Ніна Мацяш - Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

Стаіць сабе скрыпач і грае
на ўласным беразе —
нямога для бадзяжнікаў аглухлых —
іншасвету:
у мушлі музыкі.

НА РЮ ДЭ КОНСЭРВАТУАР

Юнак з юначкай гэтыя не тут ужо,
не ў скверы гэтым,
хоць постаці іх сплеценыя і навідавоку.

Зыншапланечаныя ўласнымі абдымкамі,
цалункамі,
яны ўжо ў недасяжжы
для косых позіркаў прахожых,
маўклівага дакору іх, асуды, абурэння, —

зэро, нуль абсалютны ўсё гэта зараз
абраннікам спякотных сфераў
мілосных.

Яны йшчэ вернуцца з нябёсаў тых сюды,
на пде сіе Сошегуаіоіге,
ды ім адным,
адзіна ім гучацьме —
як загучала —
раскута жарсцевая, незямная фуга
кахання.

У БЕЛАСТОКУ

У хмары бялёсай прамень патанае.
Хаця ўжо да ўлады прыйшоў красавік —
Па-над Беластокам Пан Бог вытрасае
Свой белы, станчэлы нашчэнт пухавік.

Кружляюць сняжынкі і рэдка, і вяла,
I хоцькі-няхоцькі — а ўміг растаюць.
З-пад бурага лісту вясёлыя джалы
Травінак
да сэрца майго дастаюць.

Баліць, уцалелае ў зімняй аблозе,
Трапеча ў струмку зноў нясмешных надзей
На сэнс і на сонца ў мусовай дарозе,
На неадзінотнасць сваю між людзей.

Сняжынкі ў паветры. Вяснушкі на шчоках.
Астуда і ласка
майго
Беластоку.

1992

СЕДЛІЦЫ

Стаю на каменным ходніку
Паміж рынкам і стадыёнам.
З правага боку
Раз-пораз накочваецца
Рык утрапёны
Вернікаў мускульнай сілы.
З левага боку
Напірае, хістаецца
Нябачная брыла
Галасу барахольнага.
Пасяродку
Бясконца цячэ
Заклапочаны люд шпаркаструмны.
А наўпрост,
На сцяме майстэранькі
Па наладзе газавых плітаў
I падгонцы ключоў
Буйналітарная абвестка:

Zakład stolarski
TRUMNY

I адрас,
На які не зважае
Чалавечы мурашнік.
Сумна.

1992

НА КАРЦІНАХ УРШУЛЫ

На карцінах Уршулы Люке
Барукаюцца з ветрам дрэвы,
Каб спакойна, патульна жылося
Невідочна-прысутным бюргерам
У мурах-камяніцах іхных:
Шчытна тоўпяцца мураванкі
На карцінах Уршулы Люке,
I ўцякае пад мостам Шпрэвэ,
I пад гнётам свайго пачварства
Вывінаецца, і пруцянее,
Распадае глумлівы спрут,
Што берлінскай сцяною зваўся, —
I хрыстосуюцца ў нябёсах
Мужна выстаялыя дрэвы.
На карцінах Уршулы Люке
Так звычайна ўсё —
а шматмерна,
Лаканічна —
а так яскрава,
Красамоўна.
Як і выява
Тых кладоў, маляваных мастачкай
Пад Варонежам ці пад Самарай
(а магла б і ў Белаазёрску,
ці ў любой беларускай мясціне —
маем скрозь мы такія пагосты):
Пад аголеным небам —
нямыя
Земляныя гарбочкі, а кожны,
Кожны — загарадкай апяты:
Клеткі, клеткі...
I тут — клеткі, клеткі...
— Нашым людзям цяжка даўмецца,
Што я гэта намалявала, —
Уздыхае Уршула.

1995

ДА СУСТРЭЧЫ!

Маўклівым развітальным клінам
Ляцелі гусі над Берлінам,
А мы па Мюллерштрасэ йшлі
І ўслед за выраем гусіным
Вачыма ўзрушана вялі.

Адкуль вы, гусі? З Беларусі?
Куды вы, гусі? Ў цёплы край?..
Няма адказу. Знай цярусіць
Сняжок з нябёсаў, быццам гусі
Свой пух страсаюць на "бывай",

Халодны пух ляціць - не тае,
І на плячах не растае.
Так і Айчыну замятае...
Даўно старонка дарагая
Нам на цяпло сваё скупая.
Любові ад людзей чакае.
Не ўмеюць людзі грэць яе.

Мы заўтра вернемся дадому.
У непагадзь, у безладзь, стому.
З чужыны - бы на чужыну...
Вам, птахі верныя, вядома,
Як цяжка з золі, з ледалому
Выдабываць крыльмі вясну.

Да стрэчы, гусі!

ПАСЛЯ ШТОРМУ

Глыбокае ранне, глыбокая ціша.
І толькі заілена ўздрыгваюць хвалі.
«Мінулася бура, —
зняможана пішуць. —
Прайшла.
Прашалела.
Зноў ранне. Зноў ціша.
На беразе гэтым
Зашмулена-бурым
Вось-вось людзі з'явяцца —
Выпладні буры.
Па ёд.
Па бурштын.
Па абломкі —
Хто ўчора
Блакітны свой паруснік
Даверыў мору».

1983

ВЯРБА

Хто ўпершыню назваў цябе плакучай,
Самотная вярбіначка-вярба?

Відаць, вялікім горам быў засмучаны,
Нязмернаю была яго журба,
Калі ў табе, датуль незаўважанай,
Сябе самога раптам распазнаў,
Як некалі дзікун, спасцігшы занава,
Што сутнасць і людзей, і дрэў — адна.
I што даецца толькі тым жывучасць,
Хто годны ў муках сцвердзіць сваё «я».