Вінцэсь Мудроў - Ператвораныя ў попел

На наступны год “gloria mundi” Валерыя Абадзінскага пачала паволі мінацца: на сцэну — у літаральным і ўскосным сэнсе — выйшлі новыя куміры — вакальна-інструмэнтальныя ансамблі. Абадзінскага яшчэ круцілі на танцах і школьных вечарах, але рабілі гэта, хутчэй, па інэрцыі. Зрэшты, на вёсцы сьпявак у 1970-м быў па-ранейшаму папулярны. Тою парою давялося мне пабываць на танцах у адным зь вясковых клюбаў Гарадоцкага раёну і ня менш за сорак разоў за вечар пачуць абадзінскавае “Неадпраўленае пісьмо”. “Саракапятка” была дарэшты заежджаная, у адным месцы сьпявак пачынаў заікацца і таму ля прайгравальніка сядзеў падшпарак, які мусіў перасоўваць гуказдымальнік у “заікастым” месцы. Калі-нікалі падшпарак не пасьпяваў гэта зрабіць, Абадзінскі пачынаў заікацца і мясцовы “кароль танцаў”, які кружляў па клюбе ў абдымках загадчыцы гэтага самага клюбу, кожнага разу азіраўся і з робленай суворасьцю гукаў падшпарку: — Мішка... натаўку!

Прыкладна ў той самы час сьпявак наведаў з гастрольнымі канцэртамі Беларусь. Да Наваполацку не даехаў, а вось у Віцебску гастраляваў і гастролі тыя спарадзілі шмат розных чутак і плётак. Называліся, у прыватнасьці, прозьвішчы нейкіх віцебскіх дзевак, зь якімі, нібыта, Абадзінскі сядзеў у рэстаране. Распавядалі яшчэ адну вусьцішную гісторыю пра тое, як сьпявак лез сярод ночы ў інтэрнат тамтэйшай музвучэльні. Гэтую гісторыю распавядалі розныя людзі, і ўсе яны адзначалі адну дэталь: Абадзінскі лез у інтэрнат у пакамечаным пінжаку.

Праз пару месяцаў пасьля гастроляў Беларускае тэлебачаньне паказала запіс сустрэчы з гастралёрам у тэлевізійнай студыі. Вяла сустрэчу дыктарка Людміла Старадумава.

— Валера, як вы прыйшлі на сцэну? — пыталася Людміла.

— Спачатку я сьпяваў у Масканцэрце, а потым мяне прыкмеціў Алег Лундстрэм, — адказваў Валера, наіўна маракуючы, што згаданае ім прозьвішча знаёмае беларускім тэлегледачам.

— А якая вашая ўлюбёная песьня? — пыталася дыктарка, і сьпявак завучана адказваў: — Мая ўлюбёная песьня «Анжэла»... Я нават дачку сваю назваў Анжэлай...

Я глядзеў тэлевізар, у вушах маіх гучалі песьні Beatles & Rolling Stones і рукі сьвярбелі ад палкага жаданьня запусьціць у блакітны экран рыплівым табурэтам.

Зрэшты, не я адзін хваравіта крывіўся, слухаючы Абадзінскага. Крывіліся і тадышнія партыйныя ідэолягі. І сьведчаньнем таму стаўся артыкул у “Правде”, аўтар якога грунтоўна прайшоўся па рэпэртуары сьпевака, назваўшы яго пошлым і не адпаведным высокім крытэрыям савецкага мастацтва. Артыкул наагул быў напісаны бойка, спрытна і не бяз гумару. Праўдзіст, у прыватнасьці, параіў Абадзінскаму перарабіць радок “Усходняй песьні” і сьпяваць у рыфму: “По ночам в тиши-и я пишу стиши-и...”

Атрымаўшы адпаведную дырэктыву, кінуліся выкрываць Абадзінскага і менскія газэты: “Знамя юности” прысьвяціла гэтай тэме цэлую газэтную паласу. Праўда, гэтым разам ганіўся не літаратурны бок рэпэртуару, а манера паводзінаў сьпевака. Асабліва не падабалася менскім газэтчыкам тое, што сьпявак, пад час выкананьня сваіх песьняў, сыходзіў са сцэны і ўкленчваў перад якой-небудзь кабецінай.

Артыкулы такія сьведчылі за адно: Абадзінскі чымсьці не дагадзіў уладам. “Не жадае, відаць, выконваць песень “грамадзянскага гучаньня”, таму і мае праблемы”, — падумаў я, адкінуўшы “Знамя юности”, але свайго стаўленьня да сьпевака не зьмяніў. А неўзабаве Абадзінскі прыехаў у Наваполацак і мой сябрук, Сашка Мікуліч, падбіў схадзіць на канцэрт.

Народу ў залю набілася як завязаць — гледачы стаялі нават у праходах. Ну а я, слухаючы абрыдлыя зонгі, гіранічна пасьміхаўся, пазяхаў у кулак і адно пытаньне не давала спакою: ці будзе Абадзінскі выконваць песьні “грамадзянскага гучаньня”? Праваруч ад мяне сядзела дзяўчына школьнага веку, якая акуратна біла ў ладкі, пару разоў крыкнула зь месца: — «Восточную»! — а пачуўшы першыя акорды песьні “Что-то случилось”, залілася несуцешнымі сьлязьмі. У дзяўчыны, відаць, з гэтай песьняй былі зьвязаныя нейкія асабістыя перажываньні — якія-небудзь любошчы на суседавай адрыне — вось яна і дала волю пачуцьцям.

Адну ПГГ Абадзінскі ўсёж такі прасьпяваў: “Баляду пра сьцяг” на словы Робэрта Раждзественскага, але гэтым справа і абмежавалася. Песьня мела выяўныя рысы постмадэрнізму: забіты на полі боя жаўнер паўстаў зь мёртвых, абкруціўся палкавым сьцягам і рушыў на ворага. Пры гэтым, калі даваць веры аўтару словаў, “парня пуля не брала — сплющивалась пуля”.

Пры канцы Валеры прасьпяваў, па просьбах глядачак, “Усходнюю”, сышоў, па старой завядзёнцы, са сцэны і ўкленчыў перад кабетай — потым казалі, што гэта была жонка дырэктара Палаца культуры, у якім ладзіўся канцэрт. Апошнія словы песьні: “Быть может мне ты скажешь “да” — Абадзінскі прасьпяваў, стоячы на каленях, а потым, калі музыка сьціхла, дадаў ад сябе асабіста: — Ну, скажи!