Кацярына Оаро - Сарочае радыё

А ў канцы, нечакана, калі я ўжо выдыхнула, ― прозвішча аўтара, «спецыяльна для першага канала». Божа мой… Гэты журналіст ― мой аднакурснік.

― У цябе нехта памёр? ― пачула я голас Мацвіені.

― Так. Аля Ясная.

Студыя была вольная. Я зайшла ў пакой, абцягнуты шэрым сітаватым паралонам ― конусамі, якія тырчалі са сцяны. Макаўка гукарэжысёра з каромыслам навушнікаў бачная з-за манітора, высока пасаджанага на стосе кніг «Легенды беларускага року». Па баках ― дзве калонкі-волаткі, з майго боку ― шэры бліскучы стол з парай мікрафонаў, дзвюма дугамі масіўных «вушэй» і малюсенькімі лямпамі накіраванага святла, некалькі забытых аркушаў і ручак.

― Можна, Сямёныч?

― Валяй.

Я села на адно з крэслаў, нахіліла мікрафон, як калодзежнага жураўля, уключыла лямпачку. Сямёныч крутануў адну, другую рознакаляровую галоўку мікшарнага пульта:

― Пагавары.

― Раз, раз, раз, раз, раз-два-тры-чатыры. Кпці-кптэ-кпта-кпто-кпты, ― адценні майго голасу мяняліся, нібыта я настройвала гітару. ― Вы слухаеце найскандальнейшае радыё Менску, у эфіры сё…

― Добра, паехалі!

― Беларусь чакае катастрофа напрыканцы гэтага…

― Падалей ад мікрафона.

― Беларусь чакае катастрофа напрыканцы гэтага года, сцвярджае вядомы астролаг.

― Заціснута горла. Дай ты сабе дыхаць!

Пракашліваюся. Сківіца металічная, не паддаецца.

― Беларусь чакае катастрофа напрыканцы гэтага года, сцвярджае вядомы астролаг.

Не спыняючыся і не стамляючыся, я ішла менскімі вуліцамі. Напэўна, ужо гадзіну ці паўтары. Рытм хады супакойваў, крокі адцягвалі ўвагу на саміх сябе, і тады здавалася, што няма нічога, акрамя гэтых крокаў і руху. Думкі і пачуцці з’яўляліся і праляталі, як аблокі, у маёй галаве.

Міма цяклі мемарыяльныя дошкі, што як знарок сціраюць любыя ўспаміны. Някідкія прозвішчы, тыповыя профілі партыйных дзеячаў, кіраўнікоў, сакратароў. Няясна, як доўга яны віселі на менскіх дамах і колькі яшчэ правісяць. Няўжо гэта яны ― героі майго горада? Ці раскажа вам мінчук, кім былі гэтыя людзі? Успомніць хоць адно прозвішча? Студэнты жартам складаюць ім біяграфіі і кажуць прыезджым: гэта псеўданімы! Барадуліна, Быкава…

Тут, на шыльдах, маглі б апынуцца кудзеры і доўгі нос Ганса Хрысціяна Андэрсана, дзе-небудзь каля лялечнага тэатра. І дзеці б радаваліся, што ідуць дарогай, якой ішоў аднойчы іх улюбёны казачнік. Рамэн Ралан таксама быў у Менску. Чаму б не павесіць памятную дошку з яго выслоўем? Напрыклад: «Праўда ва ўсіх адна і тая ж, але ва ўсякага народа ёсць свая адмысловая хлусня, якую ён называе сваімі ідэаламі». Але, вядома, такая шыльда тут доўга не правісела б.

Археолагі мараць раскапаць Менск: падземныя хады, старыя інтэр’еры захоўваюцца ў гэтай зямлі. Хутка паўстаюць новыя будынкі, але не робяцца значнымі. Заходзіш у бібліятэку-дыямант, а пачуваешся як у гандлёвым цэнтры. Менск перакройваўся так часта, што маска вечна маладога горада як быццам прырасла да яго аблічча.

Спусціўшыся ад верхняга горада да набярэжнай, я прайшла каля доўгага будынка «Панарамы» і дабралася да царквы. Нягледзячы на тое, што яна стаяла на ўзвышшы, яе ні адкуль не было відаць. І раптам ― празрыстае рэшата брамы, белыя, як аркуш паперы, сцены, абраз Марыі Магдаліны, зяленіва пахілаў і чорныя з золатам, як начное неба, купалы. З-за сцен даносіўся спеў. Нейкія людзі падышлі сюды ж і таксама муляліся, не наважваючыся ўвайсці. Па вуліцы ўздоўж бязважкага плота − царкоўны садок. У адзін бок і назад: разгледзелі ўжо ўсе кветкі. Я заходжу з пачуццём няёмкасці, але толькі ў двор. Усаджваюся на зацішную бакавую лаўку.

Гэта ж ілюзія, падман зроку, што мы кранаем важныя, патаемныя гісторыі. Ці найбруднейшыя. Мы ж не кранаем. Мы прыходзім, нібы слепакі. Калі нешта адбываецца, што важнейшае? Падзея або чалавек? Дык што ж? Нават спачатку ― прыйдзеш з адкрытым сэрцам і на наступны дзень з тым жа сэрцам, а ў яго канвеерам: талеркі, дзіцячыя дамы, жыроўкі… Аднаго рэпартажу хапіла б на паўгода: у ім лёсы, гора, жывое жыццё. А кожны дзень ― новы, яго трэба перамаўчаць, перастрававаць. Вось ― перастрававаць… Кажуць, у нас ва ўсіх расцягнутыя страўнікі. І нават маладому чалавеку трэба паўтара года дыеты, каб вярнуцца да нормы. Дарэчы, можа, і для гэтага таксама яны посцяць? Дык вось, у нас жа ўсё вось так расцягнута. Сэрца расцягнута… Штодня людзі чытаюць навіны. Падрабязнасці, каментары. І калі па-сапраўднаму: у палове навін… не, дакладней ― кожны дзень ёсць хоць адна, хоць некалькі навін, такіх навін, якія калі ўжо прачытаеш, то хопіць на тое, каб згадаць самае галоўнае. І вось гэтае галоўнае, яно як бы мігціць, прасвечвае то тут, то там.