Алесь Разанаў - Рэчаіснасць

Вяртацца.

54

Творыцца паступова
У целе гліны
Цела быцця,
А ў ім,
Калі яно створыцца,—
Цела думкі,
А ў ім,
Як яго сарцавіна,—
Цела святла:

Драбіна,
Якая вядзе
Да Бога.

Пільнуеш свой час
І сама
Няўзнак здымаешся,

Але ўсе роўна
Заўсёднай апораю
Застаешся.

55

Тоесны
Нечаму іншаму,
Чым таму,
Кім існую,
Ад рэчаў
Скіроўваюся да гліны —

Жывы,
Але мёртвы,
Да мёртвай,
Але жывой.
І болей нікога няма
І нічога няма:

Адно перад тым
Як сустрэцца —
Р о с т а н ь ,
Адно перад тым
Як расстацца —
С у с т р э ч а .

56

Перамагаеш
Без перамогі,
Дзейнічаеш
Без учынку,
Жывеш
Без жыцця.

Паміж назоўнікам і дзеясловам
Сутонішся ў спраўджаным
І світа еш
У тым, што спрабуе
Стацца сабой,—

Часціна
Інакшай мовы,
Што не засвойваецца,
Як назоўнік
І як дзеяслоў.

57

Паклікала —
Але не назвалася.

Уначы,
У цьмянай размове
З нераспазнаным,
Я ўпэўніўся,
Што не памру,
А памяняюся месцам
З нераспазнаным.
І стаў чакаць,
Калі развіднее,
А развіднела —
Убачыў мертвую гліну
І прачытаў уголас
Яе імя.

58

Калі дакранаюся да яе,
Яна
Нешта інакшае ўжо,
Чым гліна.
Усё,
Што збылося,—
Знікла.
І што не збылося —
Знікла.

Няма ні жывых,
Ні мертвых,
Ні пераможаных,
Ні пераможцаў.

І толькі страла
У нерухомай пространі гліны
Ляціць
З пачатку ў канец.

1

У летапісах уцалелых
Знаходжу
Радкі пра цябе,
У старадаўніх паданнях —
Згадкі.

Адлюстраванне,
Якое амаль патанула
У глыбіні векавечнай,

Рэха,
Якое амаль супала
З пахмурлівай
Далечынёй.

2

Не аддае цябе
Даўніна,
Невараць
Не вяргае,
Не адпускае
Нябыт.

Твае палачане
Цябе не бачаць,
Цябе твае крывічы
Не чуюць,
Цябе нашчадкі твае
Успомніць не могуць.
А ты
Прымаеш усё, што ёсць,
Але ўсё адно,
Але ўсё адно
Згадзіцца з гэтым
Не хочаш.

3

Клічу цябе,
Каб прыйшоў
У сённяшні дзень
I прывёў
3 сабою стагоддзі,
Пакінутыя ў мінулым.

Звяртаюся да цябе,
Каб страту,
Што забірае
Людзей ад людзей
I чалавека ад чалавека,

Перааспрэчыў.

4

Хто
Знік мазусім,
Не пакінуўшы ў свеце
Следу,
Хто
У свой след увасобіўся
I стаў знаны.

А ты
Усё застается
На той мяжы,
Дзе нябыт
Супадае з быццём:

Чакаеш,
Калі стане іншаю
Неўміручасць?

5

Як убірае ў сябе
Чалавек
Свой век,
Так убірае
I памятае чалавека
Імя,
Яму дадзенае нараджэннем
I спраўджанае жыццём.

Удумваюся ў яго,
Услухоўваюся ў яго,
Трымаю яго на вуснах.

I ключ,
i замок,
I прастора,
Належная іншаму вымярэнню,—
Імя,
Што прыйшло ад цябе,
Каб весці
Цяпер да цябе:

Усяслаў Чарадзей.

6

Няхай не думае чалавек,
Што тут,
На зямлі,
Ён найпершы
I найвялікшы.

Няхай зразумее,
Пакуль не зляцеліся крумкачы
I не збегліся лісы,
Сваё прызначэнне
I месца.

Няхай,
Калі здолее,
Да цябе
Падыдзе i вымавіць:

«Бог ува мне,
I Бог у табе,
І над усімі
Намі».

7

На кожную ўладу
Ёсць яшчэ большая
Ўлада,
На кожную перамогу
Ёсць яшчэ большая
Перамога.
Шукаеш той стан,
Той адзіны стан,
Што цалкам цябе
I выявіць,
i ўвасобіць,
I ад здабытку,
Даступнага ўсім,
Адмаўляешся,
I знаходзіш
Сябе на шляхах
Невядомых.

Не ведае ўшана,
Якія найменні
Табе прысвяціць,

I ўхвала,
He маючы слоў параўнання,
Нямее перад табою.

8

Ззяючы ўсімі
Колерамі вясёлкі,
Плыве над зямлёю
Дзівосны змей,
А валхвы
Збіраюцца разам i вызначаюць:
«Таго, хто цяпер нарадзіўся,
Вясткуе падзея,
Вітае неба»,—
I пойдуць
Сцяжынамі з'явы,
I знойдуць
Цябе.