Ніна Мацяш - Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

1965

АДЛІГА

Перапацелі шыбы, учора шызыя,
І цінькаюць цяжкія кроплі зрэдку.
З чаго ж ты, сэрца, радасцю пранізана?
Я толькі ў маі знаю цябе гэткім!

О сэрца, ты такое рызыкоўнае:
У студзені адліга — не прадвесне.
Табе ж хапае промня выпадковага,
Каб ашукацца
І каб уваскрэснуць!

1970

ЛАЗІНКА

Зусім скалела рыжая лазінка.
Пад панаваннем лютаўскае белі
Зялёны колер стаў амаль паданнем,
Якое ледзь ліпела на краёчку
Нямыслімае памяці яе.
Але аднойчы варухнуўся корань —
I пацяплела ўзрушана зямля,
I лужынкай блакітнаю апаў,
Не ўцяміўшы, што здарылася, снег.
Ускрыкнула ад неспадзеву кнігаўка:
Заместа зледзянелае лазінкі
Ускалыхнуўся сонечны прамень!
I ў воклічах уражанае птушкі
То смех, то недарэчнае рыданне...

Як хораша разгублены ты сёння:
«Чаму цяпер не раніца, а вечар?..»

Так накалела рыжая лазінка...

1972

* * *

Лякаюцца: вярнулася зіма...
І ў доказ гэтай з'явы абуральнай
Паказваюць на снег, як на замах
На жаўруковы спеў світальны,

На кані крык і на бусліны крок
Па ўчора абагрэтай лугавіне, —
А сёння
покавак зялёных кроў
Ад маразоў раптовых стыне.

Вярнулася зіма? Так. Зацвіла
Натхнёнай, апантанаю завеяй!
Ды ў халады працяглыя,
з крыла
Буслінага страсаныя,
не веру!

Не марна прагнуў распусціцца бэз,
На ледаход так галасілі кані
Не марна:
каб прачнулася ў табе,
Што сонца
ўсё-такі цябе шукае!

1977

ВЯРТАННЕ ЖУРАВОЎ

Вы жывыя! Вярнуліся! Нейк амаглі
Пашчу стронцыя, продань дарогі!..
Журавелькі-жураўкі мае, жураўлі,
Сцяг вясны над палескай разлогай!

У Чырвоную кнігу занесены вы,
Бо, як людзям, не заўжды спрыяе
Вам паветра айчыны, наш кут векавы,
Дзе зламыснасць любові наўчае.

Леціцё! — і вяснеюць бары і палі,
Леціцё! — крышаць лёд рэчкі і рэкі.
Хай жа вашая любасць да роднай зямлі
Не спаткае знішчальнай апекі!

1987

ЧЭРВЕНЬСКІ ВЕЦЕР

У зяленым плашчы наросхрыст
Па гаях вецер чэрвеньскі ходзіць.
Толькі блізкіх збліжае ростань.
Толькі з блізкімі час у згодзе.

Ох, які ты вымаклы, вецер!
Травы ў пояс таое, разутаму...
То дажджынка з ліста ці з сэрца
Ападае пяшчотны смутак?

1973

ВАСІЛЬКІ

Як рана васількі завасільковелі!
Ці гэта я спазняюся? Няўжо
Мінулася вясна? Адна аскоміна
Перапарэлых, выгарклых дажджоў...

Спазняюся. Ва ўсім... I рассыпаюцца,
I выпадаюць звёны спакваля,
Як поры года з пачуццёвай памяці,
Памкненняў, дружбы звёны...
А ў палях

Красуе жыта! Як і трэба ў чэрвені.
Не знае глеба ленасці душы.
Каля дарогі ў каласоў гушчэвіне,
Як воклік лета, васілёк дрыжыць.

1974

ЖАР-ПТУШКА

У мой прыглухлы,
Поўны лета сад
Аднойчы,
Як сухая навальніца,
Зіхотка, бесклапотна, жыццярадасна
Жар-птушка з казкі ў сад мой
Прыляцела,
Прашыла зорным полымем яго,
І кожнае зярнятка ў кожным яблыку
Задыхала з абуджанай маркотай
Сканаць,
Ды толькі — цветам прарасці.
Стрывожаны,
Устрапянуўся сад,
А птушка...

Палае двузіхоткае пяро,
Пакінутае мне
Не на ўспамінак:
На тое, каб і ў верасні, і ў лютым
Быў сад мой
Поўны лета.
Кабён
Быў казкаю.
Азораны. І толькі.

КУПАЛЬСКАЕ

Юдольныя,
і плацім мыта
за ўсё, што выпадзе ў дарозе:
найперш —
за пыл ды за каменне,
за град
і за няшчаду спёкі,
але —
і за глыток з крыніцы,
і за ліповы пах мядовы,
і за сцяжыну прад вачыма,
і за валошку каля сэрца...

А Купалка зноў гукае
ночкі цёмнай не баяцца,
кветку-папараць шукаць...

* * *

З якой цярплівасцю
Прыладжвае бусліха
Галінку крохкую ў сваё гняздо,
Пакуль яна тапырыцца пакіне,
Пакуль
У буслянкі адзінства непаўторнае
Не ўпішацца.

О, як зайздросна мне майстэрству гэткаму!
I ў празарлівай птушкі я прашу —
Хіба ж дарэмна менавіта з ёю
Свае найлепшыя чаканні людзі звязваюць? —
Прашу я:
— Навучы мяне, маўклівая,
На вострай, на драпежнай баране
Крыўд, непапраўнасцей, няўдач, памылак
Знітоўваць так —
Да будня будзень, —
Дні мае,
Каб з іх няўхільна-шэрага гнязда
Умела станавіцца на крыло —
Уздрыгліва, няўклюдна, неўміруча! –
Як буслянятка першае тваё,
Мая,
Мной непрадбачаная,
Радасць.
Цярпенню навучы мяне,
Маўклівая...