Паляцеў дзень. Паленаў пад беларускі рок выкручваў стырно, аўтамабільны рэмень нязвыкла ціснуў, і мяне моцна заносіла на паваротах то ўправа, то ўлева. Ніколі раней я не разумела, што значыць «дрыжаць каленкі», цяпер зразумела. Некалькі гадзін мы вышуквалі дазіметр, а пасля, заправіўшыся ўжо другі раз за дзень, з набраклай кардоннай скрынкай на заднім сядзенні парулілі да плошчы.
Там усё было заліта сонцам: плітка, мармур ваз і фантанаў. Ад пылу, які стаяў у паветры, было цяжка дыхаць, круглявасць ваз з кветкамі блішчала на сонцы, не пераліваючыся. На сіметрычна пастаўленых лавах ― людзі, усё больш студэнты. Іх трымалі ў аблозе мэрыя, міністэрства, два ўніверсітэты і Чырвоны касцёл, што месцяцца па баках плошчы. Павольная, бяздзейная атмасфера горада-рэтардацыі.
Я паглядзела на дазіметр. Прастадушны, яшчэ савецкіх часоў, ён чамусьці выклікаў у мяне давер: над ім не працавалі дызайнеры ― майстры кіравання ўспрыняццем, ён меў прамыя няскругленыя вуглы і матавую пластмасу самых някідкіх колераў.
Паленаў паклаў прыбор на плітку і электронныя лічбы далі свае паказанні. Акурат 63 мікрарэнтгены, як і ў экспертызе.
Па маёй скуры пабеглі мурашкі, мне больш не хацелася заставацца тут ані на хвіліну. Тое, што я не магла адчуваць радыяцыю фізічна, палохала мяне яшчэ больш.
― Ты ж паскуда, ― прамовіў Паленаў, гледзячы на плітку з кукішкаў. ― А і не скажаш!
― Можа, паедзем ужо? ― прыспешыла яго я.
Мы прайшлі каля лаўкі, дзе сядзелі, абняўшыся, хлопец і дзяўчына.
«Ідзіце адсюль!» ― карцела мне крыкнуць.
Я дыбала за шпаркай хадой Паленава, азіраючыся. Яны нарэшце заўважылі маю павернутую галаву, але не зразумелі майго непрамоўленага папярэджання.. Дзяўчына адвярнулася ад мяне, як ад недарэчнасці, абвіўшы рукамі шыю каханка.
І раптам я пачула дзіўны, гучны спеў. Голас ― звонкі, высокі і вясёлы, нішто не душыла яго, ён быў нават празмерна вольны ― настолькі, што здавалася, спявачка не ў сабе. «Расслабленая сківіца», ― пранеслася ў мяне ў галаве. З боку Нямігі міма музея гісторыі кіно ішла і спявала на поўны голас проставалосая жанчына сталага веку, яе хустка спала з галавы на круглыя плечы. Рукі яна крыху сагнула ў локцях і выцягнула наперад, як на сцэне. Крочыла, нікога не заўважаючы.
«Які жаноцкі, прыгожы голас, ― падумала я. ― Цікава, як бы ён гучаў па радыё?»
Кожны, хто жыў у Менску, сустракаў яе. Ля Камароўкі, у сотым аўтобусе, на Усходзе, на «Дружнай», ля Акадэміі навук… Не ведаю, ці спыняецца яна калі-небудзь. Магчыма, што яна заўсёды ідзе, ідзе, але чамусьці кружыць і застаецца ў Менску. Яе лічаць гарадской вар’яткай.
Надзіва, як ніколі лёгка даставаліся каментары. «Сапраўды, мы праводзілі гэтую экспертызу, ― казалі нам. ― Плітка ― з Украіны, і ў гэтым радовішчы высокі фон».
Мы перазіраліся з Паленавым і прастадушна радаваліся: «Удалося!» Паступова рабілася ясна, што нашых званкоў ніхто не чакаў, і таму навукоўцам яшчэ не паспелі заткнуць раты. Нават дырэктар аддзела радыяцыйнага кантролю пагутарыў з намі, уздыхаючы, і выказаў здзіўленне і занепакоенасць. Мы горача падзякавалі яму, я са спадзяваннем, а Паленаў без, што плошчу перабрукуюць.
― Що ж, в нас купують ― ми продаємо. Недорого, ― нараспеў адказвалі ўкраінцы.
Увечары нарадзіўся тэкст рэпартажу, мяне ахапіла радасць: вось зараз усе, усе дазнаюцца пра гэта. І ўсё зменіцца. Такім журналістам, нават на мяжы сваіх сіл, я згодная быць.
Гукарэжысёр Сямёныч прыбраў на стале, акуратна павесіў навушнікі на выцягнутыя шыі мікрафонаў і запісаў нас.
Нібы месца, з якога назіраеш, раптам перамясцілася ўверх: адлегласці зрабіліся нязначнымі, сцены ― тонкімі і ўмоўнымі. У розных частках Мінска ― па яго ўскраінах і праспекце, на розных паверхах ― спалі людзі. Іх атулялі коўдры ― з кветачкамі, проста белыя, з геаметрычнымі фігурамі. Пад адну коўдру сыходзіла сіваватая барада Сямёныча, і было раскрыта яго татуіраванае плячо. У іншай кватэры, на іншым паверсе з-пад пледа выглядвала акуратненькая Адэліна ножка. Вялікая ступня Паленава звісала з ложка, як з паліцы ў плацкартным вагоне. Накрыўшыся да носа спальным мяшком, пахропваў Мацвіеня з сабранымі аранжавай гумкай калматымі дрэдамі. Сапла Наста са свежай, лёгкай стрыжкай, у чорнай масачцы на вачах. Злёгку падрыгвалі светлыя вейкі Цімоха. На начным століку адпачывалі на кнізе рэдактарскія акуляры, і Улад спаў мёртвым сном, набіраючыся сіл для мітусні дня.
Читать дальше