Ніна Мацяш - Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

1990

У ДАЛІНЕ СЛЁЗ

I ў Даліне слёз — так, як у раі:
Кушчы, травы ў квеце ды ў расе,
Птаства свету слодычна спявае
I ў Даліне слёз, і неба грае —
Але
ціша перуны пасе.

Бо ў Далше слез — так, як у раі —
Канавана ўсім Любоў-Мілосць,
Але там яна ўсё абдымае, А ў
Даліне слёз дарма чакае
Ласкі нашай, нібы лішні госць.

I шалеюць у Даліне слёз
Шалам ды крывёй правакаваныя
Бедствы, землятрусы ды ўраганы —
Варагоўляй
выкаханы
Лёс.

1991

З ВАЧЭЙ ДАЛОЎ — I З СЭРЦА ПРЭЧ

Прымаўка гэтая
Бяскрыўднай малачаінкай гайдалася
Вакол шляхоў чужых, —
Каб на маёй сцяжыне асатом
Аднойчы ўпіцца мне ў свядомасць:
«Так, праўда.
Прысягі —
Ноша непасільная
Для сэрца».
Змірыся з гэтым,
Памяць.

1980

* * *

Божа,
Ты й дзеля мяне расхінуў белы свет:
дзякуй!
Вось, расхінаюся й я прад Табою,
растапляюся —
да самастраты,
да страты ўласнае самсці зямной,
каб святоўнай святлотай
растапілася
горкая пладавіна
абмежаванасці і спаняволі.

ДАРОСЛЫЯ ДЗЕЦІ

Шукаем у спадарожніку
нават не водбліск, не водцень, не водгалас,
а ўсё нашае ўласнае "я"
унайлепшым,
у найдасканальшым яго варыянце, -
без ніякіх гарантый,
але з верай, што -
знойдзем!
А потым -
а так неўзабаве -
слёзы, і крыўды, і роспач
з укарэньваннем у зацятасць,
а потым-
атрутная калючына цярновая,
увагнаная ў сэрца сёння там,
дзе ўчора гойна тулілася
да нясцерпу жаданае
абяцанне
апошняга пялёстка рамонкавага,
яго залатая зазнака
любасці і пяшчоты.

Стаімо на рагу
захаду і ўзыходу ўласных ілюзій,
сплаканныя, знерваваныя,
з дакорамі да спадарожных.
Бездапаможныя.
Дарослыя дзіеці.

АМАЛЬ КАЗКА

За гарамі, за даламі,
За бяссоннымі начамі,
Жыў ды быў вялікі цар —
Смутак, духу валадар.
Быў той дух і сам не зломак,
Моцны, горды быў той дух,
Адалець часінай злою
Мог любую ён бяду.
Добра нам даўно вядома:
Страшыць толькі невядомасць.
Сёння знае дух паболей:
І ўсёведанне падчас
Пазбаўляе волі
Нас.
І тады прыходзіць смутак,
Запаноўвае ў душы,
І ягоны,
Ласкай люты,
Голас
Цяжка заглушыць.
Немагчыма запярэчыць
Праўдзе голасу таго,
Што ўскрывае недарэчнасць
Запаветнага ўсяго.
Як уласную няздарнасць,
Так яскрава бачыш марнасць
Спадзяванняў, намаганняў,
Пашанотнасці,
кахання...
І адзіным выйсцем будзе
У безвыходнай той журбе:
Памагаць, чым можаш, людзям
І не плакаць аб сабе.

ПЛАТА

Колькі важыць святло? —
З адказу на гэта
Прырода не робіць сакрэту:
Хоць бы столькі,
Колькі важыць пялёстак вішнёвага цвету.

А колькі ж каштуе святло? —
Белы свет
Знае плату адну за яго спакон веку:
Жыццё чалавека.

1982

НЕАСЯГЛАСЦЬ

Ведай карэнне і плады, і аддай
іншым лісце, якое змяняецца штогод.
Жывая Этыка
Н только высоко, у царскнх врат,
Прнчастный тайнам, — плакал ребенок.
Аляксандр Блок
Улада мінальных настрояў —
Што й любая часовая ўлада:
Варта змяніцца варункам,
Як мяняюцца гаспадары,
I —
Альбо хаўрусуй з імі,
Альбо памры!
Ніхто паміраць не хоча.
Народжаныя —
Пакуль хоць неяк жывецца —
Жывём,
Ахвоча
Хлеб штодзённы ашукных прынадаў —
Ад шмоцця
Да палітычных звадаў —
Жуём.

Душою мрэем аб лісці, аб лісці...
I -
Запазычваемся ўсяму:
Зямной калысцы,
Роду свайму,
Жыццю самаму.
Азброеным дзідамі
Спажывецкіх настрояў
Не да згадак пра Лота, пра Ноя.
...А за сцяною
Няўцешна рыдае
Дзіцянё малое...

1993

ЛЮДСКАЯ ДОЛЯ

Такая ўжо нашая доля —
Не ведаць адхлання
Ад болю за ўсіх нас,
Ад болю
I ад спачування.

Цягнуць, узваліўшы на плечы,
Уласную ношку
Пакут і надзей чалавечых,
I ўласнай дарожкай
Стварыць хоць бы пробліск на выйсце
Знямогламу духам,
Каб ён,
Як пупышка — да лісця,
Быў прагны да руху.

Каб ён,
Нібы завязь — да плода,
Між горкага голля
Выспельваў людзям пагоду.