Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

Стрымліваў сябе як мужчыну, але нават са страхам адчуваў: закахаўся.

2.

Мікалай меў дачу — калі ў шасцідзесятыя гады не зусім без хітрыкаў рашылі даць пісьменнікам па кавалку зямлі (каб пераціралі не косці ўладзе, a камякі на сваіх градах), дык i ён уступіў у іхні садова-агародніцкі кааператыў i ўзяў чатыры соткі на пясчаным узгорку каля лесу. Спачатку пасадзіў садок, розныя кусты, пакрыху з нябожчыцай апрацавалі, падтлусцілі зямлю, а пасля агоралі невялікі, з дошак, дамок. Калі пазней адмянілі звышстрогія правілы для дачнікаў ды калі крыху абжыўся i сабраў грошай, абклаў домік цэглай, уцяпліў, зляпіў грубку з плітой, прыбудаваў веранду. Для яго i жонкі гэты куточак быў іхнім любімым месцам, яны рваліся сюды кожныя суботу i нядзелю, не на поўдні, а тут адбывалі адпачынкі — корпаліся, наварвалі сабе рознага варэння i самых розных кампотаў, маючы неблагую падмогу да сваіх сціплых заробкаў, гадавалі на свежым паветры i на вясковым малаку дзяцей, адпачывалі душой пасля гарадскога тлуму. Сын i дачка, калі былі малыя, таксама ездзілі сюды з ахвотай, любілі памагчы ў рабоце, пакатацца тут на веласіпедзе альбо пасядзець вечарам каля цяпельца, але цяпер, калі падраслі (сын на трэцім курсе інстытута, дачка перайшла ў дзевяты клас), на дачу ездзіць ужо не хочуць — ледзь даклічашся, каб прыехалі ды сабралі трускаўкі, парэчкі альбо абабралі гатунковыя яблыні. Дык ён цяпер на выхадныя прыязджаў адзін i пыніў тую работу, што раней рабілі ўдваіх з нябожчыцай. Гэтая работа спрыяла яму засяродзіцца, адагнаць боль i смутак па заўчаснай страце любімага чалавека, давала сілы на новы тыдзень. Можа, найперш з-за яе, сваёй дачы, ён адчуваў сябе яшчэ ніштавата i, як кажуць, выглядае маладжава.

Вось сёння, за кароткі, але цёплы кастрычніцкі дзень бабінага лета, даволі легка выкапаў глыбакаватую яміну, пасек, закінуў у яе пустазелле ды розныя дадаткі да яго i засыпаў зямлёй, каб пазней, вясной, на гэтым месцы паставіць парнічок пад агуркі. Калі пачало цямнець, пакінуў работу, памыўся, пераапрануўся, запаліў у грубцы і паставіў на пліту чыгунок з бульбай. Паколькі не было электрычнага святла, дык адчыніў дзверцы ў грубцы, сеў на невысокі ўслончык i задумліва пазіраў на агонь, адчуваючы нейкае незразумелае прыцягкенне i супакой — так, мусіць, некалі, у сівыя часы, вечарам сядзелі каля вогнішча i задумліва пазіралі на яго нашы дзікія (ці, можа, зусім не такія) продкі. Тым больш вабна было сядзець каля цяпла таму, што на дварэ зусім нечакана ўсхадзіўся вецер i зацубаніў ужо не лагодны, a золкі асенні дождж.

Яго засяроджаную задумлівасць парушыў тупат за акном i нечаканы стук у дзверы веранды — можа, ішоў хтосьці з суседзяў па нейкай патрэбе.. Па запалкі альбо па соль. А можа, разам пасядзець i пагаманіць пра жыццё-быццё, бо ўдзёнь кожны длубаецца на сваёй гаспадарцы.

Ён падняўся, адчуваючы прыемную стомленасць у плячах, спакойна адчыніў дзверы i гукнуў у цемень за верандай:

— Незамкнёна. Заходзьце.

Нечаканы госць незнаема зашкрэбаў па дзвярах, нарэшце абмацаў клямку, адчыніў дзверы i хуценька шмыгнуў у веранду — хутчэй ад струіны вады, што цурболіла з даху. Жанчына. Маладая.

— Можна, спадар Мікола?

Устрапянулася сэрца, пыхнула гарачыня па ўсім целе: Алачка.

—Калі ласка, — пахрабрыўся, адступіў, а пасля, калі зачыніў за ёю дзверы. У святле, што зыркала з грубкі, убачыў: Алачка ў чорных туфлях, у чорных панчохах, у жоўтай, з вялікімі чорнымі кружочкамі, пераціснутай вышэй паясніцы ременем сукенцы i з чорнай сумачкай на плечуку. Без парасона і плашча. А паколькі сукенка намокла, дык яна прыліпла, цесна аблягае цела — пакатыя плечы, узгоркі грудзей, клубы. Ён ужо шчыра здзівіўся:

— Адкуль вы?

— Не з неба. З электрычкі, — усміхнулася, здаецца, мала што бачачы, бо яе акуляры запацелі ад цяпла. — Гасцявала ў сяброўкі ў Маладзечна, вярталася дадому, засумавала i рашыла злезці ў Зялёнм i наведаць вас. Толькі адышлася ад станцыі, як лінуў дождж. Але я рашыла не вяртацца...

— Вы ж можаце прастудзіцца, — схамянуўся ён, кінуўся ў другі пакой да шафы, дзе было яго i жонкі-нябожчыцы адзенне, узяў яе халат, але пасля перадумаў, абмацаў сваё лепшае трыко i гукнуў: — Хадзіце сюды, калі ласка.

Яна паслухала, узяла трыко і, калі ён выйшаў, пераапранулася. І рубашка, i штаны былі ёй завялікія, дык яна закасала штаны i рукавы. На ногі ёй даў свае цёплыя шкарпэткі.

Сядайце i грэйцеся каля агню, — закамандаваў, наўмысна выбіраючы тон старэйшага чалавека, а калі яна паслухмяна апусцілася на ўслончык, зняў са сваіх плячэй цёплую куртку i накінуў ёй на плечы. — Хутка будзем есці гарачую бульбу з гуркамі, піць навар з маліны.