Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

— Не вагайцеся, хадзем, — здаецца, добра зразумела, што ў яго на душы. — Не бойцеся. Я не легкадумная i не драпежная, каго-каго, а вас не пакрыўджу... Мне сёння чамусьці вельмі сумна. I вам, думаю, не зусім весела. Дык чаму нам, гаротнікам, не пабыць разам?

— Што вы робіце са старым чалавекам? — пачаў бараніцца ён ды, канечне ж, слаба, паклаў у папку недачытаны артыкул. — Але перасцерагаю, Алачка: кепскі з мяне кавалер. Не для вас, такой юнай i абаяльнай. Вам яшчэ трэба хлапечыя заляцанні, высокія словы, летуценныя позіркі ў неба i любаванне зоркамі, шэпты пра вялікае каханне, вернасць... Я ж, Алачка, — уздыхнуў, — даўно ўжо іншы. Цвярозы i чэрствы. А яшчэ сумны i нецікавы.

— I я ўжо не дзяўчынка, — адказала яму. — Мне, ведайце, цяпер трэба не заляцанец i не шаптун, а сталы чалавек, каб я, безабаронная, магла адчуць трывалую падтрымку. А што да вас, дык не нагаворвайце на сябе лішняе...

— Ну, Алачка! Здзіўляеце вы мяне! — сказаў нібы жартам, але з амалоджаным хваляваннем.

— Я — жанчына, Мікалай Пятровіч. А жанчыны ёсць жанчыны. Таямнічыя i эмацыянальныя.

— Штурхаеце мяне да трагедыі! Змусіце захапіцца, а то нават i закахацца ў вас, а пасля жорстка пакінеце. Дык што мне тады рабіць? Старому i пакінутаму?

— А гэта ўжо вашы, мужчынскія, клопаты, — загарэзавала, выходзячы з рабочага пакоя. A калі вымкнуліся на ясны акадэмічны двор з жаўтаватымі дрэвамі, пайшлі ўздоўж сухой i пыльнай вулачкі, узяла яго пад руку.

Бач ты, здзівіўся, думаў: перагарэла ўжо ў ім усё маладое, не будзе нічога інтымнага мець з жанчынамі, настроіцца на затуханне i на старасць, на дажыванне пры дзецях. Ажно не. Зноў, як i некалі ў маладосці, неспакойна i хвалююча трапечацца сэрца, трывожыцца душа, i, што ні кажы, прыемна ісці з маладзічкай, ад якой аж гэта змушае быць i ўзнёслым, i па-хлапцоўску ўзбуджаным, рабіць самае простае глупства.

— Ці не здаецца вам, — вось адно з ix само міжволі вырвалася ў яго, — што ўсе прахожыя пазіраюць на нас i думаюць: ідзе бацька з дачкой?

— Затое здзіўляюцца: які малады бацька i якая ўжо сталая дачка! — хутка i, як здалося яму, удала адказала яна.

— Ну, Алачка!

— Што, Мікалай Пятровіч? — прытулілася.

Ён, заміраючы, адчуў дотык яе маладога цела — канечне ж, крамянага, пяшчотнага i загарэлага, урэшце, дужага і вёрткага.

— Што падумаюць пра нас нашы калегі! — зноў быццам не сваім голасам сказаў ён. — Хтосьці, будзьце пэўныя, падгледзіць, што мы вось так шпацыруем.

— Няхай, Мікалай Пятровіч, думаюць, гавораць усё, што хочуць, — здаецца, зусім спакойна i разважліва, нібы старэйшая за яго, прамовіла яна. — Чаму мы не можам пабыць разам? Каго мы гэтым крыўдзім альбо каму прыносім боль?

Яна гаварыла праўду, але нечаканую i не зусім натуральную. Калі наблізіліся да падземнага ўвахода ў метро, ён прамовіў:

— Вось ваша станцыя...

—Якая станцыя! Якое вяртанне ў шпакоўню! — усклікнула яна. — Я хачу ў кіно!

Рашуча пацягнула яго ў скразняковую i халаднаватую ад белай пліткі падземку (калі люд, выходзячы з метро, адчыняў шкляныя дзверы, дык сюды неслася сухое, настоенае цэментам i машынным маслам цяпло), а з падземкі павяла на другі бок праспекта — да шэрага, паўкруглага, з вялікімі шклянымі вітрынамі кінатэатра.

Як на тое, хоць ішоў амерыканскі фільм, былі вольныя білеты, i неўзабаве ён з Алачкай ужо зайшоў у досыць прасторнае, пахкае араматнай кавай фае, дзе былі ў высокіх кадоўбчыках кветкі, столікі, буфет. Ад напітку i бутэрброда Алачка адмовілася, але вось узяць марожанае згадзілася. Калі купілі яго ў пажылой прадаўшчыцы, падаліся ў залю, на десвіцы i ў фае на другім паверсе кідаючы позіркі на фотаздымкі славутых акцёраў.

«Гэтая Алачка таксама магла б быць папулярнай актрысай, — падумаў, — але чамусьці не пайшла ні ў тэатр, ні ў кіно».

У зашторанай паўцемнаватай залі знайшлі свае месцы, селі сярод рэдкіх маладых пap i адзінокіх пажылых людзей; Алачка даверліва прытуліла голаў да яго плечука i прашаптала:

— Будзем, Мікалай Пятровіч, не напружаныя, а свойскія.

— Ёсць!

У гэты дзень іхнял «свойскасць» скончылася тым, што ён пасля правёў яе на метро, а сам — узрушаны, з заблытанымі пачуццямі — паехаў аўтобусам дадому.

На новым тыдні яны схадзілі ў тэатр, а затым яна запрасіла яго дадому — памагчы пачапіць на сцяне ў яе аднапакаёўцы дыван, парамантаваць канапу, кран на кухні. Кожны раз яе дачкі не было дома, яна частавала яго чаем i пячэннем; апошні раз, калі адыходзіў, дык яна, пунсовая i ўзбуджаная, быццам незнарок прытулялася, нават цмокнула ў шчаку, але ён нібы не заўважаў нічога, баяўся пакрыўдзіць яе, знешне смелую, гарэзную, а на самай справе слабую i безабаронную.