Кацярына Оаро - Сарочае радыё

― Ну… ― студэнтка пачырванела. ― Прабачце. Можа быць, можна паставіць на падставе майго выступлення?

― І тэму выбралі ж! Як спецыяльна! Падвесці мяне хочаце?

― Давайце паслухаем выступленне, ― сказаў нехта са студэнтаў.

― Давайце паслухаем! ― далучылася і я.

― Добра, давайце хутка ― асноўныя тэзісы.

Але выступ быў сапсаваны. Студэнтка скамечана пераказвала ўступ і заключэнне, пакрываючыся чырвонымі плямамі і вельмі баючыся сказаць «ну». Калі яна цытавала, угадвалася, што праца напісана цікава, але ніякай складнасці ўжо не было. Выкладчык слухаў адным вухам, грэбліва гартаў тэкст і думаў сваё. Я спрабавала зноў злавіць яе погляд, каб абнадзеіць маёй зацікаўленасцю, але яе вочы мітусіліся і супакойваліся толькі на аркушах курсавой.

― Журналістыка, дарагая мая, — гэта чацвёртая ўлада. Праходзілі такое?

― Праходзілі.

― А ўсе ўлады мусяць дзейнічаць зладжана.

― Але ж у мяне літаратурная тэма…

― Вы разумееце, пра што я. А калі не разумееце, то і адзнаку вам ставіць няма за што. Дапускаеце тут самавольства. Чацвёрты курс! Вы павінны выдатна ведаць, як ставіцца да гэтага вашага Быкава… Вы ведаеце пра яго апошнія творы?

― Ну… ведаю. Але ў мяне не па іх.

― Нельга вось так выдзіраць з кантэксту. Ваша задача як журналіста, у першую чаргу, — дапамагаць існуючай уладзе і не разгойдваць лодку. Я зразумела выражаюся? ― Мы сядзелі збянтэжаныя і не рэагавалі. ― Зыходзячы з гэтага, у вашага Быкава там няма чаго аналізаваць. Яго нават выключаюць са школьнай праграмы, вам гэта вядома? Вы што думаеце, там дурні сядзяць? Разумнейшыя за вас людзі выключаюць. А вы сваім розумам жывяце? Накрапалі тут…

Аўдыторыя, хоць ужо і нешматлікая, выйшла са здранцвення і запярэчыла:

― Што вы такое кажаце наогул? Гэта ж стылістыка. Аналізаваць можна што заўгодна! ― абуралася выдатніца з першай парты.

― Дзе вось яе куратар? Чаму яго няма? ― далучыўся Толік.

― Ну, пачалася ідэалогія! Нават у «саўку» Быкава не забаранялі! ― загулі заднія рады.

― Мы Быкава ў школе праходзілі. Гэта наша літаратура, беларуская. Вы ад мамы сваёй таксама адмовіцеся?

― Цццц-ццц-ццц, затрашчалі, абаронцы! Вы пакуль на маім крэсле не сядзіце.

― Дый у вас не крэсла…

― А што у мяне, па-вашаму?

― Зэдлік!

― Пагумарылі? Цяпер сур’ёзна. Мы ўжо выйшлі за рэгламент. Праца дрэнная, мы ўсе гэта пачулі. Тэма не ўзгодненая. Выступленне няўдалае. Словы-паразіты. Рэцэнзіі кіраўніка няма. Я вам праз сваю велікадушнасць стаўлю найніжэйшы бал, а не адпраўляю на пераздачу.

― Што? Гэтая праца хоць самастойная, а не спампаваная з інтэрнэту! Вы ж яе нават не чыталі! ― пачуліся адзінокія выкрыкі.

― А я не яе кіраўнік, ― ён паказаў пальцам, ― каб чытаць. Са мной бы яна такога не напісала, запэўніваю вас. І спыніце гэты базар. Было б з-за чаго. Мы і так засядзеліся, вы адбіраеце і мой час. Прашу ўсіх разыходзіцца.

Студэнтка ціха пайшла ад кафедры да свайго стала.

У чарговы раз зрабілася ясна, што час рабіць выбар. Да канца працоўнага дня заставалася яшчэ некалькі гадзін, і я паехала ў рэдакцыю, пракручваючы ў галаве загаловак: «Студэнтам зніжаюць бал за курсавыя паводле Васіля Быкава»…

― Калі ласка, Аля, пазвані астролагу, ― спакойна кажа Улад. ― Якраз паспееш зрабіць адзін званок.

― Што? ― у мяне выйшла тэатральная паўза. ― А я думала, у нас сур’ёзнае радыё.

― У нас сур’ёзнае радыё. Пазвані астролагу.

― А калі я не веру астролагам?

Рэдактар усміхнуўся:

― А міністрам ты верыш?

Выявілася, наш тэлефонны нататнік захоўвае некалькі чарадзейных нумароў ― на выбар. Узяць самага звонкага, нават мне вядомага? Я дачакалася гудка, набрала код іншай краіны. «Здравствуйте…» ― і пачала задаваць смешныя пытанні са свайго нататніка. Калі паважаны шматслоўны астролаг адказаў на іх, ён нечакана ўзяўся прызнавацца ў любові да нашай краіны:

― Я очень люблю Беларусь. Я часто пролетаю над ней и чувствую, что она ближе к небу. Над ней никогда не бывает зон турбулентности. И вы знаете, как в центре бушующего, сумасшедшего циклона, всегда есть мертвая точка, зона покоя. Без нее ничего не возможно. И центр Европы, ваша Беларусь — это и есть центр циклона: все тихо, ничего не движется. Прекрасная страна! Любые вспышки тут же сходят на нет. Вы понимаете?

― И это хорошо? ― я трымала ўключанай кнопку запісу.

― Конечно, это может восприниматься как дискомфортные условия. Пассионариями, очень активными личностями, стремящимися к максимальной самореализации, в том числе и творческой. Для них нужно, конечно, активное начало, среда, которая сформировала бы конфликтную ситуацию, находящуюся у них внутри. Но ровненько вся Беларусь попадает в мертвую зону. Только кое-где по краям, на границах есть движение, творческие всплески, а в основном ― тишина, которая держит, я повторяю, всю Европу.