Ігар Бабкоў - Хвілінка

Урэшце, поўны перажытым, прынц вырашае вярнуцца ў сваё каралеўства.

Вяртаецца. І са здзіўленнем бачыць, што ўсё змянілася.

Яго ніхто не ведае, не пазнае. Ды і ён сам не пазнае анічога. І анікога. Дрэвы, вуліцы, дамы — усё іншае. Толькі рака, на беразе якой ён любіў сядзець у дзяцінстве, нясе ўсё тыя ж воды.

Ён сядзіць на беразе, на тым самым месцы. Думае пра раку часу, пра тое, што гэта мы, нашыя жыцці ёсць яе водамі. І пра тое, кім мы становімся, калі выходзім на той бераг.

Урэшце знаходзяць старога, які дажывае апошнія дні. Пытаюцца, ці памятае ён прынца. І той прыгадвае: калі ён быў маленькім хлопчыкам, ягоны дзед расказваў яму гісторыю пра сына караля, які выправіўся ў дарогу і не вярнуўся...

***

Удругой гісторыі на раніцу яго даганяе ганец: кароль смяротна хворы, суседзі пра гэта даведаліся і распачалі вайну.

Ён вымушаны вярнуцца і ўзначаліць войска.

Яны выступаюць з гораду пад гукі трубаў, у бліскучых латах, з прыгожымі штандарамі.

Побач верныя сябры і Гавінда, стары настаўнік, які навучыў яго ўсяму. Яны не сумняюцца ў перамозе — у іх сэрцах палымнее адвага і праўда на іх баку.

Але сябры гінуць адзін за адным. Руйнуюцца гарады, палаюць вёскі. Свае і чужыя. І не таму што штосьці не так, наадварот, усё так, ідзе вайна, а на ёй заўсёды гінуць героі.

І вось апошняя бітва.

Яны стаяць на полі Куру, стомленыя, але нязломныя.

Ён углядаецца наперад, туды дзе мусяць быць ворагі.

Але поле, якое хвіліну таму здавалася звычайным месцам, раптоўна ажывае. Дыхае, стогне, шапоча, чагосьці чакае. А яшчэ праз хвіліну ён разумее. Перад ім засеянае чалавечымі жыццямі, палітае крывёю, неспатольнае поле смерці.

Надыходзіць адчай.

У роспачы ён пытаецца Свайго Бога, навошта свет такі, а не іншы.

Бог увасабляецца ў чалавека. І яму адказвае.

***

Трэцяя гісторыя самая доўгая, але магла б укласціся

ў адзін абзац, ці нават сказ.

Ён сустракае ў лесе дзяўчыну, і з ёй застаецца.

У гісторыі толькі дзве сцэны.

У першай прынц прачынаецца зранку і спускаецца да ракі.

І там бачыць яе. На другім беразе. Яна падымае вочы і іх пагляды сустракаюцца. На момант. Толькі на адзін момант.

Ён усё разумее. Спыняе падарожжа. Адпускае сяброў. Просіць яго не шукаць, і нікому нічога не расказваць.

І другая сцэна.

Як праз многа-многа год, у далёкай вёсцы, да якой не так проста дабрацца, стары чалавек расказвае малым дзеткам пра маладога прынца. Які жыў у палацы і пакінуў усё дзеля адной цудоўнай дзяўчыны.

Дзеці слухалі зачаравана, як казку. І прасілі расказаць больш пра само каралеўства, пра гарады і палацы. Пра далёкія краіны. Пра ўсё тое, што малады прынц пакінуў. Ад чаго адмовіўся.

Яны ведалі, што так не бывае.

Але ж побач сядзела бабуля, і не пярэчыла.

І чамусьці шчасліва плакала.

***

І нарэшце чацвертая.

Ён блукае па свеце.

Паўсюль бачыць адно і тое ж: людзі прымаюць свае сны за рэальнасць, а ў рэальнасці жывуць нібыта ўва сне.

Ён шукае настаўнікаў, тых, хто мог бы яму растлумачыць, што адбываецца. І ці ёсць у гэтым іншы, схаваны сэнс.

Праводзіць месяцы і гады ў роздумах і практыкаваннях.

Вакол яго пачынаюць збірацца вучні, хаця ён адмаўляецца быць тым, хто ведае.

Ён ужо пасівеў, але так і не знайшоў нічога пэўнага.

Сядае каля старога дрэва і абяцае не сыходзіць з месца, пакуль не зразумее ўсё.

Заплюшчвае вочы. Патрапляе ў сябе самога.

І нарэшце абуджаецца.

***

Леа сказаў гэта з радасцю і гонарам, як быццам у тым абуджэнні прынца была і яго заслуга.

Так, абуджаецца. І са здзіўленнем разглядаецца навокал.

Гарыць усё тое ж вогнішча. Стары пустэльнік глядзіць у казанок, памешвае супчык.

Ён пачынае ўсё разумець. І яго працінаюць пачуцці жаху і асалоды.

Жаху — бо тое, што так вабіла і спакушала, здавалася чымсьці неверагодна доўгім, амаль бясконцым — уклалася ў некалькі імгненняў сну, і нават супчык не паспеў згатавацца.

Асалоды — бо толькі калі жыццё завершанае, яно набывае іншы сэнс, адасоблены і дасканалы.

***

Памешвае кашу, сказаў я. У казанку варылася каша.

Каша, супчык, абое рабое, сказаў Леа. Можа, там быў бульёнчык, можа, разаграваўся плоў, ці нават гатавалася рызота. Чаму не? Цяпер ужо не праверыць.

Наўрад ці рызота, сказаў я. Рызота не памешваюць.

Значыць, не рызота, сказаў Леа. Зрэшты, стравы маглі быць самымі рознымі.

Істотна іншае.

Гэта я быў тым пустэльнікам, каля вогнішча.

Мусіць быць месца, адкуль бачныя сцежкі. Дзе можна гаварыць пра маршрут. Пра Цэлае.