Грахоўскі Сяргей - Ранні снег

Зарыпелі, расчыніліся вароты, за акном заківалася галава каня, пачуўся знаёмы голас Аляксея: «Тпр-р-ру!» Загрукала сухое звонкае паленне. Вера замітусілася. Хуценька нацягнула сукенку, абула боты, накінула паліто i выбегла на ганак.

Замецены снегам, з пабялелымі бровамі, Аляксей складаў пад паветкаю дровы. Твар аж пабурэў ад сцюжы, а вочы ўсміхаліся ветліва i добра.

— Вы толькі скіньце, Аляксей Іванавіч, а я сама складу,— сказала Вера і, правальваючыся ў мяккім снезе, зайшла пад паветку.

— А хто ж вас лячыць будзе ад запалення? Зараз жа ідзіце ў хату.

Але Вера не паслухалася. Яна голымі рукамі брала настылыя плашкі i клала ў паленніцу. Пальчаткі, прывезеныя з дому, шкадавала.

— Вера Рыгораўна, старэйшых трэба слухацца i не замінаць ім,— знарок сурова сказаў Аляксей.— Ha пімы вы так i не разжыліся? Што ж вы сабе думаеце? А як ударыць сорак, а?

— Можа, як абыдуся... I дзе ix узяць, не ведаю.

— A ў каго вы пыталіся?

— Hi ў кога.

— Які нумар носіце?

— Трыццаць шосты. А што?

— Значыць, пімы трэба трыццаць восьмы. Пакуль абуем, бяжыце хутчэй у хату i не замінайце, калі ласка.

— Хіба i абуваць уваходзіць у вашы абавязкі?

— Уваходзіць.— Ён узяў Веру за плечы i далікатна выправіў з-пад паветкі.

— У мяне паліцца ляжанка. Заходзьце пагрэцца. Абавязкова.

— А з канём можна? Яму ж таксама холадна,— пажартаваў Аляксей.

— Можна i з канём,— з ганка сказала Вера i пайшла ў хату. Згарнула галавешкі, падгрэбла жар, але больш не села да ляжанкі. Праз акно пазірала, як спрытна Аляксей парадкуе дровы. I зрабілася шкада яго. Настылы, абсівераны, робіць нялёгкую работу.

Пад сэрцам трымцела нейкая тоненькая струна, самі сціскаліся пальцы. Вера чакала. А навошта? Што яна скажа? Лавіла сябе, што хоча бачыцца, гаварыць з ім, i адразу ж апраўдвалася: «Параюся пра драмгурток. Ён жа ўсё ведае, усё ўмее. Можа, згодзіцца памагчы. Я ж бачыла сцэну толькі з залы, а як там усё робіцца, i не ўяўляю».

Аляксей склаў дровы, падцягнуў церассядзельнік i завярнуў каня. Вера сиалохалася, што так i паедзе, i пастукала ў шыбіну. Аляксей кіўнуў галавою, закінуў лейцы на калок ад прызбы, абабіў рукавіцамі з вялікіх падшытых валёнак снег, патупаў па ўсходцах i ціха пастукаў. Вера адчыніла насустрач дзверы.

— Праходзьце, калі ласка, я ж вас сама паклікала.

Аляксей спыніўся на дзяружцы, пасланай у парозе.

— Не, дзякуй. Насляджу вам. A калі паклікалі, слухаю.

Вера зага'дзя падрыхтавала першы сказ:

— Хацела з вамі параіцца, а можа, i папрасіць дапамогі.

Аляксей паблажліва ўсміхаўся, нібы гаварыў з маленькай дзяўчынкай.

— Калі здолею — памагу. Такі ўжо мой лёс, каму-небудзь памагаць. Што ў вас за клопат?

— Разумееце, на педсавеце мне даручылі драмгурток. А я ж нічагусенькі не ведаю i не ўмею. Спектаклі бачыла толькі некалькі разоў...

— Гэта тое, што тут неабходна дзецям i вам.

— Добра вам казаць. Я не ўяўляю нават, з чаго пачынаць.

— Усё пачынаюць спачатку.

— Вам легка жартаваць. А што мне рабіць? Хочацца нечага цікавага.

— Падбярыце цікавую п'есу, пастановачную, з незвычайным сюжэтам, касцюмамі, эфектамі, захапіце дзяцей i пачынайце рэпеціраваць. Калі дазволіце, памагу аформіць. Тэатральную кухню трохі ведаю. Калі вучыўся, вечарамі часам зарабляў у тэатры. Быў рабочым сцэны, памагаў дэкаратарам i бутафорам... Хоць i цяжка будзе, але можна закаціць такі спектакль, што ўсе ахнуць. Бярыцеся, Вера Рыгораўна.

Вера адразу павесялела i засмяялася:

— A факірам вы часам не былі? Вы, здаецца, усё ўмееце i ўсё ведаеце.

— Вы хочаце сказаць — тыповы дылетант... Не, факірам i дрэсіроўшчыкам тыграў быць не даводзілася... Прабачце, трэба ехаць. Галоўнае, не хвалюйцеся.— I ён узяўся за клямку.

— Калі з вамі можна параіцца падрабязней?

— У любы час пасля работы.

Яна падышла да Аляксея, кранулася яго рукі, паглядзела ў вочы i ціха сказала:

— Прыходзьце сёння. У мяне толькі чатыры ўрокі. Буду чакаць,— i кіўнула галавою, нібы пыталася згоды.

Аляксей нічога не сказаў, выйшаў, сеў на сані, зацярушаныя карою, хвастануў ляйчынаю каня i заспяшаўся да школы.

Вера некалькі хвілін стаяла ў зняменні, думала — прыйдзе ці не прыйдзе, паможа ці не? Хацелася, каб прыйшоў, каб параіў, памог. Адчувала, што прыемна быць з ім, слухаць яго, i бянтэжылася пры ім, была трохі скаваная i ненатуральная.

У ляжанцы датлелі, укрыліся белым трапяткім попелам галавешкі. Вера пабіла ix кароткім жалезным прутам, засунула юшку, прыхінулася да гарачага боку ляжанкі i зноў адчула адзіноту, уявіла заснежаныя таежныя прасторы, завірушныя стэпы i тоненькую рабінку на голай уральскай скале. Тугі, казыткі камячок падкаціўся да горла. За вокнамі падаў i шапацеў густы снег.