Старыя, як часта здараецца з усімі бацькамі, так ні аб чым і не здагадаліся.
Летам 1974 г. у вёсачцы пад Гроднам здарыўся такі выпадак.
Малады інжынер з жонкай стаў на кватэру да ўдавы-полькі. Вялікая і ладная мураванка сведчыла, што ўдава некалі жыла заможна, а муж полькі не толькі піў гарэлку.
Аднаго дня інжынер купіў у горадзе карціну, прывёз дамоў ды стаў заганяць у мур цвік, каб яе павесіць. Побач на сцяне тырчаў нейкі гарбячок; інжынер з усяе маладой сілы ўлупіў па ім малатком, каб зраўняць сцяну.
З другой палавіны дома пачула стук удава. Яна як была без халата, так і ўляцела да маладажонаў, закрычала:
— Езус, Марыя, сынок, перастань!..
Толькі інжынер ужо і сам выпусціў малаток з рук. Ён з жахлівым здзіўленнем прыглядаўся да той мясціны, адкуль адваліўся тынк. Паміж цаглін глядзеў на яго падрапанай алюмініевай боегалоўкай — такой свежай, нібы ўзялі яго толькі што са склада ды заклалі туды,— снарад ад сямідзесяцішасціміліметровай гарматы.
Роўна трыццаць гадоў таму назад, калі нашы войскі праганялі немцаў, супрацьтанкавая балванка разарвала мужа полькі. Другі снарад урэзаўся ў мур і не выбухнуў. Удава сапёраў клікаць пабаялася, бо думала, што ўзарвуць дом (так ёй сказала адна знаёмая!), замазала старанна нос снарада глінай, пабяліла ды пакінула.
Бедная жанчына тры дзесяцігоддзі ўздрыгвала на кожны стук у доме, і сэрца яе кожны раз апякаў напамін аб пякельным ладунку над галавой, а перад вачыма паўставала жудасная смерць блізкага чалавека.
1
Прачынаюся. Праз сырыя шыбы ў густым тумане на вуліцы расплываецца мутнае святло лямпачкі: на дварэ зноў вісіць, як у мяшку, ад чаго так хварэюць людзі. Ой, чаго ж я вылежваюся? Столькі спраў на сёння і нарада, ды самае ж галоўнае, у мяне — абнова!
Усхопліваюся з ложка і яшчэ раз прымяраю перад люстэркам прынесеную ўчора ад краўчыхі сукенку. Цуд! Цяпер толькі да парадку давесці галаву. Узрадаваная, пачынаю рыхтаваць Валерку ў школу, а Іначку — у дзетсадзік.
Неахвотна прачынаецца муж, бурчыць:
— Чаго так рана? Ты хвалюешся?
— Ага!
— З-за выступлення?
— Каб не было чаргі ў цырульні. Бачыў новую сукенку? Цяпер трэ зрабіць прычоску. Калі і гэта будзе, выступленне атрымаецца само сабой.
— Цьфу, логіка!
— А ты хацеў, каб я да людзей выходзіла, як ахламона, так? Унь Галіна Маркаўна з'яўляецца на трыбуне кожны раз у новым касцюме! Між іншым, яе
муж усім гэтым цікавіцца і яе ўхваляе, аднаму табе ўсё роўна!
— Ну да?!
— От табе і «нуда»!
Ой, гэтыя мужчыны нас абсалютна не разумеюць. Мы трактуем сябе на штодзень як сыравіну, а галоўнае ж не сыравіна, а — тое, што з яе выйдзе. Без фрызуры, вопраткі і макіяжу яшчэ няма жанчыны. Вось чаму многія з нас лётаюць па калідорах і прыхожых з напушчанымі тварамі, з бігудзямі на галаве, бо гэта яшчэ не ЯНА — яшчэ стане!
Забягаю ў свой клуб, а там непарадак. Музыканты — хварэюць, загадчыца музчасткай — не прыйшла. Заўгас павінен быў трумо прывезці ў фае і не прывёз — няўжо запіў, нягоднік?
Званю яму дамоў, а ён:
— Люстэрка тваё сёння закіну, але сам на работу не прыйду. На шэсць дзён доктар звальненне выпісаў. Сам дырэктар фабрыкі хварэе, а я не магу?!
Дзівак, не адрозніць люстэрка ад трумо. Аднак, дарэмна пра чалавека кепска падумала — выяўляецца, злёг, небарака, і ён.
Пайшоў ужо студзень, марозу ўсё няма, і вільгаць прабірае да шпіку касці. Прахожыя вялыя ды змрочныя. Прадаўцы, выхаваўцы ў дзетсадзіках, бібліятэкары — у марлевых масках. Каторы дзень адно і гавораць пра грып. Ой, пайсці б і мне на бюлетэнь, хоць вылежацца б уволю, перачытаць усе кніжкі. Але ж хвароба — не малако, калі хочаш, не купіш.
Выходжу з цырульні. Цяпер толькі адзін клопат: каб хто другі сукенку такую не надзеў. Тады і за выступленне няма чаго баяцца. Хіба не маю чаго сказаць?
2
Усё дарэмна! З-за праклятага грыпу народ збіраўся вяла, зала так і не запоўнілася, нараду перанеслі. Зрабілася сумна і ніякавата. На рабоце так хутка мяне не чакалі, а на галаву наваліўся нейкі цяжар. На ўсялякі выпадак, кірую ў нашу паліклініку.
Доктар паставіла градуснік:
— 38,7!..
У-га, нішто сабе! Раптам адчуваю прыліў жалю да сваёй асобы. Калі б яшчэ ў мяне што-небудзь балела...
— У вас суставы ломіць і ные галава? — не то пытаецца, не то падказвае дакторка ды выпісвае рэцэпт.
Спахопліваюся: а праўда ж — ломіць і ные, ды яшчэ як!
Бяру вузенькую паперку ды крочу ў аптэку па лякарства. У сумцы налічыла 30 рублёў; накіроўваю ў магазін, купляю на пяць сутак харчоў. Адпраўляюся «бюлетэніць».
Читать дальше