Ігар Бабкоў - Хвілінка

Вуда была часткай абсталюнку вандроўніка, ён збіраў яго больш за пятнаццаць год. Туды ўваходзілі таксама сякерка, нож, рондалі з трыногай і шмат якія іншыя рэчы, пра якія звычайна прыгадваеш ужо на месцы, калі позна.

Асабліва ён ганарыўся намётам: устойлівы, цёплы, добра прадуманы. Канечне, можна было спаць і ў машыне, выцягнуўшы сядушкі, — у ягоным старэнькім мінівэне месца хапала. Але намёт даваў адчуванне малога дома, і гэта было важна.

***

Адзіная рэч, што выбівалася з прадуманай турысцкай ідыліі, ляжала на самым бачным месцы, над бардачком.

Гэта была кніга.

На вокладцы можна было прачытаць назву: Падарожжа на Захад. І ўнізе, значна меншымі літарамі: класічны кітайскі раман XVI стагоддзя. Прозвішча аўтара не было, затое была карцінка: кампанія з чатырох сяброў, вельмі дзіўных, ішла па дарозе. Наперадзе — маленькі чалавечак з тварам малпы, які вёў будыскага мніха. За імі ішоў чалавек з тварам дзіка. Замыкала шэсце дзіўная істота, падобная адначасова на каня і дракона.

Можна было падумаць, што гэта кітайскія народныя казкі, калі б кніга не была такая тоўстая. Яна без сумневу мела больш за тысячу старонак. А можа, нават і паўтары.

Кніга ляжала ўпэўнена, яна відавочна прыжылася. І ўсё ж калі Багдана хтосьці запытаўся б наўпрост, што яна робіць у машыне, ён не адразу знайшоў бы, што адказаць.

Яе падарыў Францішак, на пачатку іх знаёмства. Перадаў праз Эву Дамініку. Сказаў, што гэта адна з самых важных і вясёлых гісторый, што прыдумалі кітайцы. І што чытаць яе зусім не абавязкова. Але, калі яму прыйдзе час адправіцца ў сваё падарожжа, кніга мусіць быць побач. Як талісман, ці нават як дарожная мапа.

Багдан тады пакрывіўся, і, ясна, вырашыў прачытаць усю кнігу. Прынцыпова. Але гэта апынулася не так проста.

Галоўны герой кнігі, Сунь У-кун, князь малпаў, выпраўляўся ў падарожжа на Захад, каб знайсці і прывесці будысцкія сутры сапраўднай мудрасці. Уласна кажучы, выправіўся па сутры мніх Сюань Цзан, а Сунь У-кун вырашыў быць ягоным спадарожнікам.

Кніга была хронікай гэтай вандроўкі. Напоўненай прыгодамі, духамі і пярэваратнямі, страшнымі пячорамі, магіяй, сябрамі і ворагамі.

Ён пачаў чытаць з энтузіязмам, але хутка выдыхся. Паспрабаваў другі і трэці раз. І быў здольны дацягнуць максімум да пяцісотай старонкі. А калі збіраўся працягваць чытанне, разумеў, што ўсё забыў і трэба пачынаць ад пачатку.

***

Аднойчы, у спадзяванні дайсці да канца, ён павёз кнігу з сабой на адпачынак, у Крым. Там ён не змог прачытаць ані радочка. Але пры вяртанні з ім здарылася вясёлая гісторыя.

Набліжаліся чарговыя выбары, ён, канечне ж, быў у адпаведных спісах. І на пераходзе памежнік адразу выклікаў па тэлефоне чалавека без формы, які ўзначаліў праверку. Пачалі з квіткоў, распыталі правадніцу, ці ён сапраўды сядаў у Феадосіі і ці не падсаджваўся хто да яго па дарозе. Пасля пачаўся агляд рэчаў. Здавалася, яны гатовыя былі перагледзець усё, да апошняга гузіка. Гэта было не дзіўна — на памежных пераходах шукалі кур’ераў з грашыма і патрабавалі надзвычайнай пільнасці.

Багдан тады зусім не хваляваўся. На ім быў шакаладны загар, побач у купе сядзела прыгожая спадарожніца, у гонар вяртання быў ужо адкаркаваны крымскі партвейн. Усё гэта настройвала на лагоднае і крыху паблажлівае стаўленне да людзей, што займаюцца сумнай і, па вялікім рахунку, нікому не патрэбнай працай у такую чароўную летнюю раніцу.

Але тут чалавек без формы знайшоў кнігу.

У першыя секунды ён, напэўна, падумаў, што перад ім муляж, у якім і схавана ўсё, што ім патрэбна. І рынуўся на яе, як каршук на здабычу. Бо такіх вялікіх кніг не бывае, прынамсі, іх не возяць з сабой на адпачынак.

Але гэта была толькі кніга.

Відавочна расчараваны, ён пачаў меланхалічна гартаць старонку за старонкай. Як быццам штосьці спадзяваўся знайсці між імі. Уважліва вывучыў вокладку і выходныя дадзеныя. Урэшце запытаўся, пра што яна.

Адказ Багдана — пра пошукі заходняй мудрасці — яго ўзбадзёрыў, прымусіў узяцца за выбарачнае чытанне.

Скончыўся час, адведзены на праверку, потым час, адведзены на затрымку, а капітан (Багдан пра сябе пачаў называць яго капітанам) аніяк не мог адарвацца. Відавочна, кніга яго інтрыгавала і прыцягвала сама па сабе.

Было такое ўражанне, што ён забыў на сваё важнае заданне і цяпер блукаў разам з героямі па лабірынтах кармы, у пошуках адказаў на так і не зададзеныя пытанні.

Урэшце цягнік скрануўся і асцярожна рушыў. Капітан застаўся ў купэ ажно да Гомеля. Ён апынуўся аматарам дэтэктываў і дасціпна разважаў пра заняпад жанру: плыткія матывацыі персанажаў, шаблоннасць характараў і неразуменне спецыфікі следчай работы.