Анатоль Вярцінскі - Святло зямное

Ні нас, ні сцен, ні столі!
Тваю фантазію цаню,
размах твой незвычайны.
Ды пашкадуй любоў маю,
пярсцёнак свой вянчальны.
Паслухай, Том, паслухай, Том!
Прыходзіць думка ў голаў,
чым замяніць сто тысяч тон
трынітраталуолу...
Сто тысяч тон,
сто тысяч тон
трынітраталуолу!
Тол больш не ў модзе, не ў цане.
Замест той мегатоннай,
лепш, Томі, адары мяне
ты бомбачкай нейтроннай.
Яе гатовы ўсе хваліць.
З ёй, Том, не будзе страшна.
Яна нас ціха спапяліць,
нас i вяселле наша.
Вось будзе здорава — ха-ха!
Спаліў агонь пякельны
гасцей, нявесту, жаніха,
ды цэлы гусь вясельны.
Смерць тая — як вада з гуся.
Мы мёртвыя, ён цэлы.
Я беласнежная уся,
а ты ўвесь чорна-белы...
Яшчэ больш страшна, любы Том!
Ты чуеш сваю Лолу?
Вазьму я лепш сто тысяч тон
трынітраталуолу.
Сто тысяч тон,
сто тысяч тон
трынітраталуолу!

«ХАЧУ ЖЫЦЬ МАРУДНА..»

Старога фільма кадры...
Зялёны воз паўзе.
Абняўшы свой воз пакаты,
фермер песню пяе.

Воз то робіць крэн,
то зноў плыве,
як судна.
Фермерскай песні рэфрэн:
«Хачу жыць марудна».

Паціху скрыпіце, колы,
пакрыху тупай,
мой конь,
травінка,
пяткі паколвай,
былінка,
лашчы скронь.

Хачу, каб міг самы дробны
пражыць i заўважыць, каб
жыцця залатыя кроплі —
кап-кап-кап...

Сусед на аўтамабіле
памчаўся кудысьці ў свет,
памчаўся ў дыме і пыле...
Куды так спяшыш, сусед?

Ты ж ведаеш,
сказана мудра:
там добра,
няма дзе нас.
Сусед,
пабудзь марудам,
сусед,
збаў крыху газ.

Калышацца конская грыва...
Мне з маёй цёплай травы,
мне з воза відаць асабліва.
Куды леціцё так вы?
Як з гары, як з абрыва!
Як на злом галавы!

Амерыка, што з тваім людам?
Куды так бяжыць, спяшыць?
Хачу быць марудам,
марудна хачу жыць!

УЗОРЫ ГАНДЛЁВАЙ ТЭЛЕРЭКЛАМЫ

Ты — мой лёс,
ты — мая зорка,
ю а май ста...
Дзеля цябе скокну з маста
на віду ўсяго Нью-Йорка.
Цешуся тварыкам тваім мілым.
Ды быў бы мілей ён і цікавей,
калі б ты мылася іншым мылам —
фірмы «Камэй».

*
— Вам не шанцуе, міс, у каханні?
— Вы хочаце быць шчаслівай, мэм?
Тут сродак адзін: ужывайце крэм
«Рэўлон кампані».

*
Джон, я ўчора была з другім...
Не, я сустрэла не супермэна,
не, ён зусім не шэрыф Макена.
Ды ён быў апрануты адменна,
быў незвычайны гальштук на ім.
Джок, я гатова цябе любіць,
быць вернай табе да дамавіны.
Але для гэтага ты павінны
гальштук якраз такі купіць.
Хочаш, сама ў магазін пазваню.
Купім — зноў вернем згоду і мір мы.
(А на экране — назва фірмы,
адрас на Лексінгтон-авеню,
паштучная, парная цана,
гальштук той фірмы, ён і яна.)

СВАБОДУ ДЖОНУ ХАРЫСУ!

Каты заняты сваёй справай.
Джэймс Волдуін

Мне падабаецца пільнасць газет,
іх здольнасць вось так,
без фразы, без фарсу,
крыкнуць трывожна на ўвесь свет:
«Свабоду Джону Харысу!»

Чорным па белым —
нядрэмным пяром.
Значыць, іначай нельга.
Значыць, дзесь зло
бярэ верх над дабром...
Людзі, ратуйце негра!

У болю людскога і вясны
ёсць рыса адна агульная —
раптам заліць абсяг зямны,
запоўніць сэрца чуйнае.

Вясна за акном маім плыве
пад воблакам, як пад парусам.
Гляджу на вясну, а ў галаве:
«Свабоду Джону Харысу!»

Бачыў я чорны, як вугаль, Гарлем.
Здавалася: ў тым, як выжара, Гарлеме
лёсы ў пакутах вякамі гарэлі,
перагарэлі — на боль i гнеў.

Бачыў Гарлем — чорны, як ноч.
Бачыў труп негра на яркім Брадвеі:
побач ляжаў акрываўлены нож,
навокала плямы барвавелі.

Якога колеру ў негра кроў? —
дазнацца ў расіста я стараюся,
пытаюся ў спраў заплечных майстроў...
«Свабоду Джону Харысу!»

Я слухаў у зале ААН удаву
Марціна Лютэра Кінга.
Словы, як росы на траву,
падалі ціха-ціха.

Яна гаварыла аб сіле пакут,
аб тым, каб цярпець ахвяры ўсе...
Місіс Кінг, а як быць тут?
«Свабоду Джону Харысу!»

Хваліцца алабамскі кат:
«Электракрэсла ў рабочым стане».
Маўляў, як толькі будзе загад,
то справа за ім, за катам, не стане.

Чуеш, калега? А ты копіш злосць
на сябра па цэху, на брата па класу.
Для злосці другія аддушыны ёсць.
«Свабоду Джону Харысу!»