Аляксей Карпюк - Выбраныя творы ў двух тамах. Том 2

Не збярэ-эш, гэто пра-аўда!— уздыхнуўшы, хтосьці падтрымаў старую ў капелюшы.

— Кінь ты малоць, бабо, быле-што!— вызверыўся на худую мужчына, што сядзеў да яе спіной на другой лаўцы і збіраўся да ўнука на вяселле ў Верцялішкі.— На вёсцы сколькі хочаш было такіх, што ўсе запаведзі твае на зубок памяталі, малітвы перад сняданнем, абедам, вячэрай, сном бумболілі, усе пасты пасцілі, да касцёла кожную нядзелю, кожнае большае і меншае свята бегалі, ксяндзу ручку цалавалі, а бацькоў сваіх дубасілі! Ы-ы-ых, як мэнчылі іх некаторыя! У каморы якой-небудзь трымалі ды шчэ голадам марылі, каб акалеў стары хутчэй!

Суседзі дружна пацвердзілі:

— О-о, колькі было выпадкаў!

Ха, у кожнай вёсцы табе пра такое паведаюць!

Усяк было, дальбо, усяляк! — падтрымала Лізіна памочніца.— Ну, ну, і пахавалі яе?

Ліза ажывілася:

Гэто шчэ не ўсё-о! Вы адно паслухайце, што выдарыласа далей! Значыць, дачок праперла. Малым зноў карціць убіцца ў хату, але маці не падпускала іх нават да дзвярэй — калдавала і калдавала над пакойніцай!

Пярсцёнак здымаючы!

Ага, мо і пярсцёнак той... Ці апранала так марудно, не ўмеючы,— ужэ і не ведаю. Праходзіць многа часу, тады ўжэ рабочыя тую труну з целам вывалаклі на вуліцу, адкрылі борт і — шух у машыну!

Суседка зноў пракаменціравала:

Хіба ж яны цяпер мёртвага ўважаць?

Як па камандзе на гэты раз падхапілі ўсе:

Ніколі на свеце!

А ні-ігдачкі!

Ого, чаго захацела!

Ша, людзі, хай адна гаворыць! Ну, і што?

А што? Збегліса з усяго падворка дзеці. Сёстры смокчуць тыя апельсіны ды кажуць: «Ага, а наша баба Люба памерла ўжэ, і нам цэлы дзень урокаў вучыць не трэ!», «Ага, сёння гуляць нам да самаго вечара можно!..»

Хваляцца так! —дапамагла Зося сяброўцы з бародаўкай.

Хваляцца!

Лаўрэн сумна паківаў галавой ды нечакана для самога сябе ўставіў таксама:

Ат, чаго ад малых хацець, іх — як настроіш, бы тую мандаліну!

Бытта ён дагэтуль не згаджаўся, з усіх бакоў на Лаўрэна абрынуліся:

Але ж — куды глядзяць бацькі-і?!

Што з такіх дачок вырасце, калі ўжэ змалку не прывіць ім пашаны да канчыны чалавека наогул, а тут — родная баба?!

I куды мы до-ойдзем так?!

Лаўрэн заставаўся пры сваёй думцы. Заахвочаны — намерыўся яшчэ штосьці дадаць, але Ліза прыязна кіўнула яму галавой і загаварыла далей сама:

Малыя хваляцца, а няўжэ! Ніякай сцежачкі з яловых лапак, вядомо, не выслалі і высцілаць не думалі, хоць дырэктару паслаць машыну ў лес па яліну — раз плюнуць! Ого, шчэ такое рабіць ён табе стане — дзе вы бачылі?!

А як было?

Просто сын з нявесткай селі ў кабіну ды павязлі тую труну на могілкі.

То добро, што павязлі самі! Маглі паслаць з рабочымі! — заўважыла Зося.

А думаеш, на могілках будуць з нябожчыцай цацкацца? — падхапіла другая.— Вывернуць яміну гэтым... сака... скала... аска... А каб на яго ліха, і язык калом стане, покуль вымавіш такую брыдоту!

Экскаватарам.

Во, скалуватарам! Тады прыгоняць бульдазёр, труну ў яме заваляць — ляжы, бабо!

Заваляць — з тымі бліскучымі вушкамі!

Друскеніцкімі!

Добро шчэ, калі потым хоць раз успомняць!

У сне, можа...

— Таму я і ўпрасіла зяця, каб хаваў мяне на вёсцы — там шчэ за старымі больш-менш глядзяць!

— I я вам скажу — палепшала жызня то палепшала, але не ва ўсім!

О-ой, пра-аўда! Пажывём ды пабачым, што шчэ з гэтаго можа атрымацца!

Кспско атрымаецца! Мабыць, канец свету ідзе!

А што думаеш? У Бібліі ж напісано чорным па белым — як настане двухтысячны рок, так усё і пачне валіцца! А сколькі тут да яго засталоса — дваццаць гадоў! Нават ужэ і меней.

— Учора ўсе мы тут на ўласныя вочы бачылі, як пад шыферам к канцу дня — лятучыя мышы снавалі!

Зімой!

Во — перад самым Новым рокам — лятучыя мышы, дзе і хто такое бачыў?!

Думаеце, дарма гэто?

Вядомо, недаома-а!..

А сны якія цяпер людзям сняцца, вы задумваліса над гэтым! Хібо такія, як калісьці? То пра дублёнкі, то пра машыны, то пра курорты!.. I перад патопам у людзей нз.ўме толькі і было — нажэрціса ды як найбольшую выгоду атрымаць!

Зусім мала засталося канца нам чакаць!

Мяне ўсю аж калоціць ад страху, о-оі-і, як цяпер жы-ыць?!.

Во, во, загаварылі ўжэ і пра канец свету, і пра лятучых мышэй успомнілі! Д'яблаў шчэ прыпляцеце сюды ды чараўніц на памяле! Што вы, дурніцы бязмозглыя, заладзілі тут? — зноў умяшаўся пенсіянер, які збіраўся на вяселле да ўнука.— Шчэ пачнеце адна адной тут на галаву пярэпалахі сеяць з сітаў!.. Ці ўсе, скажыце, хаваюць так сваіх бацькоў? Іншыя і бядуюць, і плачуць, і ўбіваюцца! Нават аркестру шчэ файную ноймуць, а потым аж цэлы рок на рукаве чорную ленту носяць і моляцца за бацькоў!