Анатоль Вярцінскі - Святло зямное

ПРАЦЭС ВЫДАЛЕННЯ АЛКАГОЛЮ

Працэс выдалення алкаголю
ідзе марудна, трудна, паволі,
ідзе ён з болем, са стогнам, са скрыпам,
з клятвенным хрыпам, з нявінным усхліпам,
ідзе ў цяжкім роздуме, у адчаі,
ідзе з дапамогай кавы i чаю,
вады мінеральнай, сыраквашы,
белага мякішу, маннай кашы,
валідолу, касторкі, настойкі...
Добра, што маем хоць сродкаў столькі,
каб спрыяць выхаду алкаголю.
Працэс гэты — сімвал зямной юдолі.
Што за напасць гэта, што за няшчасце,
відаць асабліва па кантрасце
з уваходам таго ж алкаголю...
У тэмпе чокнецца застолле:
«Пайшлі! Паехалі! Памчалі!»
Выпілі дружна, залпам, адчайна!
Тут жа цяпло разлілося па целе.
Атрымалі — што хацелі...

* * *

Значыць, не трэба тут ні ўгнаенне,
ні структурны, культурны слой?
Значыць, працягваюць дурні род свой
па спосабу самаапладнення?

СВЯТА НА БАБРОВЫХ ТОНЯХ

Сёння не плача ўжо бабёр,
не пралівае слёзы зацята.
На тонях бабровых сёння свята.
Весела ў пастку бабёр папёр...
Што значыць, словам, НТР!
Здаволены і лавец, і звер.

ПАСЛУХАЕМ І ДРУГІ БОК

Калі прадстаўнік зеленгаса
ацэньвае работу садоўніка
і гаворыць, як добра
пастрыжаны газоны
і як выдатна выглядаюць
абсечаныя кусты,
калі ён разам з садоўнікам
выказвае ў сувязі з гэтым
глыбокае задавальненне, —
то застаецца без увагі
яшчэ адзін голас,
застаецца нявыслуханым
яшчэ адзін бок:
гэта — сама трава,
гэта — самі кусты.
Можа, варта было б пацікавіцца,
як адчуваюць і яны сябе таксама,
ці могуць яны ў сваю чаргу
выказаць такое ж задавальненне.
Калі нам падносяць рыбную страву
і мы пачынаем яе хваліць,
пачынаем гаварыць,
якая яна, рыба, свежая,
якая яна салодкая,
як мала ў ёй касцей
і як многа, відаць, фосфару, —
калі мы, словам,
пачынаем прызнавацца
смая-санай рыбе ў тым,
як яна нам падабаецца, —
то застаецца ўсё ж
не высветленым яшчэ адно пытанне
a ці падабаемся мы рыбе?

Уступ

ШТОДЗЁННАЯ АКЛІМАТЫЗАЦЫЯ

Святлее ў акне палоска зары.
Сінее ранне ў аконнай раме.
Якая зара? Якое ранне?
Якое надвор'е на двары?

(Надвор'е, выходзіць, ад слова «двор»?
Што на тары — тое ўзгор'е,
а што на двары — тое надвор'е,
і там — то ціша, то дождж, то віхор.)

«Якое надвор'е?» —
як жэст абуджэння.
Ледзьве з падушкі ўзніму галаву —
гэтым пытаннем ужо жыву,
з яго пачынаю свой новы дзень я.

Якое надвор'е, сіноптык, скажы?
Як многа адказ твой азначае! —
Прадвырашае лес ураджаю,
прадвызначае настрой душы.

Пытанне з пытанняў. Надзея з надзей.
Якое надвор'е — такі і дзень.
Пытанне старое, сівое, як свет.
Пытанню таму колькі зім і лет?
Старое, як свет,
як дзень, яно новае.
Як новая гэта палоска пунсовая.
Старое, як свет, і вечна новае.
Як новае гэта сонца вясновае.
Старое, як свет, і вечна новае.
Як новае гэта лета ліпнёвае.

Пытанне старое, адказ не стары:
надвор'е новае на двары.
Пытанне старое, як паданне,
і вечна новае пытанне.
Якое надвор'е на двары?
Метэастанцыя, гавары!

Якое надвор'е на двары?
Якое надвор'е на панадворку?
Якое надвор'е па той бок пагорку?
Па той бок Атлантыкі, у Нью-Йорку?
Якія там сёння веюць вятры?

Якое надвор'е на двары?
І там, у бары, і там, на гары,
і там, за барамі, за гарамі,
і там, за даламі, за марамі?
Там сёння ціха ці веюць вятры?
І там, дзе край неба,
там, дзе край света —
там хмарна ці светла?
Якое надвор'е на двары?
Дзень пачынаем гэтым пытаннем.
Метэазвесткі, як дары,
прымаем з душэўным трапятаннем.

«Чакаецца вецер, будзе ветрана...»
Тут жа прымаем да ведама.
«Надвор'е цёплае зменіцца сіверам...»
Збіраемся з сіламі.
«Ападкі чакаюцца...»
Што за ападкі? Душа аж у пяткі.
«Пройдуць дажджы...»
Дождж ціха пастуквае.
Збіраемся з думкамі.
«Днём будзе бязвоблачна, будзе ясна...»
Святлеем з мясцовасцю адначасна.
Якое надвор'е на двары?
Якія вецер, дождж і сонца?
Спытайся, яшчэ раз паўтары
і будзь гатовым акліматызоўвацца.
Акліматызацыя — не эпізод,
не тое, што звязваем з міграцыяй.
Ідзе штодзень, штотыдзень, штогод,
вечна ідзе акліматызацыя.