Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

— Цудоўна! — усцешылася яна. Нават у гэтай, рабочай, апратцы была свежая і вабная.

Ён клапатліва падкінуў яшчэ дроў, каб у доміку было зусім цёпла, а пасля падаў на стол зусім простыя, вясковыя, але ім любімыя харчы — разварыстую бульбу ў місцы, талерку крамяных салёных агуркоў, патэльню з дробна пакрышаным свежым салам, яйкамі, пасыпанымі маладым укропам, а да гэтага паставіў пляшку гарэлкі, якую бярог для якога-небудзь праезжага шафёра-рвача, што, бывае, падвязе сюды, да дач, машыну торфу i не толькі яго, але прадасць найперш таму, хто дасць i грошы, i гарэлку. Убачыць пляшку — меншую плату грашыма возьме.

Калi селі за зроблены ім самім, цяпер накрыты дзеля госці лепшым абрусам стол, калі напоўніў простыя, гранёныя чаркі (лепшыя дома), усміхнуўся:

— Ну, за што вып'ем, мая нечаканая госця?

— За Эдэм, — паэтычна, але лагодна для яго душы тут жа адказала яна, пазіраючы на яго не толькі цёпла, але як нібы на якога мэтра.

— Які ж тут Эдэм?— зноў усміхнуўся, але ўжо калі не гулліва, дык па-зямному радасна. — Мы з вамі ў сціплай хацінцы ў дачным Шанхаі.

— Не, спадар Мікола, мы ў Эдэме. Тут вы i я. Уночы. У цяпле ў непагадзь...

— Паэтка вы, Алачка, — ужо не столькі пакакетнічаў, але ўсцешыўся ён, разумеючы, што ёй, маладой, зусім да твару летуценнасць, a ў дадатак да ўсяго, што яна сама прыйшла якраз да яго, яму трэба толькі радавацца, адчуваць сябе не пакрыўджаным жыццём. — А калі так, дык давайце за паэзію... Усё ж паэзія ёсць паэзія, без яе жыццё было б зусім нецікавае...

— За паэзію, — прамовіла яна з маладым летуценным захапленнем, а то i крыху артыстычна дакранулася да яго чаркі, а пасля рашуча выпіла ўсё да дна, міла замахала рукамі i з ахвотам ухапіла відэлец з невялікім гурком, што ён падаў. Смачна захрумстала, а затым, перабіўшы моц гарэлкі, узялася за бульбу i яечню. — Як усё смачненька, спадар Мікола! Цудоўна! Але вы ўсё ж нядобры...

— Чаму? — запытаў ён.

— Самі шыкуеце тут, а мяне хоць бы раз сюды запрасілі...

— Якое ж тут шыкаванне? — вёў далей сваю ролю. — Кажу ж, тут не сапраўдная дача, а малюсенькі кавалачак зямлі з домікам i садзікам сярод Шанхаю, вясковая праца, вясковы харч. Мне, вясковаму, усё гэта да душы, а вам, гарадской?

— Мне — больш...

— Не ведаю, — паціснуў ён плячыма. — У маёй жонкі-нябожчыцы была гарадская сяброўка, дык яна, пабыўшы толькі адзін раз тут, лічы, ашалела: што вы, людзі? Ды вы тут маеце кавал бруду!

— Я, Мікалай Пятровіч, так не думаю. Я, гарадская, люблю вёску, зямлю, праду. Я люблю вясковых людзей.

— Рэдкая з'ява, Алачка, — на ўсю глыбіню вясковай душы ўсцешыўся ён. — Я ніколі не нападаў i не нападаю на гарадскіх людзей, разумею ix, але сотню разоў бачыў, чуў, як гарадскія пасшіхаюцца з вясковых. Не толькі карэнныя гарадскія, але нават былыя вяскоўцы... Вы ж, Алачка, па адукацыі актрыса — значыць, вы — узвышаная асоба. I раптам — ваша любоў да зямлі, да вёскі, да ўсяго зямнога, а то часамі i заземленага? Ці рэальна гэта?

— А чаму не рэальна, мой гаспадар-валадар? — захоплена адказала яна. — Я ж сама адмовілася быць актрысай, захацела быць звычайнай, зямной жанчынай! — Усклікнула, а пасля апусціла галаву. — Праўда, сталася так, што я нешчаслівая... Але гэта...

Пасля яна толькі пакрышачку пацягвала з чаркі, а калі ён затым падаў гарбату, абхапіла далоньмі вялікі гарачы кубак i зусім даверліва ткнулася лобам у яго плячук:

— Я зусім п'яная, спадар Мікола.

— Ад чаго?

— Я не п'ю. А тут кілішак, а пасля i яшчэ выпіла.

— Затое ўберажэцеся ад прастуды, — не падымаючы рук, але з ахвотай адчуваючы яе голаў на сваім плячы, сказаў ён. — Як я разумею, вы не пойдзеце ўночы, у дождж на станцыю, а заначуеце тут. Дык папіце гарбаты, а тады — пад цёплую коўдру. Так?

— Так, — яна мацней утулілася. — А заадно ведайце: я прыйшла паглядзець, ці не маеце вы якую цётку...

— Паглядзелі?

— Паглядзела. Задаволілася. Нават больш — я ў прадчуванні шчасця...

Калі яна дапіла навар (ад яго ў яе выступілі дробненькія кропелькі поту на лобе, а сама яна аслабла), ён хуценька расклаў у зальцы канапу, паслаў прасцірадла, пагрэў каля грубкі коўдру i падушку, а тады, захоўваючы тон старэйшага, зноў закамандаваў:

— У цёплую пасцель, Алачка!

— Я хачу пасядзець каля грубкі, — закапрызнічала яна. — Я хачу разам з вамі моўчкі паглядзець на агонь.

— Хопіць паэзіі! — пераадольваючы самога сябе, рашуча перапыніў ён. — Хутчэй пад празаічную цёплую коўдру!

— Які вы дыктатар! — яна прытворна пакрыўдзілася, але паслухала, пайшла ў зальку класціся спаць.