Жорж Сімэнон - Першая справа Мэгрэ

- У чым справа? - спытаў ён, звяртаючыся не да Мэгрэ, а да гаспадара рэстарацыі, які стаяў за стойкай.

- Ён пытаецца графа альбо Дэдэ...

Мужчына ў гарнітуры ў клетку з набітым ротам і салфеткай у руцэ зрабіў крок уперад. Ён паволі зусім блізка падступіў да Мэгрэ і прыняўся спакойна разглядваць яго.

- Ну? - запытаўся ён.

А так як Мэгрэ не ведаў, што сказаць, дадаў:

- Дэдэ - гэта я.

Мэгрэ нарыхтаваў тысячу варыянтаў сваіх паводзін на выпадак, калі ён, нарэшце, апынецца ў прысутнасці гэтага чалавека, але цяпер ён раптам вырашыў весці сябе зусім па-новаму.

- Я толькі ўчора прыехаў, - няўклюдна прамовіў ён.

- Адкуль?

- З Ліёна. Я жыву ў Ліёне.

- Вось як? Цікава!

- Я шукаю аднаго майго сябра, таварыша па вучобе...

- Ну, у такім выпадку гэта напэўна не я.

- Гэта граф д'Ансеваль... Боб...

- Вось як!

Дэдэ не ўсміхнуўся. Ён прыцмокнуў, задумаўся.

- І дзе вы шукалі Боба?

- Ды ўсюды. У гатэлі яго не аказалася.

- Ну, вядома, ён жа даў вам адрас гатэля, яшчэ калі вы вучыліся ў калежы!

- Мне даў яго адзін наш агульны знаёмы.

Дэдэ падаў ледзь прыкметны знак бармэну.

- Ну што ж! Раз вы сябар Боба, прашу вас выпіць з намі чарку. У нас сёння якраз маленькая сямейная ўрачыстасць.

І ён знакам запрасіў яго ў кабінет. Стол быў ужо накрыты. У срэбным вядзерцы ў лёдзе халадала шампанскае. Паблісквалі фужэры, жанчына ў чорным сядзела, узлокціўшыся на стол, мужчына з перабітым носам і бычынымі вачыма павольна падняўся і застыў у позе баксёра, што прыгатаваўся да раўнда.

- Гэта Альберт, наш школьны таварыш.

І Дэдэ паглядзеў на Альберта тым жа дзіўным позіркам, як і на гаспадара. Ён не ўзнімаў голасу, па-ранейшаму не ўсміхаўся, і, аднак, усё гэта нагадвала нейкі страшнаваты фарс.

- Люсіль - жонка Боба.

Мэгрэ ўбачыў рубец на вельмі прыгожым, вельмі выразным твары, і калі ён паклонам павітаўся з ёю, слёзы бліснулі на вейках маладой жанчыны. Люсіль паспешліва выцерла іх насоўкай.

- Не звяртайце ўвагі. У яе надоечы памёр папа. Вось і разбаўляе шампанскае слязьмі. Ангеліно! Фужэр і прыбор!

Было нешта дзіўна-трывожнае ў гэтай лядзянай прыязнасці з затоенай у ёй пагрозай. Мэгрэ азірнуўся, і яму стала абсалютна ясна, што выйсці адсюль ён зможа толькі з дазволу невысокага мужчыны ў клятчастым гарнітуры.

- Вы, значыць, прыехалі з Ліёна, каб сустрэцца са сваім даўнім прыяцелем Бобам?

- Не толькі дзеля гэтага. У мяне справы ў Парыжы. І вось адзін з маіх сяброў сказаў, што і Боб тут. Я даўно згубіў яго сляды.

- Даўно, значыцца! Ну што ж! За ваша здароўе... Сябры нашых сяброў - нашы сябры. Пі, Люсіль!

Яна падпарадкавалася, падняла фужэр, але рука яе дрыжала, тонкае шкло дзынькала аб зубы.

- Сёння пасля поўдня яна атрымала тэлеграму. Памёр бацька! Дык дагэтуль ніяк не супакоіцца. Пакажы тэлеграму, Люсіль.

Яна здзіўлена паглядзела на яго.

- Пакажы васпану...

Яна пакорпалася ў сумачцы.

- Здаецца, я забыла яе ў нумары.

- Вы любіце макароны? Гаспадар гатуе іх для нас па спецыяльнаму рэцэпту. Дарэчы, як вас завуць?

- Жуль.

- Прыгожае імя Жуль. Хораша гучыць. Ну, старына Жуль, дык пра што гэта мы гаварылі?

- Мне б хацелася пабачыцца з Бобам да майго ад'езду.

- Ах, праўда, вы ж спяшаецеся назад у Бардо!

- У Ліён.

- Ах, праўда, у Ліён! Слаўны горад! Я ўпэўнены, Боб вельмі засмуціцца, калі не пабачыць вас. Ён так любіць сваіх сяброў па калежу! Пастаўце сябе на яго месца. Школьны таварыш - гэта ж усе прыстойныя людзі. Ручаюся, што вы прыстойны чалавек... Як ты думаеш, Люсіль, чым васпан займаецца?

- Не ведаю.

- Падумай! Я, напрыклад, гатоў паклясціся, што разводзіць «цыпак».

Няўжо ён сапраўды прамовіў гэта слова? Чаму менавіта «цыпак» - гэтак жа сярод крымінальшчыны называюць паліцэйскіх! Што гэта - сігнал Дэдэ сваім сябрам?

- Я працую ў страхавым агенцтве, - прамармытаў Мэгрэ; ён вырашыў іграць сваю ролю да канца, бо іншага выйсця не было.

Ім падалі закусь. На стале з'явілася новая пляшка, якую знакам заказаў Дэдэ.

- Вось сапраўды ўжо, як кажуць, гара з гарой... Прыбываеш у Парыж, і раптам усплываюць цьмяныя ўспаміны пра даўняга школьнага таварыша, і адразу ж выпадкова натрапляеш на чалавека, які дае табе яго адрас. Іншым дзесяцігоддзе спатрэбілася б, каб адшукаць яго, асабліва калі ўлічыць, што ў квартале няма ні душы, хто б ведаў прозвішча д'Ансеваль. Гэтаксама як і маё. Запытайцеся ў патрона, у Ангеліно, які ўжо чортведама колькі знаёмы са мной. Вам усе скажуць - Дэдэ. Проста Дэдэ! Кінь румзаць, Люсіль! Джэнтльмен падумае, што ты не ўмееш паводзіць сябе за сталом.