Максім Клімковіч - Мяжа па даляглядзе

— Каго з прысутных на выспе ведала да прыезду на семінар?

— Асабіста аднаго Марціна, мы сустракаліся раней. Астатніх, апроч Кяльміцкаса, якога ўбачыла ўпершыню, ведала завочна, па публікацыях.

— Як ты трапіла сюды, на выспу?

— Разам з усімі, на таксі, далей на чоўне.

— Я маю на ўвазе, хто запрасіў цябе.

— Калі ты, Марцін, дазваляеш, я раскажу.

Я не запярэчыў, і Гражына працягвала:

— Спадзяюся, пан Сак заўважыў, у нас з Марцінам адносіны больш чым сяброўскія. Ён прадставіў мяне Даўгалевічу як сваю каханку, і той запрасіў мяне на свой юбілей. Гэта, дарэчы, адбывалася пры сведках — Кяльміцкас быў побач.

— Наколькі я ведаю, у Марціна есць сяброўка ў Менску, з якой ён нават збіраецца ажаніцца.

— Не ведала,— Гражына зірнула на мяне.

— Паслухай, Сак,— я адклаў ручку набок,— я ведаю ў Менску як мінімум трох дзевак, з якімі ты збіраешся ажаніцца, прынамсі, яны так думаюць, але гэта табе не перашкаджала заляцацца да Гражыны, пакуль я не сказаў табе пра нашыя адносіны. Да забойства гэта мае такое дачыненне, як і колер яе вачэй.

— Дарэчы,— Сак прымерыўся і пстрыкнуў недапалкам у камін, патрапіў,— а сапраўды, які колер яе вачэй? Толькі не паварочвайся.

Я глянуў, але Гражына нерухома сядзела спінай да мяне. Так, падумалася мне, каштанавыя валасы, жоўтая сукенка і зялёная ў залатыя жарынкі торбачка, на колер баа можна не зважаць, такія рэчы не купляюць у тон да нечага, прынамсі, студэнткі.

— Карыя,— нарэшце сказаў я.

— Ды не,— Сак уздыхнуў,— зялёныя, а вы мне пра каханне. Ды я хоць зараз тых трох дзевак, што ты згадаў, да драбніц успомню. Вось і атрымліваецца — не каханка, а палюбоўніца, у лепшым выпадку. Але так і так не стасуецца. Чаму ты, Марцін, папрасіў Даўгалевіча пасяліць вас у розных пакоях? Тое ўжо пры мне было.

— А вось тут,— гэтым разам уздыхнуў я,— ужо табе, Сак, будзе цяжка зразумець, нават немагчыма. Колькі ні тлумач. Лягчэй зайсці з другога боку: дзядзька Вадзімір здзівіўся маёй просьбе? Ты ж быў пры гэтым — не, не здзівіўся. Для яго такія расклады былі нормай. Вось і ты лепей не здзіўляйся, а бярыся бліжэй да справы.

— Добра, ты толькі занатуй гэты момант,— Сак выпрастаў ногі і адкінуўся на спінку, нібыта зараз больш не збіраўся пытацца, а толькі слухаць.— Узнаві, калі ласка, падзеі з таго моманту, як ты сышла з лазні, і да таго, як даведалася, што Даўгалевіч забіты.

— Нарэшце,— Гражына ўзяла са стала яшчэ адну цыгарэту і прыпаліла яе ад папярэдняй,— трэба ўпарадкаваць думкі, бо гэта сапраўды важна.

Гражына пераклала цыгарэту з адной рукі ў другую, потым пачала загінаць пальцы, бязгучна варушыць вусны. Святло ад настольнай лямпы пульсавала ў такт хваравітаму гуку рухавіка электрастанцыі, і цені на сцяне рабіліся то больш, то менш кантрастнымі. З прачыненых дзвярэй дасягалі неакрэсленыя, прыцішаныя галасы.

За высокім фігурным акном мансарды клубіўся падсвечаны знізу туман. Яго пульхкія пратуберанцы часам уздымаліся да самага шкла. Туман выдаваў мне аблокамі, пад якімі недзе далека ўнізе зямля, і таму недарэчнай здавалася голая, без лістоты галінка, што вытыркалася з белі і лёгка пагойдвалася перад самымі шыбамі. Мяне раптам скаланула ад холаду.

— Што, мерзнеш? — спачувальна спытаў Сак.

— Не. Раптам як холадам працяла, і ўсе.

— У нашай вёсцы кажуць, што так бывае, калі нехта па тваёй уласнай магіле праходзіць. Скажы дзякуй, бо прайшоў, а калі б сеў адпачываць, то ўвесь час і калаціўся б, небарака. Вось я нешта спрэс мерзну, а камін, здаецца, яшчэ цёплы.

— Чакайце,— Гражына адкінула з ілба валасы,— з думкі саб'яце. Усе ўспомніла, што за чым ішло. Я наогул не "пераношу лазню, нават без парыльні, лепш за душ нічога няма — нязменна чыстая вада. А лазня, яна горш за ванную. Задушлівая пара, і бракуе паветpa. Я пачынаю задыхацца. Пасля басейна сталася лягчэй. Я пайшла апранацца. За мной выйшла Тэрэза Маршанская, яна здавалася раззлаванай і спытала мяне, чаго так рана сыходзім. Я адказала, што ў мяне проста забалела ад гарачыні галава. Яна ўзялася правесці.

Маршанская мне прапанавала фен, але я адмовілася. Валасы, калі сохнуць самі сабой, заўсёды набываюць натуральныя формы, а ўсе гэтыя штучныя ўчасаны я не пераношу. Яна прынесла фен да мяне і папрасіла ўкласці ёй валасы. За гэтым заняткам нас і заспеў Кяльміцкас, бо дзверы на калідор мы не зачынялі. Ён быў засмучоны і сказаў, што Даўгалевіч зноў зашмат п'е і, відаць, са святочнай вячэрай нічога не атрымаецца, што яму агідна глядзець, як ягоны сябра можа даходзіць да такога стану і як другія яму падліваюць. Я спыталася: «Няўжо і Марцін?» «Ды не,— адказаў Кяльміцкас,— гэтыя двое». Мне сталася прыкра чуць такія размовы напярэдадні святочнай вячэры, і я прапанавала сысці ў гасцёўню, згуляць у карты. Тэрэза пагадзілася.