Генрых Далідовіч - Кліч роднага звона

— Зірні, любенькі мой, на вакно: днее...

5

Пасля гэтай ночы было безліч сустрэч — у Гэльчынай хаце, пакуль у сыноў гасцявала яе маці, а затым у лесе, па дарозе ў горад i з горада, у жыце, a ўвосень ён зноў прыходзіў у яе дом — толькі не праз дзверы, а праз загадзя прачыненае Гэлькай акно. Аднойчы, калі яны разгуляліся i забыліся пра асцярогу, нечакана ў дзверы спальні пачуўся стук Гэльчынай маці:

— Гэлька?

Яны, як дзеці-шкоднікі, заціхлі, але не выпусцілі адно аднаго з абдымкаў.

— Гэлька, чуеш ты ці не?

— Што, мама? — «сонна» запытала тая.

— Табе блага?

— He.

— А чаго ты кідаешся па пасцелі, стогнеш, а то i енчыш?

— Сніла сон. Cпi i ты, не замінай. I калі ласка, не зважай на мяне!

— Не пазважай, калi ледзь не плачаш, просішся, як бы хто душыць цябе.

Ды толькі здаецца маладзейшым, што можна легка падмануць старых. Вось i Гэльчына маці першы час нібы не здагадвалася, як цяпер жыве яе дачка, але падазрона пачала адводзіць убок вочы, больш не загаворваць пра яе замужжа. Аднойчы вечарам, бачачы, як Гэлька, вымыўшыся i змяніўшы на сабе адзенне, вычэсваецца каля люстэрка i ўсміхаецца сама сабе, запынілася за плячыма:

— Ты болей выхарошваешся на ноч, чым на дзень...

— Я ж яшчэ маладая, дык i ўночы павінна добра выглядаць,— аджартавалася Гэлька.

— Для каго?

— Для сябе.

— Толькі для сябе?

— I для вас, мама.

— I ўсё?..

Гэлька вельмі не збянтэжылася, але з хваляваннем адчула: яе сакрэт — ужо не сакрэт для маці. Ды нібы спакойна запытала:

— Вы на штосьці намякаеце, мама?

— Ды маю што сказаць...

— Гаварыце.

— Ды трэба ўжо сказаць...

Гэлька не азіралася, больш чым засяроджана разгладжвала шчокі, але напружылася ўся, чакаючы, што i як скажа маці. Пазней можа быць яшчэ страшнейшае — тады, калі зноў загаворыць пра яе ўся веска.

— Каго ты прымаеш?

— Калі?

— Не дурыся, дачка,— незадаволілася маці.— Не глухая, дык чую, як ты адчыняеш па начах акно i нехта лезе праз яго ў тваю спальню.

— Гэта ўсё вецер, мама!

— Вецер-шмецер! I з ім хіхікаеш, ложак ломіш?!

— Выдумшчыца вы, мама!

— Ага, «выдумшчыца!» Толькі вось думаю: той начны вецер — не халасцяк i не ўдавец, а жанаты мужчына! — A паколькі Гэлька змаўчала, дадала: — Найперш жанаты будзе не праз дзверы хадзіць, а праз вокны лазіць! Ды i ў вёсцы, ведай, ужо здагадваюцца пра ўсё. Не раз чула я ад кабет: проста на вачах твая Гэлька пахарашэла...

— Праўда, я пахарашэла, мама?— запытала Гэлька i нават крутнулася перад люстэркам.— Значыць, мне на карысць начны вецер!

— На карысць усё было б, каб той не лазіў употай да цябе ўхажорам праз акно, a хадзіў мужам праз дзверы,— папікнула маці.— Значыць, ён, кажу, жанаты, мўсіць таіцца.

— Ты, мама, добры следчы!

— Глядзі, скора нехта i іншы следчым стане! Той не будзе з табой перастарэкваць, a i красу тваю змарнуе, i вокны нашы памалоціць, што напраўду тады ў хаце вецер засвішча! I не паскардзішся нікому!

Гэльчыны рукі міжволі замёрлі, а на лобе сабраліся маршчыны.

— Мама,— прамовіла ўсёй душой.— Я кахаю яго, а ён кахае мяне. Мы вельмі шчаслівыя.

— Ён — жанаты?

— Жанаты.

— Хто ён? Ці не Казік?

— Чаму ты так думает? — здзівілася яна.

— Ды бачу ж, як ты на каго пазіраеш, як з кім гаворыш...

— Не скажу, мама, гэтага нават i табе. Але ведай i яшчэ адну вялікую таямніцу: я нашу яго дзіця. Памылкі ўжо няма: я — цяжарная.

— А божа! — успляснула рукамі старая.

— Ты не радая, што i я стану маці, зраблю цябе бабуляй?

— Чаму не, радасць вялікая, але...

— Я не баюся ніякіх «але». Я выпакутавала сваё шчасце.

Маці, як чула, цяжка ступіла крок-другі, апусцілася на канапу.

— А што скажуць людзі? Яны найперш не ўсцешацца, што ты радая, а пачнуць гадаць, хто бацька твайго дзіцяці!

— Ён хоча перайсці да мяне.

— О, божа! I ты хочаш, каб ён пакінуў жонку, дзяцей?

— Хачу. Ды наргойваць на гэтым не буду. Мне хопіць таго, што ён ужо даў мне.

— Я i не ведаю,— цяжка ўздыхнула маці,— ці ты распусная, ці не?! Грэшніца ці не грэшніца?!

— Я, мама, ніколі не была i не буду распусніцай. А вось што да граху, дык вінаватая. Зграшыла. З любімым чалавекам. I вось, як чуеш, грэх прынёс мне радасць.

— Радасць то радасць,— не сунімалася тая.— Але ж... Каб ён быў нежанаты, несямейны! Хай бы нават быў сляпы на адно вока, аднарукі альбо аднаногі, ды халасты ці ўдавец!

— Будзем, мама, прывыкаць i да такога. Я памру лепш, чым пайду ў бальніцу пазбаўляцца ад дзіцяці. Нараджу яго насуперак усім!

— A калі яно, беднае, некалі запытае, хто яго бацька?