Анатоль Вярцінскі - Святло зямное

* * *

Два шчасці ведае свет.
Адно — ружова-наіўнае,
як першы вясновы цвет.
Другое — сурова-зімняе,
што знаходзіць свой шлях
у муках і баях...

* * *

Хоць на сем пядзей розуму май,
хоць будзь Цыцэронам, Саламонам,
ды, вызначаны прыродным законам,
розум твой знае мяжу i край.
А што датычыць дурноты... На жаль,
дурнота бязмежная амаль.

* * *

Будзе шкада, як шкада бывае,
калі раптам гіне істота жывая.
Будзе шкада, як шкада бывае
птушкі, якую хтось забівае,
дрэва, якое сякера сячэ,
слязы, што сцякае па шчацэ.
Будзе шкада, як шкада бывае
воблака, што ўдалеч сплывае...
Што нарабілі мы з табою!
Шкада да болю...

* * *

Мёртвым паставім абеліскі,
паспачуваем тым, хто ім блізкі, —
маці, нявесце, удаве,
сірот пагладзім па галаве.
Яны спагадзе нашай рады.
Ды раны ёю не залячыць.
Мы можам страты аблягчыць,
ды застаюцца стратамі страты

Я ПЕР АД ВАMI З ПАМЯЦЦЮ СВАЁЙ...

Я перад вамі з памяццю сваёй.
Адному мне бывае цяжка з ёй.
Ідзе яна за мною, след у след,
ідзе за мною многа зім і лет.

Я перад вамі з памяццю сваёй...
Ніколі я ўжо не забуду бой,
дзе ўбачыў блізка смерць упершыню,
дзе сябра я выносіў з-пад агню.

Я перад вамі з памяццю сваёй.
Яна жыве ў лістоце веснавой.
Пачую, як гадзіннік ноччу б'е, —
і мроіцца трывожны кліч яе.

Яна то зоркай ранняй задрыжыць,
то хваляю азёрнай набяжыць.
Убачу, як заход гарыць у агні,
i успомню тыя ночы, тыя дні...

Я вас прашу, не зведаў хто вайны,
прашу вас, мае дочкі i сыны,
узяць хоць долю памяці маёй —
каб потым ёй не зарасці травой.

Мне часам груз яе не па плячы.
Не знаю часам, як ёй памагчы.
Я мушу падзяліцца з вамі ёй.
Я перад вамі з памяццю сваёй...

ЯШЧЭ НЕВЯДОМА, ХТО БОЛЕЙ ЖЫВЫ..

Яшчэ невядома, хто болей жывы,
а хто яшчэ мёртвы болей, —
хто паў, не схіліўшы галавы,
ці выжыў цаной хто любою,

А зрэшты, вядома, вядома здаўна.
Насмерць хто стаяў за край родны,
хто чашу ахвярную выпіў да дна —
па праву той бессмяротны.

Смерць смерцю адважнай асіліў герой.
Імя яго ззяе пачэсна.
А тым, хто пакінуў па-здрадніцку строй,
няма ў бессмяротнасці месца.

ДАРОГА ПАРТЫЗАНСКАЯ

Дарога партызанская,
балоцістая, гразкая,
ні ўзлесся, ні прасвета,
ні зоркі ў вышыні.
Глядзім мы на дарогу:
будзь ласкавейшай троху!
Лес родны, весялей нам пашумі!
Дарога або сцежка,
дзе зверу ступаць цяжка,
ці проста бездарожжа,
дзе не ступаў і звер.
Ідзём мы бездарожжам.
Мы не ісці не можам.
Не можам спатыкацца мы цяпер.
Што ў змроку нас чакае?
Ваўкоў галодных зграя?
Варожая засада —
ваўкоў двуногіх раць?
Ды мы ідзём лясамі,
ідзем і знаем самі,
што не сябе — радзіму
нам трэба ратаваць.
Гаі дзе салаўіныя?
Усё куткі савіныя
ды сцежкі ўсё звярыныя,
глухія гушчары.
I вось за ўсё за гэта
мігне нам даль прасвета,
заззяе раптам зорка ўгары...

ПЛАЧ СПАЛЕНАЙ ВЁСКІ

У жалобным хоры зліваюцца галасы
жанчын, дзяцей, старых

Людзі добрыя, рады прывеціць бы вас,
ды прыйшлі вы ў нядобры час,
у нядобры час,
у нядобры час,
у нядобры час.
Рады сустрэць бы вас хлебам ды соллю,
ды вось сустракаем смяротным болем,
смяротным болем,
смяротным болем,
смяротным болем.
Рады сустрэць бы крынічнай вадою,
ды вось сустракаем вялікай бядою,
вялікай бядою,
вялікай бядою,
вялікай бядою.
Хто вы, скажыце? Вакол нас змрок.
Спаліў вораг вочы, адняў у нас зрок.
Не бачым мы ні зямлі, ні неба...
Усё слепа,
ўсё слепа,
ўсё слепа.
Адкуль яно бралася, гэтае ліха?
Не чуем мы вас, няма ў нас слыха.
Нас ахапіла глухая скруха...
Ўсё глуха,
ўсё глуха,
ўсё глуха.
Хацелі б сказаць мы вам добрыя словы,
ды вораг люты пазбавіў нас мовы.
Не вымавіць слоўца, бязмоўныя ўсе мы...
Ўсё нема,
ўсё нема,
ўсё нема.
Не можам прывеціць, не можам праводзіць.
Не мы на сяле — цені нашыя ходзяць.
Hi бачыць, ні чуць, ні слова сказаць мы не
ў стане...
Мы попелам сталі,
мы попелам сталі,
мы попелам сталі.