...

— Не зважай надта на гэта,— усміхнуўся Сліж,— беражы здароўе. Абы сала было... Яны, і дрэнна ў нас вучачыся, не прападуць, а ты вось жаніцца ніяк не можаш, бо няма дзе жыць, работы ў цябе многа (вот вечар, заатэхнік з вышэйшай адукацыяй тэлевізар недзе глядзіць, а ты ідзі на яго фермы і пішы пра яго і пра яго работнікаў). Табе ўсё-ўсё на свеце нада, а яму не нада... Заўтра пойдзеш па вёсках, з бацькамі гутарыць, прасіць, сварыцца з імі, каб іхнія дзеці добра вучыліся... Куды, я табе скажу, прыемней зайсці і кілішак перакуліць, пасмяяцца, яшчэ пахваліць, што і дзеці вучацца, і бацькі — мілыя людзі...

— Такая ўжо наша доля... Мы павінны вучыць. Гучна кажучы, высока трымаць сцяг навукі ды асветы.

— Доля, доля!.. А падзяка якая? Чуў, як толькі што Рагатка цябе?..

— Давай не будзем пра гэта...— папрасіў Павел, ведаючы, што спрачацца надта і не варта: Сліжу ўсё роўна нічога не дакажаш, а абражаць яго, хоць і папраўдзе, гэтаксама не выпадае: усё ж ім працаваць разам, кожны дзень спатыкацца. І, можа, не адзін год... А са школы дзеля яго ўцякаць не будзеш...

— Ладна, маўчу. Маўчу, калі нада,— пацвельваўся Сліж.— Ну, будзь здароў! Свет вялікі — усе памесцімся...

— Усяго добрага! — адказаў Павел.

Уладзімір Пятровіч, пасвістваючы, праз хвіліну знік у цемнаце, а Павел пацягнуўся па гразкай дарозе да недалёкай ужо фермы, што не вельмі ярка — праз імжу і вецер — свяцілася непадалёку вузкімі вокнамі.

...У дзверы пастукала цёця Валя.

— Звінеце,— сказала яна, выціраючы фартухом рукі, са спачуваннем пазірала на іх,— не хацела падслухоўваць, але самі вушы пачулі... Як вам дзе шукаць прытулку, жыць у чужых людзей, то купляйце вы маю хату. Усё будзе вам на месцы: дом, гумно, хлеў, сад і гарод, на работу блізка хадзіць...

— У нас, цёця, столькі грошай няма, колькі вы просіце...— адказала Ларыса.— А вашу хату мы, канечне, маглі б купіць. Раз у вёсцы думаем працаваць, то маглі б і ў Міланьках павек застацца...

— Я з вас, дзеці, меней вазьму...

— Меней вы возьмеце на сотню-другую, але дзе нам тыя тысячы ўзяць? — нявесела ўсміхнулася Ларыса.— У бацькоў нашых яшчэ сем'і вялікія, самі яны нядаўна абудаваліся... Ды і не хочацца век іх абіраць...

— Шкода вас...— усхліпнула цёця Валя, скрыжавала рукі на грудзях, а пасля выцерла слёзы,— Чым цягацца па чужых кутках, дагаджаць гаспадарам, жылі б во на ўсім гатовым, самі сабе былі б гаспадары... Усё роўна, кажаце, у вёсцы жыць. І я часцей прыехала б сюды, зірнула б на сваю дамоўку... А то гэты вусач-купец, якога я папытала, усё разверне, перавязе... Селішча праз пару гадоў травою зарасце...— цёця Валя не вытрымала і заплакала ўголас.— Можа, і не трэба было мне зрывацца адгэтуль на старасць, але во населі дзеці...

— У горадзе на старасці пажывяце...— усміхнулася Ларыса, каб падбадзёрыць добрую старую жанчыну,— Без працы цяжкой... А мы знойдзем недзе кватэру, пажывём, а некалі, як будуць ставіць новую школу, то і кватэры для настаўнікаў будуць. Так што не Маркотна Мы глядзім у сваю будучыню...

— Абы здароўе было, астатняе ўсё будзе...— згадзілася цёця Валя.— Але ж лепей, калі яно ўсё адразу ёсць...— А мне — нашто той горад? Як я ў ім буду жыць? Не хачу, але во паеду... Ну, ізвянеце...— прамовіла цёця Валя і палезла на печ.

Павел і Ларыса пайшлі на сваё вечаровае месца — на кухню. Вечарам яны заўсёды, каб не замінаць гаспадыні, не надакучаць ёй ды — што таіцца — каб пабыць адзін на адзін, ідуць на кухню і сядзяць там позна-позна ў цемнаце...

— Я вось падумала... — калі яны прыйшлі сюды і селі на сваё ўлюбёнае месца — на шырокай лаве ў кутку, ля стала,— сказала Ларыса.— Цяпер нам абаім нялёгка... Але ж табе магло б быць і лягчэй. Узяў бы ты Таццяну Сяргееўну — і яе бацькі табе ў момант кааператыўчык адляпалі б... І жонка прыгожая, забяспечаная, і жыллё ёсць...

— Тое самае магу і табе сказаць... — не зазлаваў, а ўсміхнуўся Павел.— Выходзь за якога тутэйшага — і гэтаксама будзеш мець хату, сад, агарод... Пагаспадарыш дома, панастаўнічаеш у школе...

— Які ты з'едлівы... — жартоўна сказала Ларыса, канечне, адразу падумаўшы пра гэтага «тутэйшага» — пра маладога брыгадзіра, які пазалетась і некалькі разоў летась «дабіваўся яе рукі».

— Думаю, што мы абое квіты... — усміхнуўся Павел.— Ты ж гэтаксама шпільнула мяне...

— Я не жанчына... — прамовіла яна.— А ты мог бы і прамаўчаць на мае словы, адчуць сябе вінаватым... Паабяцаць, што не паквапішся ні на якія выгоды дзеля мяне, што са мною згодзен жыць і ў шалашы...