Павал Місько - Прыгоды Бульбобаў

Раніцаю Коля хацеў кінуць рыбам лічынак камароў - і нарабіў крыку:

- Ой, а тут ужо ёсць нейкія камары! Не, апалонікі! Чорненькія, а хвосцікі як са студзеню!

Прыбег Толя, прыйшла з лупай, перастала разглядваць свае кактусы бабуля.

- Гэта маляўкі, рыбіныя дзеці, - сказала яна. - Але чые яны?

Памеркавалі, памеркавалі - прызналі, што молі.

- Правільна, малінезіі. Яны жывародныя. Праўда, мечаноска таксама жывародная, - і не вытрывала, каб не здзівіцца: - Але ж і крахатулечкі, мо на паўміліметра!

- А хітранькія якія! Толькі нарадзіліся, а ўжо хітранькія! - пахваліў сваіх рыбак Коля. - Ведаюць, як хавацца ад вялікіх!

А маляўкі і праўда ведалі. Пазалазілі на лісцікі лімонніку, на тыя, што каля самай паверхні. Яны ўвагнутыя, у іх патрошку вады. У гэтых начовачках маляўкі і дрэмлюць, плюхаюцца. Ім там спакойна, ніводная рыбіна не бачыць, нават не здагадваецца пра іх схованку. Бо маглі б і праглынуць: маляўкі меншыя за лічынак камара!

- Раз, два, тры... Пяць!.. А во шэсць, сем! - пачаў лічыць Коля.

- Вунь яшчэ адзін з зелля выблытваецца... Не - два! Дзевяць усіх! - радаваўся і Толя.

- Хопіць, хопіць! - адцягнула іх бабуля ад акварыума. - Садзіцеся снедаць... Ды будзем кактусы садзіць.

На кухні ў куточку ляжалі цэлафанавыя мяшэчкі з зямлёй, гравіем, крошкай мармуру, вугалем, бітай цэглай, кавалачкамі старога тынку. Ляжалі пірамідкаю і дзіцячыя кубікі. Толевы і Колевы кубікі. Праўда, яны ўжо і не кубікі, у іх не хапала па адной бакавінцы, а ў донцах былі папрапальваны дзіркі.

- Ой, а нашто вугаль? Хіба кактусы на вугалях растуць? - спытаў Толя.

- Глеба ад вугалю здаравейшая, плесня ў ёй не заводзіцца.

- А каменьчыкі? Будзеце вучыць нас у каменьчыкі гуляць?

- Вы ж не дзяўчынкі. З гэтага ўсяго будзем рабіць сумесі, глебу для кактусаў.

- Хай Коля пачакае, я хамяка пакармлю! - успомніў Толя. Нахіліўся да фанернай скрынкі-доміка, якую зрабіў нядаўна тата і куды перасялілі Гаўрыка.

Хамяка ў скрынцы не было. Толя нават логава яго патрос, анучку, шкарпэтку і вату - пуста. А дзверцы зачынены, нават на кручок зашчэплены, на месцы і накрыўка-рашотка. Не мог жа Гаўрык уцячы так, каб і дзверцы за сабою зашчапіць!

- Ён цераз верх вылез, - сказала бабуля. - Толькі цераз верх! Падмасціў сабе пад ногі анучу, ускарабкаўся па сценцы, падняў носам накрыўку...

Забылі пра снеданне, шукалі хамяка... Усюды, па ўсіх пакоях. На кухні ва ўсіх закутках, пад буфетам і плітою грэблі палкаю. Глядзелі і ў пліту - няма!

- Нідзе ён з кватэры не дзенецца, - сказала бабуля, паглядзеўшы на Толю.

Той ужо кусаў губы, каб не расплакацца.

- Ага! Нідзе! Мо ў акно вываліўся, забіўся! - шморгаў Толя носам.

Бабуля падышла, праверыла зашчапку ў акне, змерала вачыма вышыню ад падаконніка да форткі. Бачылі раз, як разгульваў хамяк па падаконніку. Але каб выкінуцца ў фортку?! Такога не магло быць.

Пагнала Толю і Колю за стол.

А паснедалі, то было хоць разарвіся. Цягнула і ў спальню да акварыума; цікава было і глядзець, як бабуля робіць на газеце сумесі. Яна то падсыпала ў кучку аднаго, то дамешвала другога, то дабаўляла трэцяга. Пад кожны кактус - свая сумесь. Толя трошкі памог бабе, прынёс з пакоя пінцэт, савок і некалькі кактусікаў на паперках - тых, што з каранямі.

- У кожнага свой густ, кожнаму трэба ўнаравіць. Тады і расці будуць добра, і цвісці, - гаварыла бабуля лагодным голасам. Сыпала на дно вазончыка жменьку гравію, жменьку сумесі, апускала на горачку карані кактуса і дасыпала зверху саўком да самага краю. Стукала вазончыкам па падлозе і, калі сумесь ушчыльнялася, асядала, засыпала зверху крошкай ці гравіем. - Во... На, палі гэтага, кропель дваццаць - трыццаць... І вунь таго. А гэтых не трэба, хай дзён колькі без вады пастаяць. Я ў іх карані ўкарочвала.

- Пятнаццаць ужо! - прыбег на кухню Коля. - А мо і больш, я збіўся...

Не ўтрываў, пабег палічыць малявак і Толя. Семнаццаць! А яшчэ ўбачыў: мечаноска ляжыць на дне, прыціснуўшыся жыватом да шкла, нібы ахалоджвае жывот, студзіць. Да яе падпаўзла куклянка і спрабавала зачапіць. Рыбка паволі, няўклюдна адплыла ўбок.

А на кухні бабуля ўжо кончыла пасадку кактусаў. Пачала «ўкараняць» тыя, што без карэнняў. Але як? Смех, дый годзе. Пазакрывала шклянкі і кубкі кавалкамі газеты, папрывязвала іх, каб не спадалі. Зверху ў паперы папрарывала дзіркі і пінцэтам пасаджала ў іх кактусянят.

- А вады і забыла паналіваць! - спахапілася яна. Выняла па адной дзетцы (у некаторых кубках было адразу па тры, па чатыры), у дзіркі асцярожна наліла вады. Але так, каб кактусы да яе не дакраналіся. Яны павінны вісець над вадою.